Η Τουρκία βυθίζεται σιγά σιγά στον «βούρκο της Συρίας» – Γράφει ο ΛΑΖΑΡΟΣ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗΣ

Του
ΛΑΖΑΡΟΥ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗ*
Αντιστράτηγου ε.α.

Πριν από την απόπειρα του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016, υπήρχαν κύκλοι εξουσίας στην Τουρκία, μεταξύ των οποίων και η ανώτατη στρατιωτική ηγεσία, οι οποίοι προέβαλαν αντίσταση στην πίεση του Ερντογάν για πραγματοποίηση στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Συρία, καθώς χαρακτήριζαν την περιοχή ως «βούρκο».

Αμέσως μετά την αποτυχία της απόπειρας του πραξικοπήματος, ο Ερντογάν, ως ο απόλυτος νικητής, και χωρίς να υπάρχει κάποια αντίθετη φωνή, έδωσε εντολή για μια σειρά από μεγάλες στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία, με αποτέλεσμα να εδραιωθεί η συνεχής παρουσία των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΤΕΔ) στη συριακή επικράτεια, η οποία και συνεχίζει να υφίσταται.

Η πτώση του Άσαντ και η επικράτηση του τρομοκράτη Αλ Τζολάνι, ο οποίος αυτοανακηρύχθηκε ως μεταβατικός πρόεδρος της Συρίας με το όνομα Αχμέντ αλ Σάρα, έδωσε τη δυνατότητα στην Άγκυρα να συζητά με το νέο καθεστώς, το οποίο και στήριξε στην επιχείρηση ανατροπής του προηγούμενου καθεστώτος. Στο διάστημα αυτό, μεσολάβησε η πλήρης ρήξη των σχέσεων μεταξύ Άγκυρας και Τελ Αβίβ, με τη στήριξη Ερντογάν στην τρομοκρατική Χαμάς λόγω της Γάζας, με αποτέλεσμα η Τουρκία να λάβει μια σειρά από αποφάσεις οι οποίες σχετίζονται με την προετοιμασία και τον προσανατολισμό των ΤΕΔ για ενδεχόμενη στρατιωτική σύγκρουση με το Ισραήλ.

Το προηγούμενο διάστημα, ο νέος ηγέτης της Συρίας, ο οποίος προσπαθεί να δημιουργήσει σχέσεις με τη Δύση και τις αραβικές χώρες, με σκοπό την εξασφάλιση οικονομικής υποστήριξης για την ανασυγκρότηση της χώρας, πραγματοποίησε δύο επίσημες επισκέψεις σε χώρες του εξωτερικού. Η πρώτη στη Σαουδική Αραβία και η δεύτερη στην Τουρκία.

Η επίσκεψη στην Άγκυρα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς συνοδεύθηκε από αποκαλύψεις για την τουρκική προσπάθεια να ελέγξει τη Δαμασκό όχι μόνο οικονομικά αλλά και στρατιωτικά.

Της επίσκεψης Αλ Σάρα στην Άγκυρα προηγήθηκε η επίσκεψη τριμελούς συριακής αντιπροσωπείας (υπουργός Εξωτερικών, υπουργός Άμυνας και διευθυντής Πληροφοριών) στις 15 Ιανουαρίου στην Άγκυρα. Στις 27 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε αντίστοιχη επίσκεψη στη Δαμασκό από τούρκους στρατιωτικούς αξιωματούχους.

Μετά την επίσκεψη Αλ Σάρα είδαν το φως της δημοσιότητας στοιχεία για το τουρκικό σχέδιο διείσδυσης στη Συρία, τα οποία προκάλεσαν ανησυχία όχι μόνο στο Ισραήλ αλλά και σε αραβικές χώρες. Κατά τη συνάντηση Ερντογάν – Σάρα στην Άγκυρα δεν συζητήθηκαν μόνο οικονομικά θέματα αλλά και θέματα σχετικά με την κατάρτιση ενός Οδικού Χάρτη Αμυντικής Συμφωνίας Τουρκίας – Συρίας.

Η τουρκική πλευρά, αν και αρχικά διαφήμισε ως μεγάλη επιτυχία τα στοιχεία που αποκαλύφθηκαν από τις σχετικές συζητήσεις, στη συνέχεια προσπάθησε να μετριάσει το αποτύπωμα των αποφάσεων, καθώς η Δαμασκός δεν θέλει να δείχνει ότι έχει πέσει εξ ολοκλήρου στην αγκαλιά της Άγκυρας. Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και η επικοινωνιακή στάση του τουρκικού υπουργείου Άμυνας.

Στον οικονομικό τομέα, η Τουρκία επιδιώκει να πάρει το μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας όσον αφορά την ανασυγκρότηση της διαλυμένης Συρίας και φημολογείται ότι είναι σε εξέλιξη η σύνταξη αναφορών από επιτροπές των δύο χωρών για έργα όπως η κατασκευή οδικού δικτύου, η ανοικοδόμηση πόλεων, τα έργα θαλάσσιας διασύνδεσης με λιμάνια της Τουρκίας, η λειτουργία λιμένων, το ηλεκτρικό δίκτυο, το σιδηροδρομικό δίκτυο, η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας, το άνοιγμα των συνοριακών πυλών που ελέγχονται από τους Κούρδους (SDF), η παράδοση για εκμετάλλευση από τους Τούρκους της περιοχής που ελέγχεται από τους Κούρδους ανατολικά του Ευφράτη, η οποία περιλαμβάνει πετρελαιοπηγές, φράγματα κ.λπ.

