Διεθνείς ισορροπίες και σχέσεις για τη νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Του
ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ
Ο κόσμος του 2019 δεν είναι ο κόσμος του 2014. Μια διαπίστωση που ως αρχή εργασίας είναι το δίχως άλλο εύλογη. Πέρα όμως από την καθαρά φιλοσοφική προσέγγιση, είναι τόσες και τέτοιες οι εξελίξεις που αν μη τι άλλο συνιστούν αφ’ εαυτές μια μετάβαση από την «εποχή της (επίπλαστης) αθωότητας» σε αυτή του πραγματισμού.
Ήδη από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου η Ευρώπη, ως στρατηγικός προμαχώνας απέναντι στην αυτοκρατορία του κακού, έψαχνε να βρει ρόλο στον σχεδιασμό της αμυντικής πολιτικής και τη διαμόρφωση των προτεραιοτήτων των ΗΠΑ. Η εμφάνιση των λεγόμενων ασύμμετρων απειλών, τα εφιαλτικά βιώματα από την τυφλή τρομοκρατία, οι κίνδυνοι που εγκυμονεί η θρησκευτική και κατά κανόνα ισλαμική ριζοσπαστικοποίηση αλλά και οι συνεχείς κυβερνοεπιθέσεις και η ανάγκη για αποδοτική κυβερνοάμυνα, ως όρος προστασίας του τρόπου ζωής μας, δημιούργησαν τον νέο αρμό κοινών συμφερόντων.
Η Ευρώπη το 2014 βρέθηκε σε ένα σταυροδρόμι επιλογών. Για λόγους που πρόδηλα θα αναζητηθούν και θα αξιολογηθούν εν καιρώ, ανακαλύφθηκαν προτάγματα, όπως αυτό της μετανάστευσης και των «δυνάμει θετικών συνεπειών της» στη διατήρηση και την ενίσχυση των ρυθμών ανάπτυξης. Η συνέχεια είναι γνωστή. Οι «καλές προθέσεις» στρεβλώθηκαν και το ευρωπαϊκό οικοδόμημα κλυδωνίστηκε.
Στην Ευρώπη του 2019 υπάρχει μεγαλύτερη ωριμότητα. Δεν μπορεί κατ’ αρχήν να αγνοηθεί το γεγονός ότι οι εξελίξεις στα οικονομικά και όχι μόνο μέτωπα της Ασίας απασχολούν κατά προτεραιότητα της ΗΠΑ. Πέρα από τις εγγενείς ανησυχίες για τη δράση και τις στοχεύσεις του Προέδρου Πούτιν, οι πηγές έντασης στη Νότια Σινική Θάλασσα και οι εν γένει πρακτικές της Κίνας, ο ρόλος και οι πρωτοβουλίες του Ιράν, όπως και η διαρκής κρίση μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν επιτάσσουν συνθήκες διαρκούς εγρήγορσης.
Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα μηνύματα για την παγκόσμια οικονομία. Τα σύννεφα της ύφεσης πυκνώνουν διαρκώς, ενώ το ενδεχόμενο επιβολής δασμών στην ευρωπαϊκή και κατά κανόνα γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία από τον Πρόεδρο Τραμπ σκορπά κύματα πανικού στη μέχρι σήμερα πανίσχυρη γερμανική οικονομία.
Το ενδεχόμενο μάλιστα να ανατραπεί η εμπορική συμφωνία με τα κράτη της Λατινικής Αμερικής, ως συνέπεια των γαλλικών απειλών για την οικολογική καταστροφή στον Αμαζόνιο, όπως και να γίνει δυσκολότερη η πρόσβαση στην κινεζική αγορά, δημιουργούν πρόσθετους εφιάλτες στους μέχρι σήμερα αμέριμνους Γερμανούς. Δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται στο πλαίσιο αυτό η εύλογη ανησυχία των Γάλλων για τον ανταγωνισμό που η γεωργία και η κτηνοτροφία τους θα αντιμετωπίσει ως συνέπεια των μεγάλων αυτών εμπορικών συμφωνιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τρίτες χώρες ή ομάδες κρατών.
Απέναντι στο αρνητικό οικονομικό υπόβαθρο και τη δυσοίωνη προοπτική, ακούγονται ολοένα και εντονότερα φωνές για την ανάγκη ανάληψης δραστικών πρωτοβουλιών. Κύρια στόχευσή τους, να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, να δημιουργήσουν παγκόσμιους παίκτες και να υιοθετήσουν ακόμα και μέτρα προστατευτισμού ως απάντηση στις κινεζικές πρακτικές των κρατικών ενισχύσεων και τους απειλούμενους δασμούς από τις ΗΠΑ. Ήδη λέγεται ότι στους διαδρόμους των κοινοτικών οργάνων κυκλοφορεί σχετικό κείμενο ιδεών και προτεινόμενων δράσεων, 173 σελίδων.
Στον απόηχο όλων αυτών διαμορφώνεται μια δυναμική. Και όπως κάθε κρίση, έτσι και αυτή μπορεί να δημιουργήσει ευκαιρίες. Και να ενισχύσει τη φαρέτρα των επιχειρημάτων μας για την ενίσχυση των δημοσίων οργανισμών και της επιχειρηματικότητας σε τομείς καίριας σημασίας, όπως αυτοί της άμυνας, των ναυπηγείων και της ενέργειας. Αναμφίβολα πρέπει να συμμετάσχουμε στην όλη συζήτηση. Είναι ένα ελάχιστο μέτρο θωράκισης και προοπτικής.