Στο έλεος της Μόσχας η τουρκική εξωτερική πολιτική
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
Βουλιάζει ο Ερντογάν στη συριακή κινούμενη άμμο
-Τι ζήτησε από τον Πούτιν
Στην κινούμενη άμμο της συριακής κρίσης εγκλωβίζεται ο τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος βλέπει να περιορίζονται οι δυνατότητες που είχε μέχρι τώρα να ισορροπεί μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ και να αποσπά κέρδη και από τις δύο πλευρές.
Στη Συρία πλέον διακυβεύεται η ίδια η εξωτερική πολιτική του τούρκου ηγέτη, ο οποίος κινδυνεύει να δει τον Άσαντ νικητή στον δεκάχρονο εμφύλιο της Συρίας, εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες να προστίθενται στα 3,5 εκατομμύρια που ήδη ζουν στην Τουρκία και ενώ επίκειται η ενεργοποίηση των S-400, που θα οδηγήσει σε νέα κρίση με την Ουάσινγκτον, και ο ίδιος και η Τουρκία εγκαταλείπονται από τον Πρόεδρο Πούτιν σε ό,τι αφορά τη Συρία και τη Λιβύη.
Ο κ. Ερντογάν βρίσκεται σε δεινή θέση και είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ έσπευδε την προηγούμενη εβδομάδα να ανακοινώσει ότι οργανώνει τετραμερή συνάντηση με τη συμμετοχή και των Βλαντιμίρ Πούτιν, Εμανουέλ Μακρόν και Άνγκελα Μέρκελ, μετά την πρώτη άρνηση της Μόσχας ανήγγειλε συνάντησή του μόνο με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στις 5 Μαρτίου, για να εισπράξει μια θορυβώδη απόρριψη και αυτής της πρότασης, καθώς το Κρεμλίνο ανακοίνωσε ότι ο ρώσος Πρόεδρος «έχει άλλο πρόγραμμα εκείνη την ημέρα» και συνεπώς δεν θα υπάρξει συνάντησή του με τον Ερντογάν.
Ο τούρκος Πρόεδρος επεδίωκε να βρεθεί με τον Πούτιν και να του ζητήσει, έναντι οποιουδήποτε τιμήματος, τη διακοπή της επίθεσης των δυνάμεων του συριακού καθεστώτος προς την Ιντλίμπ και συγχρόνως την άδεια της Ρωσίας για χρήση του εναέριου χώρου της Συρίας από την Τουρκική Αεροπορία, προκειμένου οι τουρκικές χερσαίες δυνάμεις να μη μείνουν εκτεθειμένες στις επιθέσεις των συριακών δυνάμεων.
Και φυσικά θέλοντας να εξασφαλίσει τουλάχιστον ότι και οι Ρώσοι θα σταματήσουν να πλήττουν θέσεις των ανταρτών, που στηρίζονται από την Τουρκία, προκειμένου να διευκολύνουν τον Συριακό Στρατό στην προσπάθειά του να εκδιώξει τους αντάρτες από την Ιντλίμπ και να αποκαταστήσει τον έλεγχο του Άσαντ σε όλο πλέον το έδαφος της Συρίας.
Τα αιτήματα αυτά του κ. Ερντογάν ήταν ξεκάθαρο ότι θα απορρίπτονταν από τη Μόσχα, η οποία αφού τον χρησιμοποίησε προκειμένου να «σπείρει ζιζάνια» στο εσωτερικό της Ατλαντικής Συμμαχίας, τώρα τον εγκαταλείπει αφήνοντάς τον να πελαγοδρομεί με δύσκολες επιλογές.
Και αυτό διότι ο κ. Ερντογάν μπορούσε να υλοποιήσει το σχέδιό του, που ήταν η επιβολή τουρκικού ελέγχου στο βόρειο τμήμα της Συρίας, με πρόσχημα τη ζώνη ασφαλείας και την επιστροφή προσφύγων, μόνο με την κάλυψη και στήριξη της Μόσχας. Εξάλλου και για τον λόγο αυτό κ. Ερντογάν δεν δίστασε να οδηγήσει σε κρίση τις σχέσεις του με τις ΗΠΑ.
Χωρίς την κάλυψη του Βλαντιμίρ Πούτιν γνωρίζει ότι είτε θα υποχωρήσει είτε θα εμπλακεί σε έναν πόλεμο με τη Δαμασκό, που ο Άσαντ όμως θα έχει τη στήριξη και της Ρωσίας και του Ιράν. Ένας πόλεμος, δηλαδή, εκ προοιμίου χαμένος.
