Ιστορικές αναλογίες αλλά και ιδιαιτερότητες της πολιτικής Τραμπ στο Ουκρανικό – Του Ν. Στραβελάκη
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Τον Σεπτέμβριο του 1938, στο Μόναχο της Γερμανίας, υπογράφηκε ένα σύμφωνο μεταξύ Βρετανίας, Γαλλίας, Ιταλίας και Γερμανίας. Το δημόσιο τμήμα της συμφωνίας αφορούσε την προσάρτηση της Σουδητίας, γερμανοκατοικούμενης περιοχής της Τσεχοσλοβακίας, στη Γερμανία και την αποφυγή γερμανικής εισβολής στη Τσεχοσλοβακία. Βέβαια, η δημόσια συμφωνία συνοδευόταν από ένα μυστικό σύμφωνο, που αφορούσε προσαρτήσεις εδαφών της Πολωνίας και της Σοβιετικής Ένωσης από τα συμβληθέντα μέρη. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Τσεχοσλοβακία δεν κλήθηκε στη Συνδιάσκεψη του Μονάχου.
Το σύμφωνο θορύβησε τη Σοβιετική Ένωση, η οποία αρχικά προσπάθησε να κάνει συμφωνία με τους Αγγλογάλλους, ωστόσο, όταν αυτή ναυάγησε, στις 23 Αυγούστου του 1939 υπέγραψε με τη Γερμανία το περιβόητο σύμφωνο Μολότοφ – Ρίμπεντροπ. Επισήμως, ήταν σύμφωνο μη επιθέσεως, όμως και αυτό συνοδευόταν από ένα μυστικό πρωτόκολλο για τον διαμελισμό της Πολωνίας, την απομάκρυνση γερμανικών πληθυσμών από τις Βαλτικές Δημοκρατίες, τη σταδιακή ανεξαρτητοποίηση της Λιθουανίας και την υπαγωγή της Ρουμανίας και της Φιλανδίας στη σοβιετική σφαίρα επιρροής. Η συνέχεια είναι γνωστή.
Στις 18 Φεβρουαρίου του 2025, συναντήθηκαν στη Σαουδική Αραβία οι υπουργοί Εξωτερικών ΗΠΑ και Ρωσίας, Ρούμπιο και Λαβρόφ. Στη συνάντηση δεν κλήθηκαν να συμμετάσχουν ούτε η Ουκρανία ούτε η ΕΕ. Παρ’ όλα αυτά, αμφότεροι οι υπουργοί εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τη συνάντηση. Χωρίς να έχει δημοσιοποιηθεί το κείμενο κάποιας συμφωνίας ή πρωτοκόλλου, από τη συνάντηση έγινε σαφές ότι η Ρωσία δεν αποδέχεται την παρουσία ξένων στρατευμάτων στην Ουκρανία, ούτε τη συμμετοχή της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, με τους Αμερικανούς να συμφωνούν σε αυτό.
Μερικές μέρες μετά τη συνάντηση, ο Τραμπ δέχθηκε στον Λευκό Οίκο τον γάλλο Πρόεδρο Μακρόν, ο οποίος μαζί με τους Βρετανούς του είχε προτείνει την αποστολή ειρηνευτικής δύναμης 30.000 στρατιωτών στην Ουκρανία και την παροχή αεροπορικής ασπίδας στη χώρα. Το αστείο είναι ο Τραμπ δήλωσε ότι συμφωνεί με την πρόταση. Βέβαια, η συμφωνία αποτελεί κόκκινη γραμμή για τους Ρώσους, όπως είχε δηλώσει ο Λαβρόφ στη Σαουδική Αραβία.
Αλλά το γαϊτανάκι δεν σταμάτησε εκεί. Λίγες ώρες αργότερα, οι ΗΠΑ υπέβαλαν και υπερψήφισαν στο Συμβούλιο Ασφαλείας ψήφισμα για την τρίτη επέτειο από την έναρξη του ρωσοουκρανικού πολέμου. Το ψήφισμα βρίσκεται σε ευθεία αντίθεση με τις γαλλικές θέσεις αλλά και τη γαλλική πρόταση που ο Τραμπ είχε αποδεχθεί λίγες ώρες νωρίτερα.
Την ίδια ώρα, ο Τραμπ φαίνεται να έχει ολοκληρώσει μια συμφωνία με τον Ζελένσκι, σύμφωνα με την οποία η Ουκρανία θα του παραχωρήσει πλουτοπαραγωγικές πηγές αξίας 500 δισ. ευρώ, με αντάλλαγμα, κατά δήλωσή του, 350 δισ. σε πολεμικό υλικό και το δικαίωμα να συνεχίσει τον πόλεμο (!).
Αύριο, Δευτέρα 4/3/2025, ξημερώνει μια καινούργια ημέρα, κατά την οποία ο Τραμπ θα συναντηθεί με τον βρετανό πρωθυπουργό κ. Στάρμερ, και ένας θεός ξέρει σε τι θα συμφωνήσει πάλι. Είναι χαρακτηριστικό, πάντως, ότι με τον μόνο αξιωματούχο που έχουν αρνηθεί να συναντηθούν οι Αμερικανοί είναι η υπουργός Εξωτερικών της ΕΕ κ. Κάλλας. Επισήμως δήλωσε ότι δεν έχει χρόνο να τη συναντήσει.
Η αναλογία με την πολιτική Χίτλερ είναι ότι οι ΗΠΑ προχωρούν σε διμερείς συμφωνίες με όλους, οι οποίες μάλιστα βρίσκονται σε ευθεία αντίφαση μεταξύ τους. Με αυτόν τον τρόπο τους κρατάει όλους, την ίδια ώρα που αντιπαρατίθενται μεταξύ τους. Η πρώτη ιδιαιτερότητα της πολιτικής Τραμπ είναι ότι αυτό δεν το κάνει με μυστικά πρωτόκολλα αλλά με αντιφατικές δημόσιες δηλώσεις, στις οποίες κανείς δεν φαίνεται να δίνει σημασία. Η δεύτερη και σοβαρότερη ιδιαιτερότητα είναι ότι όλα αυτά συμβαίνουν την ίδια ώρα που ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται και οι Ρώσοι κερδίζουν εδάφη, στα οποία βρίσκονται οι σπάνιες γαίες τις οποίες θα του παραδώσει ο Ζελένσκι. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι ο Τραμπ δεν επιθυμεί να πάει σε πόλεμο, απλά θέλει να βάλει στο χέρι τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της Ουκρανίας, ανεξαρτήτως της τελικής συμφωνίας.
Το πρόβλημα είναι ότι μια τέτοια παιδαριώδης πολιτική μπλόφας δεν θέλει πολύ να ξεφύγει και να οδηγήσει σε γενικευμένη σύρραξη. Η Ευρώπη πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι όλο το οικοδόμημα της πολιτικής Τραμπ βασίζεται στην ηλίθια θέση της να αρνείται να μιλήσει με τους Ρώσους για… λόγους αρχής. Αν αναλάμβανε ειρηνευτική πρωτοβουλία, με συμμετοχή όλων των μερών, η πολιτική Τραμπ θα κατέρρεε. Όμως, μετά από μία συμφωνία Τραμπ – Ζελένσκι, είναι αργά για κάτι τέτοιο.
ΤΟ ΠΑΡΟΝ