Η Τουρκία βουλιάζει στον βούρκο και… στο βάθος το Ισραήλ – Γράφει ο ΛΑΖΑΡΟΣ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗΣ

Του
ΛΑΖΑΡΟΥ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗ*
Αντιστράτηγου ε.α.

Οι εξελίξεις στην Τουρκία, με αφορμή τη φυλάκιση του δημάρχου Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, δείχνουν ότι στη γειτονική χώρα δημιουργείται ένα αίσθημα συσσωρευμένης οργής, το οποίο θα παραμείνει, με τον Ερντογάν να καλείται να το αντιμετωπίσει αργά ή γρήγορα. Δεν αποκλείεται, ανάλογα και με την εξέλιξη της κατάστασης, ο τούρκος Πρόεδρος να προσφύγει στην επίκληση του «εξωτερικού εχθρού», για να συσπειρώσει την κοινωνία και να καταλαγιάσει την κοινή γνώμη.

Κατά τη διάρκεια των επεισοδίων στο πάρκο Γκεζί της Κωνσταντινούπολης (Μάιος – Ιούνιος 2013), ο πρωθυπουργός τότε Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξέφρασε τον θυμό του εναντίον του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Μπουλέντ Αρίντς, επειδή του πρότεινε διάλογο με τους «ταραξίες». Ο Ερντογάν δεν τον άκουσε, καθώς θεώρησε δεδομένο ότι έπρεπε να πάει σε σύγκρουση, και στο τέλος δικαιώθηκε.

Ο Ερντογάν τότε δεν υποχώρησε, επέβαλε τη θέλησή του και ο εγωισμός του αυξήθηκε, ενώ ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο μετά την επικράτησή του στην απόπειρα του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016. Ο τούρκος Πρόεδρος, προφανώς, τότε δεν αντιλήφθηκε ότι ο θυμός της κοινωνίας θα συσσωρευτεί, κάτι που τώρα το βρίσκει μπροστά του. Αυτός είναι ο κύριος λόγος που ο Ερντογάν δεν μπόρεσε να διακρίνει και να εκτιμήσει σωστά την παρούσα κατάσταση και αποφάσισε τη δίωξη του χαρισματικού Εκρέμ Ιμάμογλου, καθώς θεώρησε ότι οι καλές σχέσεις με τον Ντόναλντ Τραμπ και η… ζαλισμένη από τις εξελίξεις ΕΕ δεν θα του δημιουργήσουν προβλήματα. Επιπρόσθετα, αισθάνθηκε περισσότερο ισχυροποιημένος για την αντιμετώπιση μιας σύγκρουσης με την κοινωνία, καθώς θεώρησε ότι ήταν αρκετό και το κλείσιμο του μετώπου με τους Κούρδους.

Οι εξελίξεις δείχνουν ότι υφίσταται πλέον ένας μεγάλος θυμός της κοινωνίας και ιδιαίτερα των νέων, οι οποίοι ανέχθηκαν τα τελευταία χρόνια τον Ερντογάν, υπομένοντας την τελική αποχώρησή του από την πολιτική ζωή με το πέρας της θητείας του.

Ωστόσο, οι παράνομες μεθοδεύσεις του τούρκου Προέδρου άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου και δρομολόγησαν εξελίξεις, τις οποίες πλέον ο Ερντογάν δεν δύναται να χειρισθεί, ακόμη και εάν η κοινωνική αντίδραση αρχίσει να φθίνει. Πλέον έχει δημιουργηθεί ένας ανεξέλεγκτος κοινωνικός θυμός, ο οποίος θα εκδηλωθεί στο μέλλον.

Ο Ερντογάν προέβη σε μια εντελώς λανθασμένη εκτίμηση της κατάστασης και προχώρησε σε σωρεία λαθών.

Αυτός συσπείρωσε και οδήγησε το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης σε μια περισσότερο ενεργητική στάση, το οποίο κατέβασε τον κόσμο στους δρόμους, κάτι το οποίο απέφευγαν οι Κεμαλιστές στο παρελθόν, καθώς γνώριζαν ότι ο Ερντογάν ελέγχει τους δρόμους και τις πλατείες με τους πολύ οργανωμένους ψηφοφόρους του. Είναι ένα πολύ κρίσιμο σημείο, το οποίο έπαιξε καθοριστικό ρόλο και τη βραδιά της απόπειρας του πραξικοπήματος της 15ης προς 16η Ιουλίου 2016.

Με την πράξη του αυτή ο Ερντογάν ώθησε, μετά από σχεδόν 12 χρόνια, τη νεολαία στους δρόμους. Θυμίζουμε ότι, στις συγκεντρώσεις στήριξης του Ιμάμογλου, τη μεγαλύτερη σε αριθμό και παλμό δυναμική φέρουν οι νέοι της χώρας.

Συσπειρώθηκε σχεδόν όλη η αντιπολίτευση για να στηρίξει τον Ιμάμογλου, ζητώντας την παραίτηση του Ερντογάν. Σημειώνεται ότι στις εσωκομματικές εκλογές του CHP στις 23 Μαρτίου, για την ανάδειξη του Ιμάμογλου ως υποψηφίου για τις προεδρικές εκλογές, ψήφισαν σχεδόν 15 εκατ. άτομα, ενώ τα μέλη του κόμματος σε όλη τη χώρα είναι 1,5 εκατ.