Η θέση του κ. Ερντογάν γίνεται ακόμη πιο δύσκολη, καθώς ο ίδιος επέλεξε να θέσει… τελεσίγραφο στη Συρία προκειμένου να αποσύρει τις δυνάμεις της από το… συριακό έδαφος, το οποίο ανέκτησε εκδιώκοντας τους αντάρτες και τους τζιχαντιστές νότια της Ιντλίμπ.
Το τελεσίγραφο Ερντογάν λήγει κανονικά την Κυριακή και ο τούρκος ηγέτης θα βρεθεί τότε προ κρίσιμων διλημμάτων, καθώς εάν αποδεχθεί το τετελεσμένο του Άσαντ θα πληγεί το κύρος του και στο εσωτερικό, ενώ δέχεται και έντονη πίεση από τον κυβερνητικό εταίρο του, εθνικιστή Μπαχτσελί για να κηρύξει τον πόλεμο στον Άσαντ.
Ενδεικτικό της δύσκολης θέσης στην οποία έχει περιέλθει η Τουρκία είναι ότι ζήτησε από την Ουάσινγκτον την αποστολή πυραύλων Patriot, τους οποίους σκόπευε να χρησιμοποιήσει ως «ομπρέλα» έναντι του Συριακού Στρατού αλλά και προφανώς εναντίον των ρωσικών δυνάμεων που έχουν αναπτυχθεί στη Συρία.
Όμως, όπως ο ίδιος ο Ερντογάν παραδέχθηκε, η απάντηση της Ουάσινγκτον ήταν ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμοι Patriot αυτήν την περίοδο… Και είναι προφανές ότι όσο κι αν ο ίδιος ο κ. Ερντογάν επενδύει στη φιλική σχέση με τον Πρόεδρο Τραμπ, δεν μπορούν να ξεπερασθούν τα εμπόδια που έχουν ορθωθεί και στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στο Πεντάγωνο. Και κυρίως είναι ότι οι Αμερικανοί, όσο είναι σε ισχύ η συμφωνία για την αγορά και ενεργοποίηση των S-400, δεν πρόκειται να προφέρουν στην Τουρκία υψηλής τεχνολογίας αμυντικό υλικό, όπως είναι οι Patriot και τα F-35, καθώς δημιουργείται μείζον ζήτημα ασφάλειας για τα κορυφαία οπλικά συστήματα αμερικανικής παραγωγής.
Εξάλλου, εφόσον ο κ. Ερντογάν τηρήσει τη δημόσια δέσμευσή του ότι οι S-400 θα ενεργοποιηθούν κανονικά (και μάλιστα εντός της άνοιξης), θα πρέπει να αναμένουμε τα επόμενα βήματα, καθώς στην Ουάσινγκτον θα υπάρξει αυτοματοποιημένη διαδικασία για επιβολή κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας.
Η αντίθεση της Τουρκίας με τη Μόσχα όμως σε ό,τι αφορά τη Συρία έχει και πολύ ευρύτερες συνέπειες για τον κ. Ερντογάν, ειδικά μετά την αποστολή σύριων μαχητών και τουρκικού πολεμικού υλικού στη Λιβύη προς ενίσχυση του Σάρατζ και εναντίον του εκλεκτού της Μόσχας στρατηγού Χαφτάρ.
Η Μόσχα θεωρεί ότι και η Συρία και η Λιβύη είναι οι δύο κρίσιμοι κόμβοι για την ανάκτηση της ρωσικής επιρροής στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική και σε αυτήν τη στρατηγική επιδίωξη της Ρωσίας είναι σαφές ότι δεν θα επιτραπεί να ορθώσει εμπόδια ο κ. Ερντογάν, αλλά αντιθέτως θα χρησιμοποιηθεί κάθε μέσο από τη Ρωσία και τους συμμάχους της για να εξουδετερωθούν οι προσωπικές στρατηγικές του κ. Ερντογάν.
Όσον αφορά τη Λιβύη, η σύγκρουση αυτή Ρωσίας – Τουρκίας αφορά άμεσα και την Ελλάδα, καθώς ο στρατηγός Χαφτάρ και οι δυνάμεις που τον στηρίζουν έχουν καταδικάσει την τουρκική εμπλοκή στον λιβυκό εμφύλιο και έχουν δηλώσει ότι δεν αναγνωρίζουν το μνημόνιο που υπέγραψε ο Ταγίπ Ερντογάν με τον κ. Σαράτζ, που αποτελεί το θεμέλιο της «Γαλάζιας Πατρίδας» και μετατρέπει σε τουρκική λίμνη την Ανατολική Μεσόγειο.