Στον στρατιωτικό τομέα προβλέπεται η κατασκευή στρατιωτικών βάσεων στις περιοχές του άξονα Χομς – Ταρτούς – Λαττάκειας, όπου θα παρέχεται στρατιωτική εκπαίδευση από τις ΤΕΔ στον Συριακό Στρατό. Το πιο ενδιαφέρον, όμως, είναι η δημιουργία δύο αεροπορικών βάσεων από την Τουρκία σε συριακά αεροδρόμια-βάσεις στις περιοχές Παλμύρα και Χομς, στις οποίες θα μετασταθμεύουν μελλοντικά 50 τουρκικά αεροσκάφη F-16.

Επίσης, η Τουρκία ζήτησε τον εναέριο χώρο της Συρίας για στρατιωτική χρήση από τις ΤΕΔ. Σύμφωνα με αραβικά ΜΜΕ, σύρος ανώτερος στρατιωτικός αξιωματούχος δήλωσε ότι η Δαμασκός επιθυμεί τουρκικά Μη Επανδρωμένα Αεροχήματα (ΜΕΑ) για την ασφάλεια όλων των συνόρων της χώρας. Στα σύνορα με την Ιορδανία για την πάταξη του λαθρεμπορίου, στα σύνορα με τον Λίβανο για την αντιμετώπιση των διεισδύσεων της Χεζμπολάχ και στα σύνορα με το Ιράκ και την Τουρκία για την αναχαίτιση του κουρδικού παράγοντα. Επίσης, η Δαμασκός φέρεται ότι αιτήθηκε από την Τουρκία ραντάρ και μέσα ηλεκτρονικού πολέμου για την ασφάλεια των συνόρων.

Οι ίδιες πηγές ανέφεραν επίσης ότι, στο πλαίσιο της σχεδιαζόμενης αμυντικής συμφωνίας, οι ΤΕΔ θα εκπαιδεύσουν όχι μόνο το προσωπικό του στρατού ξηράς αλλά και τους πιλότους του νέου καθεστώτος στη Συρία, ενώ θα προβλέπεται και άμεση επέμβαση των ΤΕΔ σε περίπτωση απειλής.

Το Τελ Αβίβ παρακολουθεί με ανησυχία τις εξελίξεις αυτές, ενώ ισραηλινά ΜΜΕ χαρακτηρίζουν την κατάσταση ως «παράδοση της Συρίας στην Τουρκία». Σημειώνεται ότι το Ισραήλ ήδη κατέχει συριακά εδάφη στο Γκολάν, επικαλούμενο λόγους ασφαλείας.

Η περιοχή που επέλεξε η Τουρκία για αεροπορικές βάσεις στη Συρία έχουν σκοπό την αναχαίτιση της ισραηλινής πολεμικής μηχανής, καθώς αυτές βρίσκονται στον άξονα που οδηγεί από το Ισραήλ προς τις κουρδικές περιοχές της Βορειοανατολικής Συρίας. Επίσης, με την επιλογή των θέσεων αυτών, η Τουρκία επιδιώκει να στείλει μήνυμα στη Δύση ότι με τις βάσεις πρόκειται να εξουδετερώσει το Ισλαμικό Κράτος (ISIS), στοιχεία του οποίου βρίσκονται στις περιοχές αυτές.

Από τα παραπάνω γίνεται ξεκάθαρο ότι η Τουρκία, επικαλούμενη την απειλή του Ισραήλ, εισέρχεται στον «βούρκο της Συρίας». Οι τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις της περιόδου 2016 – 2019 στη Βόρεια Συρία έγιναν με την δικαιολογία της αντιμετώπισης του ISIS και των κουρδικών δυνάμεων YPG / SDF. Την παρούσα περίοδο, η Τουρκία επεκτείνεται περαιτέρω σε όλη τη συριακή επικράτεια, μη αρκούμενη στην κατοχή εδαφικής επικράτειας στη Βόρεια Συρία. Δεν πρέπει να παραβλέπεται η δήλωση του τούρκου υπουργού Εθνικής Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ, ο οποίος μετά την ανατροπή του Άσαντ και την ανάληψη της ηγεσίας από τον Αλ Σάρα τόνισε ότι η Τουρκία θα παρέχει κάθε μορφή βοήθειας και υποστήριξης στη Δαμασκό, οποτεδήποτε αυτή ζητηθεί.

Ο Ερντογάν, μεθυσμένος από τη μέχρι στιγμής επιτυχημένη του στρατηγική στη Συρία, εισέρχεται σε επικίνδυνα μονοπάτια, καθώς επιδιώκει να καταστήσει τη Συρία χώρα-δορυφόρο της Τουρκίας. Ας μην ξεχνάμε ότι το ίδιο επεδίωξε και το Ιράν, και έλαβε το μάθημά του…

* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι Απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, Κάτοχος MBA από το Nottingham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε Μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995 – 1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα, με παράλληλη διαπίστευση στο Μπακού, την περίοδο 2013 – 2017. Είναι συνεργάτης του αμερικανικού ινστιτούτου αναλύσεων «Defense & Foreign Affairs». Αποστρατεύθηκε τον Μάρτιο του 2022.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