Απ. Αποστόλου στο “Π”: Η απορρύθμιση της πολιτικής

Του
ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ
Καθηγητή Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας

Ο πολιτικός παρασιτισμός γίνεται στις μέρες μας εργαλείο για την κατανόηση της φύσης του πολιτικού συστήματος, το οποίο διαφθείρει νοοτροπίες πολιτών, αλλά και μεγέθη πολιτισμού. Το μόνο που διατρέχει σήμερα τις πολιτικές εξελίξεις είναι οι φόρμουλες νομιμοποίησης της εξουσίας, οι οποίες, μέσα από έναν πολωμένο πλουραλισμό, ολοένα και περισσότερο αναδιπλώνονται ως κώδικες νέας ρύθμισης ενός πολυθεϊστικού συστήματος κατεξουσιαστικότητας. Ένα είναι γεγονός, ότι η πολιτική πλέον δεν χρειάζεται να εξαπατά τους πολίτες γιατί έχει αποκτήσει μια δεξιότητα να τους απογυμνώνει από τις δικαιοδοσίες τους, και μάλιστα με τη συγκατάβασή τους.

Τι συμβαίνει όμως με την ελληνική πραγματικότητα;

Ο Κ. Ζουράρις, στο έργο του «Θεοείδεια παρακατιανή» (Εκδόσεις Εξάντας), έγραφε κάπου ότι εμείς οι Γραικορωμιοί καταλάβαμε ότι πολιτική είναι «μια χωματερή όπου φθονουργός, φόνουργος και αλάστωρ ο λαός της χαρμολύπης, κυκλοφέρνει την δειλία και την ξενιτεία».

Μάλλον όμως δεν έχουμε καταλάβει το κοινωνικό βίωμα της πολιτικής, ό,τι και αν λέει ο Κ. Ζουράρις, αλλά συλλαβίζουμε αδόκιμα κάποιες δυτικές νοητικές πεποιθήσεις, αναχωνεύοντας παράλληλα μνημόσυνους πολιτικούς λόγους.

Και όχι μόνο αυτό, αλλά ξοδέψαμε το λάδι μας σε προοδευτικές πολιτικές στρατηγικές που μας παραχάραξαν τόσο πολιτικά όσο και κοινωνικά. Και φτιάξαμε μια ασπόνδυλη πολιτεία με πολιτική αβουλία και κομματική – παρακρατική υστεροβουλία. Γι’ αυτό διατελούμε διαρκώς και υπό ιστορική εκκρεμότητα. Γιατί η πολιτική έχει γίνει μια παρήχηση, ένα πληκτικό σύνδρομο επανάληψης προσώπων, ρητορικής και προγραμμάτων και γιατί όχι ένα δάνειο ζωής που παρέχεται με παραχωρήσεις και συμβιβασμούς από τους πολίτες. Ναι, η πολιτική αποτελεί ένα σενάριο που ξεκινά από κάπου και πρέπει να φτάσει κάπου, αλλά πάντα δεν φτάνει πουθενά, ωστόσο μας γεμίζει από ορισμούς και αποχαιρετισμούς, που τελικά είναι αναδιπλασιασμοί του ίδιου. Μας αποδυναμώνει από την απραξία και την επανάληψη. Βάζει τιμή σε όλα, αλλά αξία πουθενά. Φτιάχνει σκλάβους και τυράννους μαζί, στο ίδιο πακέτο.

Τίποτα πια δεν σε φέρνει κοντά στην ευθύνη και στην υπεράσπιση των αξιών. Χώρες, πολίτες, αξίες, βρίσκονται σε μια επιταχυνόμενη φυγοκέντριση, έτσι ώστε να βοηθούνται «οι πολιτικοί πίθηκοι να σκαρφαλώνουν με επιτυχία στην εξουσία», όπως έγραφε ο Νίτσε. Η πολιτική αναστέλλει την αποτίμηση και αυτό γιατί διακονεί τη σιγουριά με την ανασφάλεια και την αλήθεια με την ανακρίβεια.

Πώς λειτουργούν τα κυβερνητικά σχήματα σήμερα; Με εξαρτήσεις, με καλύψεις, με προστασίες. Αυτός είναι ο βασικός πυρήνας τους. Το βλέπουμε όχι πια με κατάπληξη, γιατί το έχουμε συνηθίσει με τη διακυβέρνηση της ΝΔ. Πειθήνιες υποταγές στο πρόσωπο του αρχηγού και εθελόδουλες συμπεριφορές από πολιτικούς άσκεπτους, άβουλους αποθρασυμένους και άκριτους, μειωμένης πολιτικής καλλιέργειας και προσανατολισμένους σε αξιωματικές κομματικο-πολιτικές προκαταλήψεις. Πολιτικοί με άγνοια του βάθους και του πλάτους των πολιτικών εννοιών, οι οποίοι γίνονται τελικά σταυροφόροι συγκεκριμένης πολιτικής και ουσιαστικά υπεξαιρούν λαϊκές εξουσίες. Αυτό το είδαμε και στον τελευταίο ανασχηματισμό της κυβέρνησης. Για μια ακόμη φορά υπουργοποιήθηκαν όσοι ήταν επιμελείς στην ασυμμάζευτη ρηχότητα της πολιτικής, όσοι δραστηριοποιούνταν στη σύγχυση της κοινωνίας και σε μονοδρομικές πολιτικές τροχιές.

H πολιτική σήμερα έχει πάψει να διακατέχεται από μια γόνιμη και πολιτισμένη άμιλλα, γίνεται επιχείρηση, σχεσιακό σύστημα που ηγεμονεύει σε όλα τα επίπεδα και τελεί κάτω από την υποχώρηση της πολιτικής ευθύνης, έτσι ώστε όλα να είναι επιτρεπτά. Πέραν τούτου, συμβαίνει κάτι ακόμη πιο θλιβερό, έτσι όπως το περιέγραψε ο Τζ. Φακλόνε. Η πολιτική, πλέον, υφαίνει σχέσεις διαφθοράς και δωροδοκίας, οι οποίες καλλιεργούνται στο πεδίο της μαφίας. Έτσι, λοιπόν, οι κοινωνίες βρίσκονται –πάντα κατά την άποψη του Τζ. Φαλκόνε– αντιμέτωπες με πολύ εκλεπτυσμένα μυαλά, όπου εργάζονται τόσο για την πολιτική εξουσία όσο και για τη μαφία.

Άρα, ποιο είναι το μοντέλο της πολιτικής; Ερώτημα χωρίς απάντηση και αυτό, γιατί έχει συμβεί ένας πολιτικός αυτοαποσχηματισμός όλων των θεσμών και των λειτουργιών, όλων των παραδοσιακών πολιτικών σχεδιασμών, έτσι ώστε η πολιτική να εντάσσεται σ’ ένα ασπόνδυλο σχήμα που αντιπαλεύει τον εαυτό της.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