«Αρκτούρος»: Η νέα απειλή από τον κορονοϊό, που προσβάλλει κυρίως παιδιά

May 5, 2023 στις κατηγορίες ΥΓΕΙΑ,

ΕΟΦ: Μόνο 2 θάνατοι συσχετίστηκαν με τα εμβόλια

–«Ενδημικός ο κορονοϊός, αλλά ταλαιπωρεί τις ευάλωτες ομάδες», δήλωσε ο Μαγιορκίνης

Του
ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) στρέφει πλέον το βλέμμα του σε μια νέα παραλλαγή του SARS-CoV-2 (XBB.1.16 ή «Αρκτούρος»), που εκτιμάται ότι οδηγεί σε νέα αύξηση των κρουσμάτων στην Ινδία, την ώρα που τα αναφερόμενα κρούσματα έχουν μειωθεί σε μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου.

Τα μέχρι τώρα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι ο «Αρκτούρος» έχει πολλά κρούσματα σε παιδιά, προκαλώντας υψηλό πυρετό, βήχα και κνησμώδη επιπεφυκίτιδα. Η επιπεφυκίτιδα αυτή δεν προκαλεί πύον αλλά έντονη δακρύρροια, που κάνει τα βλέφαρα των παιδιών να κολλάνε μεταξύ τους. Μάλιστα, αυτό το σύμπτωμα δεν είχε παρατηρηθεί στα προηγούμενα κύματα της πανδημίας.

Αναλυτικότερα, οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής) και Γιάννης Ντάνασης, οι οποίοι έχουν συνοψίσει τα τελευταία δεδομένα από την παγκόσμια κινητικότητα του κορονοϊού, αναφέρουν ότι η παραλλαγή XBB.1.16 («Αρκτούρος») είναι παρόμοια με την παραλλαγή «Κράκεν» XBB.1.5, την πιο μεταδοτική παραλλαγή μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τη Μαρία βαν Κέρκοβ, επικεφαλής της τεχνικής ομάδας του ΠΟΥ για την Covid-19.

Ωστόσο, πρόσθετες μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη-ακίδα του ιού, η οποία προσκολλάται και μολύνει τα ανθρώπινα κύτταρα, έχουν τη δυνατότητα να κάνουν τη συγκεκριμένη παραλλαγή πιο μολυσματική και δυνητικά να προκαλέσουν σοβαρή ασθένεια. Βέβαια, οι μεταλλάξεις που θεωρητικά φαίνονται ανησυχητικές σε προκλινικό επίπεδο δεν είναι πάντα ανησυχητικές στην πραγματική ζωή λόγω της εξαιρετικά περίπλοκης φύσης της ανοσίας του πληθυσμού. Για τον λόγο αυτό αλλά και εξαιτίας των αυξανόμενων κρουσμάτων στην Ανατολή, η επιδημιολογία της XBB.1.16 έχει μπει υπό επιτήρηση.

Στην Ινδία τα περισσότερα κρούσματα
Μέχρι στιγμής, ο μεγαλύτερος αριθμός κρουσμάτων έχει εντοπιστεί εκεί όπου βρέθηκε για πρώτη φορά η νέα παραλλαγή, στην Ινδία, η οποία είναι από τις λίγες χώρες όπου τα καταγεγραμμένα κρούσματα Covid-19 αυξάνονται, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Η συγκεκριμένη παραλλαγή έχει, επίσης, εντοπιστεί σε ΗΠΑ, Σιγκαπούρη, Αυστραλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Ισραήλ, Καναδά, Μαλαισία, Δανία, Νέα Ζηλανδία, Γερμανία, Νότια Κορέα, Ισπανία, Ολλανδία, Ταϊλάνδη, Σουηδία, Νότια Αφρική, Ιταλία και Κίνα.

Έως τώρα δεν έχουν ολοκληρωθεί οι εργαστηριακές μελέτες σχετικά με τη σοβαρότητα της νόσου που μπορεί να προκαλέσει η παραλλαγή. Οι νοσηλείες, οι εισαγωγές σε ΜΕΘ και οι θάνατοι δεν έχουν αυξηθεί ακόμη λόγω της νέας παραλλαγής, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Το κατά πόσο η νέα παραλλαγή είναι πράγματι ικανή να οδηγήσει σε αύξηση των νοσηλειών ή / και των θανάτων μπορεί να είναι πολύ νωρίς για να το πούμε.

Οι αναμνηστικές δόσεις των εμβολίων αναμένεται να προσφέρουν κάποιου βαθμού προστασία, ειδικά αν ο εμβολιασμός είναι πρόσφατος. Το αντι-ιικό χάπι Paxlovid (νιρματρελβίρη / ριτοναβίρη) αναμένεται να συνεχίσει να έχει δράση έναντι της νέας παραλλαγής. Επιπλέον, η XBB.1.16 έχει δείξει την ικανότητα να υπερτερεί γρήγορα έναντι της XBB.1.5, που κυριαρχεί στις ΗΠΑ όσον αφορά τη διάδοση. Η νέα παραλλαγή έχει δείξει ισχυρό πλεονέκτημα ανάπτυξης τους τελευταίους τρεις μήνες.

Συμπερασματικά, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι είναι σημαντικό να παραμένουμε ως κοινωνία και ως παγκόσμια κοινότητα σε εγρήγορση σχετικά με τις νέες παραλλαγές του SARS-CoV-2, καθώς δεν μπορεί να είναι εκ των προτέρων γνωστός ο αντίκτυπος μιας νέας παραλλαγής στη μεταδοτικότητα του ιού και στη σοβαρότητα της νόσου που προκαλεί.

