Η Τουρκία πιέζει την Ελλάδα περιμένοντας τον Τραμπ και η Αθήνα… ανησυχεί
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
Η Τουρκία είναι έτοιμη να στρώσει το έδαφος για κρίση με την Ελλάδα, βλέποντας ότι, στο νέο σκηνικό που διαμορφώνεται, οι ΗΠΑ θα υποχρεωθούν να παίξουν με τον Ταγίπ Ερντογάν για μια σειρά κρίσιμων μετώπων στην περιοχή, ενθαρρύνοντάς τον να συνεχίσει τη διεκδικητική πολιτική έναντι της Ελλάδας.
Τις τελευταίες εβδομάδες παρακολουθούμε με προσοχή το πώς οι δηλώσεις του ΥΕΘΑ Νίκο Δένδια για τη λήψη μέτρων για την άμυνα των ελληνικών νησιών έχουν τροφοδοτήσει μια πραγματική υστερία στην άλλη πλευρά του Αιγαίου. Συγχρόνως, έχουν κινητοποιήσει εθνικιστικούς και ακραίους κύκλους –πολλοί εκ των οποίων συνδέονται με την κυβέρνηση–, που καταγγέλλουν την κυβέρνηση Ερντογάν για το ότι δεν αντιδρά σε αυτήν την προσπάθεια της Ελλάδας να «ανατρέψει την υποχρέωσή της» από τις Συνθήκες της Λωζάννης και των Παρισίων και απαιτούν άμεση λήψη μέτρων εναντίον της Ελλάδας. Η Τουρκία έσπευσε, μάλιστα, την περασμένη εβδομάδα να ανακοινώσει τη συγκρότηση Ταξιαρχίας Πεζοναυτών με έδρα την Ίμβρο και μεγάλο πρόγραμμα αναβάθμισης της ναυτικής βάσης του Ακσάζ στο Αιγαίο…
Συγχρόνως, αντιδρώντας για πρώτη φορά προσεκτικά, η Τουρκία απέφυγε να απειλήσει με ενέργειες την Κυπριακή Δημοκρατία μετά την έναρξη γεωτρήσεων στο οικόπεδο 5, μέρος του οποίου η Τουρκία μονομερώς θεωρεί τουρκική υφαλοκρηπίδα. Προφανώς, το φόβητρο του αμερικανικού κολοσσού ExxonMobil αποτρέπει την Άγκυρα από επιθετικές κινήσεις στις οποίες είχε καταφύγει στο παρελθόν. Βεβαίως, η Τουρκία επιμένει ότι οι γεωτρήσεις αυτές παραβιάζουν τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων, ωστόσο, απέφυγε να προβεί σε ενέργειες που είχε πραγματοποιήσει στο παρελθόν, με την παρεμπόδιση ερευνητικών πλοίων.
Το ερώτημα, φυσικά, για την Κυπριακή Δημοκρατία είναι τι θα συμβεί αν κάποια στιγμή κριθεί ότι θα πρέπει να επεκταθούν οι έρευνες και στο υπόλοιπο τμήμα του οικοπέδου 5, εκεί που φτάνει η διεκδίκηση της Τουρκίας. Προφανώς, οι εταιρείες έχουν βάλει εκτός του στόχου τους τη συγκεκριμένη περιοχή και έτσι, δυστυχώς, δίνεται η εντύπωση και από τη Λευκωσία ότι γίνεται αποδεκτή η τουρκική διεκδίκηση επί οριοθετημένης κυπριακής ΑΟΖ.
Διαβάστε επίσης:
Πάντως, ο κύπριος Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης προχωράει το σχέδιο συνεργασίας με την Αίγυπτο, ώστε να ξεκινήσει επιτέλους το σχέδιο εξόρυξης υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ, οι οποίοι σε πρώτη φάση θα κατευθύνονται προς την Αίγυπτο, είτε για εσωτερική κατανάλωση είτε για εξαγωγή ως LNG.
Στην Αθήνα, η κυβέρνηση έσπευσε να πανηγυρίσει για την εκδήλωση ενδιαφέροντος της Chevron για έρευνες δυτικά της Πελοποννήσου, αλλά, φυσικά, όλοι οι γνώστες του ενεργειακού παιχνιδιού γνωρίζουν ότι και η επένδυση της αμερικανικής εταιρείας δεν είναι δεδομένη, ούτε, φυσικά, είναι γνωστό εάν θα εντοπιστούν αξιοποιήσιμα κοιτάσματα στην περιοχή. Και, πάντως, θα πρόκειται για ένα σχέδιο με ορίζοντα αρκετών ετών, την ώρα που η αξιοποίηση των άλλων οικοπέδων δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης παραμένει παγωμένη, είτε λόγω έλλειψης συγκεκριμένου οικονομικού ενδιαφέροντος από την ExxonMobil είτε από τον φόβο εμπλοκής, λόγω της αντίδρασης της Λιβύης (με τη στήριξη και την καθοδήγηση, βεβαίως, της Τουρκίας).
