Η οικονομική κρίση, το πολιτικό εποικοδόμημα και οι διπλωματικές περιπέτειες του κ. Τσίπρα

Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ
Οικονομολόγου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Αρκετοί στην κυβέρνηση και τη ΝΔ κριτικάρουν τις δυνάμεις τις Αριστεράς, που επιμένουν να θεωρούν τη ρήξη με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την επιστροφή σε εθνικό νόμισμα ως προϋπόθεση για έξοδο από την κρίση, για άγνοια των γεωπολιτικών δεδομένων. Σε μια προσπάθεια τρομοκράτησης του κόσμου, επικαλούνται σεισμούς και καταποντισμούς σε περίπτωση που ο λαός αποφασίσει να χειραφετηθεί από την πολιτική του ευρωμονόδρομου. Η επιβεβλημένη από τις ΗΠΑ επίσκεψη Ερντογάν, οι προκλητικές δηλώσεις του αλλά και οι χλιαρές έως και ανύπαρκτες αντιδράσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ δείχνουν ότι μάλλον στην κυβέρνηση και τη ΝΔ κοιμούνται με τα τσαρούχια και στο ζήτημα αυτό.

Όλο το προηγούμενο διάστημα, η κυβέρνηση προσπαθούσε με τον πιο κυνικό τρόπο να μας πείσει ότι ο κ. Τσίπρας είναι ο εκλεκτός τόσο των ΗΠΑ όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού τους «κάνει τη δουλειά». Η επιδίωξη στο Μαξίμου ήταν το επιχείρημα να λειτουργήσει διπλά. Από τη μια, με τη λογική της Ψωροκώσταινας, καλλιεργείτο η εντύπωση ότι αν είμαστε καλά παιδιά, όλο και κάποιο αντάλλαγμα θα υπάρξει για τη χώρα. Στην πραγματικότητα, όπου «χώρα» διάβαζε αστική τάξη. Από την άλλη, στο ατομικό επίπεδο, αφού ο Τσίπρας είναι ο εκλεκτός ΗΠΑ και ΕΕ θα παραμείνει καιρό στα πράγματα, άρα ο λαός θα πρέπει να τα έχει καλά μαζί του, για να του πετάξει κανένα ψίχουλο. Το σενάριο ήταν τόσο πιεστικό που στη ΝΔ δεν έκρυβαν την αμηχανία τους για τις επιφυλλίδες της «Καθημερινής», που εξυμνούσαν τις ευκαιρίες από το ταξίδι του κ. Τσίπρα στις ΗΠΑ και κατακεραύνωναν προσφάτως την ευρωβουλευτή της ΝΔ κ. Σπυράκη για τις δηλώσεις κατά των πλειστηριασμών.

Όμως το τελευταίο διάστημα το πουλόβερ ξηλώνεται. Η επίσκεψη στις ΗΠΑ αντί για οικονομική ενίσχυση φόρτωσε την κοινωνία με δαπάνες 2,4 δισ. για την αναβάθμιση των F-16. Αλλά φαίνεται ότι οι αβροφροσύνες του κ. Τσίπρα προς τον κ. Τραμπ και οι γαλαντομίες του προς τις αμερικανικές εταιρείες όπλων δεν έπιασαν τόπο. Το αντίθετο μάλιστα, οι ενέργειες του κ. Καμμένου για πώληση βλημάτων προς τη Σαουδική Αραβία, ίσως και την Υεμένη, δεν πρέπει να έτυχαν θετικής υποδοχής.

Η οργανωμένη και υποστηριγμένη από σωρεία εγγράφων αποδόμηση του κ. Καμμένου παραπέμπει στη μεθοδικότητα των Αμερικανών σε αντίστοιχες περιπτώσεις. Δεν σταμάτησαν όμως εκεί. Βλέπετε, το «ενδιαφέρον» των Αμερικανών για τα πολιτικά πράγματα στην Ελλάδα είναι πολυεπίπεδο. Μόλις πριν από λίγες μέρες, ο αμερικανός πρέσβης κατακεραύνωσε την ελληνική κυβέρνηση από το βήμα του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου, τονίζοντας ότι η πώληση του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης έγινε από «κεφάλαια» ακατάλληλης προέλευσης. Κοντολογίς, είπε στον κ. Τσίπρα ότι οι παρέες με τον κ. Σαββίδη απαγορεύονται, για να μην τον βρει και εκείνον τίποτα ανάλογο με αυτό που προκάλεσαν στον κ. Καμμένο οι παρέες με τον κ. Παπαδόπουλο. Αυτά για όσους αναρωτιούνται πού βρήκε το θράσος ο Ερντογάν να κάνει αυτά που έκανε κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Αθήνα, την οποία όλως τυχαίως είχαν ζητήσει οι Αμερικανοί από την ελληνική πλευρά στο πλαίσιο της συνάντησης Τσίπρα – Τραμπ στην Ουάσινγκτον.

Βέβαια στην κυβέρνηση είχανε να λένε και για τη στήριξη της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας και την εμπιστοσύνη με την οποία περιβάλλει την κυβέρνηση, ωστόσο απέκρυπταν -εντέχνως, φυσικά- τα 95 προαπαιτούμενα της αξιολόγησης. Αυτά καλύπτουν από τον περιορισμό του δικαιώματος της απεργίας μέχρι την υποχρεωτική διάθεση των λιγνιτικών αποθεμάτων της χώρας και από τη μείωση των συντάξεων και την αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά μέχρι την απελευθέρωση των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας. Στόχος ήταν να μας πείσουν ότι οι ευρωπαίοι εταίροι θα προσφέρουν στη χώρα ένα ασφαλές πεδίο επανόδου στις αγορές μετά τον Αύγουστο του 2018. Όμως εκεί που όλοι πανηγύριζαν για το κλείσιμο της αξιολόγησης, ήρθε ο κ. Costello της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τους έκοψε τη φόρα. Είπε ότι μέχρι να ψηφιστούν όλα τα προαπαιτούμενα και έως ότου βρεθεί αμοιβαία αποδεκτό πλαίσιο για την επόμενη μέρα η αξιολόγηση δεν κλείνει. Κοντολογίς, μέχρι να συμφωνηθεί το νέο μνημονιακό πλαίσιο εποπτείας όλα μένουν ανοιχτά. Δεν γνωρίζω εάν ήταν τυχαίο το γεγονός ότι και αυτές οι δηλώσεις έγιναν από το βήμα του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου, αλλά δεν το νομίζω.

Συμπέρασμα: Από τη μια το μνημονιακό πρόγραμμα δεν βγαίνει, όπως μαρτυρούν οι συνεχείς αναθεωρήσεις προς τα κάτω του ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης, και από την άλλη οι αντιθέσεις οξύνονται και στις ΗΠΑ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο μέσο αυτών των εξελίξεων, η κυβέρνηση αλλά και το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του προσπαθούν να καταλάβουν τι έχει συμβεί και να βρουν καταφύγιο στην ακόμη μεγαλύτερη υποταγή, στην ψήφιση και εφαρμογή των μνημονικών προαπαιτούμενων. Δεν μπορούν να χωνέψουν ότι ενδέχεται να αποτελέσουν παράπλευρες απώλειες στην πορεία της καπιταλιστικής κρίσης, που οξύνεται, αφού και οι γεωπολιτικές εξελίξεις, που επικαλούνται ως δικαιολογία για την πολιτική τους, κινούνται στο πλαίσιό της. Όπως είχε επισημάνει ο Μαρξ, πριν από έναν και πλέον αιώνα, η οικονομική βάση καθορίζει το πολιτικό εποικοδόμημα…