Δ. Κούβελας στο “Π”: Το βιβλίο στα σχολεία, αντίδοτο στον ψηφιακό εθισμό
Του
ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΟΥΒΕΛΑ
Βουλευτή ΝΔ Α’ Θεσσαλονίκης,
Αντιπροέδρου της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής
Ο ψηφιακός εθισμός παιδιών και εφήβων αποτελεί μια σύγχρονη επιδημία που επηρεάζει αρνητικά τη μαθησιακή διαδικασία, την ψυχική υγεία και τις κοινωνικές σχέσεις των νέων. Αν και το τελευταίο διάστημα έχουν προωθηθεί σημαντικές κυβερνητικές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του προβλήματος, όπως η Εθνική Στρατηγική Προστασίας των Ανηλίκων από τον Εθισμό στο Διαδίκτυο και η καμπάνια «Κινητό στην τσάντα», η πραγματικότητα δείχνει ότι αυτές οι παρεμβάσεις μεμονωμένα δεν επαρκούν για να περιορίσουν δραστικά το φαινόμενο.
Σύμφωνα με τη μελέτη του «The Lancet Regional Health Europe», η απαγόρευση της χρήσης κινητών στα σχολεία της Βρετανίας μείωσε τη χρήση τους στις τάξεις, αλλά δεν είχε ουσιαστική επίδραση στη γενικότερη χρήση τους και κατ’ επέκταση ουσιαστικά στην ψυχική υγεία των μαθητών, καταδεικνύοντας ότι οι πολιτικές περιορισμού δεν αρκούν από μόνες τους για να λύσουν το πρόβλημα.
Την ίδια στιγμή, χώρες όπως η Σουηδία επιλέγουν να επανεξετάσουν τις πολιτικές τους και να ενισχύσουν τη χρήση του παραδοσιακού βιβλίου στην εκπαίδευση, ανταποκρινόμενες σε επιστημονικές έρευνες που αναδεικνύουν τη σημασία της ανάγνωσης από έντυπα μέσα για την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της συγκέντρωσης των μαθητών. Αυτή η απόφαση δεν αποτελεί νοσταλγική προσκόλληση στο παρελθόν, αλλά μια στρατηγική επιλογή που στηρίζεται στα νεότερα δεδομένα. Ειδικότερα, οι έρευνες αποδεικνύουν ότι τα παιδιά, ιδιαίτερα στα πρώτα σχολικά τους χρόνια, μαθαίνουν πιο αποτελεσματικά μέσω αναλογικών μέσων, όπως το χαρτί και το στυλό, παρά μέσω ψηφιακών συσκευών. Οι αναλογικές δραστηριότητες, όπως η ανάγνωση και η γραφή, συμβάλλουν στη βελτίωση της συγκέντρωσης και της κοινωνικότητας και ενισχύουν αποφασιστικά τη μαθησιακή διαδικασία.
Η Ελλάδα οφείλει να επανεξετάσει τη σχέση της εκπαίδευσης με την τεχνολογία και, αντί να ακολουθεί παθητικά τις τάσεις ψηφιοποίησης, να αξιοποιήσει τις παραδοσιακές μεθόδους εκπαίδευσης και να τις συνδυάσει με την προσεκτική και υπεύθυνη χρήση της τεχνολογίας. Οι λέξεις-κλειδί είναι η «ισορροπία» και η «προσαρμοστικότητα». Η εκπαιδευτική πολιτική δεν μπορεί να διαμορφώνεται υπό την πίεση των ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων και των επιφανειακών αντιλήψεων περί προόδου. Η ένταξη της τεχνολογίας στην εκπαίδευση πρέπει να βασίζεται σε παιδαγωγικά οφέλη και όχι σε μια άκριτη προσήλωση στη χρήση οθονών. Η Πολιτεία οφείλει να εξετάσει μια ολοκληρωμένη στρατηγική, που θα συνδυάζει τις παραδοσιακές διδακτικές μεθόδους με τη μετρημένη αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, διασφαλίζοντας την πνευματική καλλιέργεια και την ψυχική ισορροπία των μαθητών.
Είναι ανάγκη, λοιπόν, να δρομολογηθεί η ενίσχυση της χρήσης έντυπων βιβλίων στην εκπαίδευση, δεδομένων των θετικών επιπτώσεων που μπορούν να έχουν για την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της συγκέντρωσης των μαθητών. Αυτό συμπεριλαμβάνει την ενίσχυση των σχολικών βιβλιοθηκών με σύγχρονα και ποιοτικά βιβλία. Επιπλέον, η ενσωμάτωση εξωσχολικών βιβλίων στην εκπαιδευτική διαδικασία μπορεί να ενισχύσει τη δημιουργικότητα, την αυτονομία στη μάθηση και την ανάπτυξη κριτικής σκέψης. Επίσης, απαραίτητη καθίσταται η αξιολόγηση των επιπτώσεων της ψηφιοποίησης της εκπαίδευσης στη μαθησιακή απόδοση των παιδιών, ώστε να καταγραφούν οι πραγματικές συνέπειες της χρήσης τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η ενθάρρυνση του «πολλαπλού βιβλίου» είναι μια μέθοδος που μπορεί να συνδυάσει τα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας με τις αξίες της παραδοσιακής μάθησης και βρίσκεται στις άμεσες προτεραιότητες του υπουργείου Παιδείας.
Το μέλλον της εκπαίδευσης δεν πρέπει να μονοπωλείται από την ψευδαίσθηση της «μοντέρνας διδασκαλίας» μέσω οθονών. Η εκπαιδευτική πολιτική προϋποθέτει πολιτική ευθύνη, προκειμένου να εξασφαλίζεται το πραγματικό συμφέρον των μαθητών. Το υπουργείο Παιδείας οφείλει να ακολουθήσει έναν δρόμο ισορροπημένων λύσεων, με στόχο τη γνώση, βασισμένη στην κριτική σκέψη.
ΤΟ ΠΑΡΟΝ