Ευτυχώς που σέβονται τη γλώσσα μας οι ξένοι
Εμείς μπορεί να την κακοποιούμε, να την αλλοιώνουμε, να την ευτελίζουμε, αλλά οι ξένοι αναγνωρίζουν τη διαχρονική της σπουδαιότητα, τη συμβολή της στον παγκόσμιο πολιτισμό, τη σημασία της στη διάδοση των επιστημών και την υπολήπτονται, κλίνουν ευλαβικά το γόνυ και την τιμούν με κάθε τρόπο. Ο λόγος για την ελληνική γλώσσα, τη γλώσσα μας, για την οποία η UNESCO αποφάσισε ομόφωνα να καθιερώσει την 9η Φεβρουαρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας.
Είναι η μοναδική φορά που η γλώσσα μιας μικρής χώρας, όπως η ελληνική, που δεν ομιλείται πουθενά αλλού, πλην της Ελλάδας, αποφασίζεται να τιμάται διεθνώς με δική της Παγκόσμια Ημέρα. Μόνο επτά γλώσσες σε όλο τον κόσμο, που ομιλούνται από εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους, έχουν τύχει αυτής της τιμής, ακριβώς επειδή έχουν τεράστια διάδοση: Τα αγγλικά, τα κινεζικά, τα ρωσικά, τα ισπανικά, τα γαλλικά, τα πορτογαλικά και τα αραβικά. Σε αυτές τις επτά γλώσσες προστέθηκε τώρα και η ελληνική, η οποία, όπως τονίζεται στο εισηγητικό κείμενο της UNESCO, είναι η μόνη παγκοσμίως που ομιλείται συνεχόμενα επί 40 αιώνες, δηλαδή για πάνω από 4.000 χρόνια, και έχει αποφασιστική συμβολή στο παγκόσμιο γίγνεσθαι και στη διαμόρφωση του σύγχρονου κόσμου.
Οι ξένοι, είτε μας χωνεύουν ως λαό ή ως χώρα είτε όχι, αναγνωρίζουν ότι έχουμε ένα πολύ μεγάλο καλό, μια τεράστια παρακαταθήκη, μια πολύ βαριά κληρονομιά, που αποτελεί εδώ και χιλιάδες χρόνια φάρο πολιτισμού, έμπνευσης και κουλτούρας για όλη την ανθρωπότητα. Τη γλώσσα μας, τον ατίμητο θησαυρό μας, το ιερό της φυλής μας, το σημείο αναφοράς του Ελληνισμού ανά τους αιώνες…
Δυστυχώς, όμως, μόνο οι ξένοι φροντίζουν να σέβονται τη γλώσσα μας και να το δείχνουν με κάθε τρόπο. Γιατί εμείς τα έχουμε ξεχάσει όλα αυτά. Η γλώσσα δεν μας λέει τίποτα, δεν συμβολίζει τίποτα, δεν μας απασχολεί. Τους νέους τους ενοχλεί γιατί είναι δύσκολη –και, αν δεν την αγαπάς, δεν τη μαθαίνεις–, τους υπόλοιπους τους ενοχλεί επειδή δεν μπόρεσαν να τη μάθουν σωστά και προσπαθούν να την προσαρμόσουν στα «θέλω» τους, φαλκιδεύοντάς την με ξένα στοιχεία, τα οποία την παραμορφώνουν.
Στην Ελλάδα, τα ελληνικά διδάσκονται ως… δευτερεύον μάθημα, με κύκλους και ενότητες που δεν βοηθάνε τον μαθητή να κατανοήσει την προέλευση των λέξεων, την ακριβή σημασία τους, την ετυμολογία τους. Είναι ένα στεγνό μάθημα, το οποίο κουράζει και δεν προδιαθέτει θετικά τον μαθητή. Γι’ αυτό και λίγοι μαθαίνουν κανονικά ελληνικά. Οι περισσότεροι γνωρίζουν καλά αγγλικά, καλά ιταλικά, καλά ρωσικά, αλλά ελληνικά δεν ξέρουν.
Τα δε αρχαία ελληνικά, που είναι πηγή της σύγχρονης γλώσσας μας, διδάσκονται ως… ξένη γλώσσα, μαζί με τα λατινικά ή τα γερμανικά. Καμία προσπάθεια για την κατανόηση της γλώσσας, για την εμπέδωσή της.
Τα πράγματα χειροτερεύουν όσο επεκτεινόμαστε στον δημόσιο τομέα. Τα ελληνικά σπανίζουν, αφού υπάρχουν δημόσια έγγραφα που περιλαμβάνουν όρους από άλλες γλώσσες. Στους δήμους και στις περιφέρειες η κατάσταση είναι απελπιστική. Χιλιάδες τα επίσημα έγγραφα με ξένες ορολογίες. Όλες οι επιγραφές, όλα τα έγγραφα είναι στα αγγλικά. Ελληνικά δεν υπάρχουν πουθενά. Η ελληνική γλώσσα, την οποία σέβονται όλοι στο εξωτερικό και την τιμούν, στην Ελλάδα είναι… ξένη. Και πώς να μην είναι; Όταν τα παιδιά δεν μαθαίνουν ελληνικά, όταν δεν γαλουχούνται στην αρχαία γλώσσα, για να κατανοήσουν το μεγαλείο της και να σεβαστούν τη νέα, όταν, χάριν ευκολίας, καταργούμε τα πνεύματα και τους τόνους, όταν παραβιάζουμε σοβαρούς γλωσσικούς κανόνες, τι περιμένουμε; Εμείς καταστρέφουμε τη γλώσσα μας και την υποτιμάμε. Και εκεί που οι ξένοι τη θαυμάζουν και την αναδεικνύουν, τρέχουμε πίσω τους σαν κολαούζοι, για να πάρουμε κάτι από τη δόξα της γλώσσας μας, την οποία, ωστόσο, έχουμε απαρνηθεί.
Όμως, η γλώσσα εκδικείται. Όλα αυτά τα ανόητα που πράττουμε εναντίον της θα τα βρούμε μπροστά μας. Γιατί όλα έχουν τη σημασία τους. Ακόμα και οι ονομασίες. Η ψιλή και η δασεία λέγονταν πνεύματα. Τα αφαιρέσαμε. Άρα αφαιρέσαμε το πνεύμα από τη γλώσσα μας. Η οξεία και η περισπωμένη λέγονταν τόνοι. Έδιναν τον τόνο στις λέξεις. Αφαιρέσαμε και τον τόνο από τη γλώσσα μας. Σε λίγο θα κάνουμε όλα τα «ι» με γιώτα και όλα τα «ο» με όμικρον.
Και σε μερικά χρόνια, με την προσθήκη ξένων όρων και λέξεων, θα υπάρχει μια άλλη γλώσσα, που θα μοιάζει με τα ελληνικά, αλλά δεν θα είναι ελληνική.
Η θέσπιση Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας ας μας αφυπνίσει και ας γίνει η ευκαιρία να ευαισθητοποιηθούμε για να διασώσουμε ό,τι πολυτιμότερο έχουμε ως φυλή. Το οφείλουμε στην ιστορία μας, στους προγόνους μας και σε εκείνους που αγωνίστηκαν για να διασώσουν τη γλώσσα μέσα σε αιώνες σκλαβιάς και κατοχής. Ας δείξουμε, επιτέλους, ότι αξίζουμε να είμαστε απόγονοί τους, ότι αξίζουμε να λεγόμαστε Έλληνες.
ΤΟ ΠΑΡΟΝ
Φωτό: ΚΩΣΤΑΣ ΤΖΟΥΜΑΣ/EUROKINISSI