ΕΟΦ: 1.633 αναφορές για ανεπιθύμητες ενέργειες
Στη χώρα μας, στο πλαίσιο της διαφάνειας, ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ) δημοσιοποίησε τα δεδομένα που αφορούν τον έλεγχο της ασφάλειας των εμβολίων που χορηγούνται, τα οποία διαβιβάζονται και αξιολογούνται από την Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (PRAC EMA), στην οποία μετέχουν και εμπειρογνώμονες του ΕΟΦ. Από τα στοιχεία διαπιστώνεται ότι μόνο δύο θάνατοι αξιολογήθηκαν ότι έχουν πιθανότητα συσχέτισης με τον εμβολιασμό.

Ειδικότερα, το 2022 πραγματοποιήθηκαν 4.547.117 δόσεις με όλα τα εμβόλια έναντι της Covid-19, εκ των οποίων: 4.050.772 με το Comirnaty (Pfizer), 278.123 με το Spikevax (Moderna), 118.128 με το Jcovden (Janssen) και 9.094 με το Nuvaxovid (Novavax). Σύμφωνα με τα συγκεντρωτικά στοιχεία του ΕΟΦ, για το έτος 2022 έγιναν 1.633 αναφορές εικαζόμενων ανεπιθύμητων ενεργειών μετά τον εμβολιασμό κατά του κορονοϊού. Από αυτές, το 60,20% αφορούσε γυναίκες και το 37,48% άνδρες. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν κυρίως στην ηλικιακή ομάδα 30 – 49 ετών (39,93%) και στους 50 – 69 ετών (26,70%).

Οι αναφορές για θανατηφόρο έκβαση μετά από εμβολιασμό ήταν 63 (38 έλαβαν χώρα το 2021), από τις οποίες 2 αξιολογήθηκαν ότι έχουν πιθανότητα συσχέτισης με τον εμβολιασμό (1 με το εμβόλιο Comirnaty και 1 με το Vaxzevria), 12 αξιολογήθηκαν ότι δεν είχαν πιθανή συσχέτιση με τον εμβολιασμό, 14 δεν ήταν δυνατόν να αξιολογηθούν από τα διαθέσιμα στοιχεία που είχαν αποσταλεί και για 35 αναφορές δεν έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση διότι αναμένονται συμπληρωματικά στοιχεία που έχουν ζητηθεί (πορίσματα ιατροδικαστικών εκθέσεων και άλλες πληροφορίες).

Βαρύτερο τώρα το αποτύπωμα του κορονοϊού!
Στην Ελλάδα ο κορονοϊός είναι πλέον ενδημικός, αλλά συνεχίζει να ταλαιπωρεί τις ευάλωτες ομάδες ασθενών, με σταθερά περισσότερους από 500 νοσηλευομένους και 60 διασωληνωμένους ασθενείς.
Με ανάρτησή του στο Facebook, ο επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας Γκίκας Μαγιορκίνης τονίζει:

«Είναι σχεδόν σίγουρο ότι οι συνθήκες έκτακτης ανάγκης και αντιμετώπισης της Covid-19 έχουν πλέον περάσει και η νόσος δεν επηρεάζει τον γενικό πληθυσμό, τουλάχιστον όχι στον βαθμό που ίσχυε τα προηγούμενα δύο χρόνια. Ωστόσο, η ενδημικότητα του ιού, όπως τη βιώνουμε σε αυτήν τη φάση, έχει το βαρύτερο αποτύπωμα που έχουμε δει σε αναπνευστικό ιό στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, αποτύπωμα που δεν φαίνεται να εξαφανίζεται και θα ταλαιπωρεί τις ευάλωτες ομάδες ασθενών, που έχουν ανάγκη τα νοσοκομεία».

Όπως εξηγεί ο καθηγητής Γκίκας Μαγιορκίνης, αυτήν τη στιγμή και ενώ βρισκόμαστε σε παρατεταμένη περίοδο σχετικά χαμηλής διασποράς, περισσότεροι από 60 ασθενείς νοσηλεύονται διασωληνωμένοι με Covid-19. Παράλληλα, οι εισαγωγές ασθενών με SARS-CoV-2 (δηλαδή με τον ιό, και όχι αναγκαστικά εξαιτίας του ιού) είναι σταθερά γύρω στις 100, ενώ οι ασθενείς που νοσηλεύονται με SARS-CoV-2 (όχι αναγκαστικά εξαιτίας του ιού) είναι σταθερά πάνω από 500.

«Με απλά λόγια», επισημαίνει ο κ. Μαγιορκίνης, «ο ιός είναι πλέον σταθερός κάτοικος των νοσηλευτικών μονάδων. Αυτό το φαινόμενο είναι μοναδικό στα χρονικά των ιογενών επιδημιών που έχουμε ζήσει. Ο ιός της γρίπης, με τον οποίο συγκρίνουμε διαρκώς τον SARS-CoV-2, δεν είναι μόνιμος κάτοικος των νοσηλευτικών μονάδων.

Η πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε οι γιατροί γενικότερα και πιο ειδικά οι κλινικοί ιολόγοι είναι σημαντική και δεν πρέπει να υποτιμηθεί σε καμία περίπτωση. Η οξεία φάση της πανδημίας έχει περάσει κατά πάσα πιθανότητα, αλλά οι προκλήσεις για την αντιμετώπιση του ιού στους ευάλωτους πληθυσμούς παραμένουν και απαιτούν εγρήγορση και εξειδίκευση».