Τέθηκε, μάλιστα, σε κίνδυνο η συμφωνία με τον κούρδο ηγέτη Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ο οποίος πριν από μερικές εβδομάδες ζήτησε τη διάλυση του ΡΚΚ. Σημειώνεται ότι το φιλοκουρδικό κόμμα DEM δεν έχει πάρει επίσημα θέση για τη στήριξη Ιμάμογλου, όμως κούρδοι πολίτες συμμετέχουν στις διαδηλώσεις σε διάφορες πόλεις της χώρας.

Πολλοί εντός του κυβερνώντος κόμματος AKP είναι αντίθετοι με τις επιλογές Ερντογάν ΑΚΡ, ωστόσο δεν εκφράζονται ανοιχτά.

Η οικονομική κατάσταση της Τουρκίας επιδεινώνεται συνεχώς, ενώ στη διεθνή κοινή γνώμη έχει δημιουργηθεί η εικόνα ότι ο Ερντογάν καθίσταται ένας νέος Πούτιν.

Ο Ερντογάν έδωσε την εντύπωση ότι λειτουργεί με την ίδια λογική των πραξικοπηματιών των στρατιωτικών, οι οποίοι τα προηγούμενα χρόνια είχαν στραφεί εναντίον του, με απώτερο σκοπό την εξουσία, παραβιάζοντας το τουρκικό Σύνταγμα και τη νομοθεσία.

Ποια είναι, όμως, η μελλοντική δυναμική των συγκεντρώσεων και τι πρόκειται να ακολουθήσει;

Ο Ερντογάν έχει να διαχειρισθεί ένα πολύ δύσκολο θέμα. Τον κόσμο στις πλατείες και στους δρόμους. Σημειώνουμε ότι οι συγκεντρώσεις του λαού στις πλατείες αποτελούν βασικό θέμα επίδειξης δύναμης και επιβολής στην ιδεολογία των Αδελφών Μουσουλμάνων, με τους οποίους ο τούρκος Πρόεδρος είναι πολύ κοντά.

Μάλιστα, από το μυαλό του τούρκου Προέδρου πέρασε η σκέψη να κατεβάσει στους δρόμους τους δικούς του οργανωμένους οπαδούς για την πραγματοποίηση αντιδιαδηλώσεων. Τελικά, δεν το έπραξε, φοβούμενος έναν εμφύλιο. Ήδη έχουν αναφερθεί επιθέσεις των συγκεντρωμένων σε πιστούς εντός των αύλειων χώρων σε τζαμιά της Τουρκίας. Η Διεύθυνση Επικοινωνίας του Ερντογάν επιχείρησε να αποθαρρύνει τους συγκεντρωμένους με τη δημοσιοποίηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βίντεο με φανατικούς ισλαμιστές Τούρκους με σημαίες της Αλ Κάιντα, οι οποίοι θα έμπαιναν στο πλήθος για να διαλύσουν τις συγκεντρώσεις, κάτι το οποίο δεν απέδωσε.

Εάν συνεχισθούν οι συγκεντρώσεις και ειδικότερα εάν αυτές λάβουν μαζικότερο χαρακτήρα, ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να εκτονώσει την κατάσταση με ανορθόδοξο τρόπο. Θα επιχειρήσει να συσπειρώσει την τουρκική κοινωνία γύρω από έναν εξωτερικό εχθρό. Στην παρούσα χρονική περίοδο, ο καταλληλότερος είναι το Ισραήλ.

Η Άγκυρα έχει δείξει τέτοιο δείγμα γραφής, καθώς επιχειρεί να ακουμπήσει τις κόκκινες γραμμές του Ισραήλ με την προώθηση στρατιωτικών μέσων σε δύο αεροπορικές βάσεις στο εσωτερικό της Συρίας (Παλμύρα – Βάση Τ/4), ενώ το Ισραήλ έχει δηλώσει με αποφασιστικότητα ότι πρόθεσή του είναι να διαφυλάξει την ασφάλειά του, ξεκινώντας και από το εσωτερικό της Συρίας.

Ανεξάρτητα από το αν τελικά θα σταματήσουν οι συγκεντρώσεις στην Τουρκία, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι το κίνημα αυτό των οργισμένων, νέων κυρίως στην ηλικία, δεν φέρει κοινά ιδεολογικά χαρακτηριστικά. Αυτό που τους ενώνει είναι το αίτημα για δημοκρατία, διαφάνεια, τήρηση των νόμων και συνταξιοδότηση του Ερντογάν.

Εάν ο τούρκος Πρόεδρος δεν δει τις συγκεντρώσεις από αυτήν την οπτική γωνία, θα βρει μπροστά του τον συσσωρευμένο αυτό θυμό.

* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι Απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, Κάτοχος MBA από το Nottingham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε Μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995 – 1999 και Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα, με παράλληλη διαπίστευση στο Μπακού, την περίοδο 2013 – 2017. Είναι συνεργάτης του αμερικανικού ινστιτούτου αναλύσεων «Defense & Foreign Affairs». Αποστρατεύθηκε τον Μάρτιο του 2022.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