Δεν θα πρέπει να περάσει απαρατήρητη η πυκνή και εντεινόμενη συνεργασία της Άγκυρας με την Τρίπολη, καθώς και η πρόσκληση που απηύθυνε ο υπουργός Ενέργειας της προσωρινής κυβέρνησης της Λιβύης για ενεργειακή συνεργασία στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αλλά και έρευνα νέων κοιτασμάτων από τουρκικές εταιρείες. Και, φυσικά, θα πρέπει πάντοτε να λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι παραμένει στο τραπέζι το δεύτερο τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο προβλέπει την εκχώρηση δικαιωμάτων έρευνας στα «λιβυκά ύδατα» στην τουρκική εταιρεία ΤΡΑΟ, χωρίς μέχρι στιγμής να έχει ενεργοποιηθεί.
Είναι ξεκάθαρο ότι η Τουρκία περιμένει να δει τα πρώτα δείγματα γραφής του Ντόναλντ Τραμπ και να ξεκαθαρίσει η εικόνα για το ποια στάση θα κρατήσει απέναντι στην Τουρκία. Η Άγκυρα ελπίζει ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα εξασφαλίσει ισορροπία με το επιτελείο του στην εξωτερική πολιτική και στην άμυνα, το οποίο, λόγω και της φιλοϊσραηλινής στάσης του, είναι επιφυλακτικό και καχύποπτο έναντι της Τουρκίας. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει αυτήν τη σχέση εκτίμησης προς το πρόσωπο του τούρκου Προέδρου, αλλά θα πρέπει να αποδειχθεί αν αυτό θα μεταφραστεί σε επίσημη πολιτική και με
ποιους όρους.
Η Τουρκία θεωρεί ότι, λόγω της παρουσίας και εμπλοκής της στη Μαύρη Θάλασσα, στον πόλεμο της Ουκρανίας, στον Καύκασο, στη Μέση Ανατολή –κυρίως στη Συρία και στο Ιράκ– αλλά και στο Κέρας της Αφρικής, θα μπορέσει να βρει τρόπο συνεννόησης με τον Ντόναλντ Τραμπ, αν και οι κυρώσεις λόγω των S-400 και η σχέση των ΗΠΑ με τους Κούρδους της ΒΑ Συρίας παραμένουν μεγάλα αγκάθια.
Συγχρόνως, όμως, η Άγκυρα κινείται και προς την ΕΕ, είναι δε χαρακτηριστικό ότι η Ύπατη Εκπρόσωπος Κάγια Κάλας, στην πρόσφατη επίσκεψή της στην Άγκυρα, αναφέρθηκε με θερμά λόγια στον ρόλο της Τουρκίας και στη σημασία της συνέχισης και της ενίσχυσης των ευρωτουρκικών σχέσεων, κάνοντας βεβαίως και μία αναφορά στο Κυπριακό και στην κατάσταση του κράτους δικαίου στη χώρα.
Όμως, είναι σαφές ότι τόσο ορισμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες όσο και ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε επιμένουν στην ένταξη της Τουρκίας στο αμυντικό πρόγραμμα της ΕΕ, με πρόσχημα δήθεν τη διαλειτουργικότητα στο ΝΑΤΟ και την ενίσχυση των στρατιωτικών δαπανών στο πλαίσιο της Συμμαχίας, κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα να εισέλθει από την πίσω πόρτα σε έναν από τους πιο κρίσιμους βραχίονες της ΕΕ. Σε αυτό, φυσικά, θα πρέπει να συναινέσουν Αθήνα και Λευκωσία, κάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο, τουλάχιστον για την κυπριακή κυβέρνηση, καθώς η Τουρκία όχι μόνο συνεχίζει να αποτελεί απειλή για την Κύπρο αλλά δεν την αναγνωρίζει κιόλας.
Η Αθήνα είναι ανήσυχη, πάντως, από τις εξελίξεις, θεωρώντας ότι ο Ταγίπ Ερντογάν πιθανότατα θα ενθαρρυνθεί από τις ανατροπές και τον ανορθόδοξο τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο Ντόναλντ Τραμπ και έτσι όχι μόνο δεν μπορεί να υπάρξει πρόοδος στα ελληνοτουρκικά, αλλά υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για ακραίες αντιδράσεις σε θέματα που έχουν να κάνουν με την άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας.
Η Αθήνα διστάζει να κάνει το επόμενο βήμα στα τρία μέτωπα που παραμένουν ανοιχτά: Στις έρευνες για την ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με την Κρήτη, όπου τα ερευνητικά πλοία συνεχίζουν να κινούνται εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων, στην έγκριση των διαταγμάτων για την οριοθέτηση των Θαλάσσιων Πάρκων στο Αιγαίο και στην κατάθεση στην Κομισιόν του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού. Η Τουρκία, έτσι, έχει επιτύχει τον περιορισμό της Ελλάδας χωρίς κανένα αντάλλαγμα, καθώς και τα «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο εξασφαλίζονται και από τον πιο… ήπιο τρόπο με τον οποίο οι Ένοπλες Δυνάμεις και η Πολεμική Αεροπορία αντιμετωπίζουν τις παράνομες δραστηριότητες της Τουρκίας.
ΤΟ ΠΑΡΟΝ