Μ. Κρανίδης στο “Π”: Πεζοδρόμια, ένα σημαντικό, απλό και ταυτόχρονα δύσκολο ζήτημα
Του
ΜΑΝΟΥ ΚΡΑΝΙΔΗ
Πολιτικού Μηχανικού ΕΜΠ, MSc,
CEO «Krama Property» (www.kramaproperty.com),
Γραμματέα Ενημέρωσης ΠΟΜΙΔΑ, Δημοτικού Συμβούλου Χαλανδρίου
Το θέμα της ασφαλούς προσβασιμότητας των πεζών εξακολουθεί να αποτελεί ένα μεγάλο ζητούμενο πανελλαδικά. Τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει ο σχεδιασμός και η υλοποίηση κάποιων έργων ανάπλασης σε διάφορες πόλεις, τα οποία όμως αφορούν κυρίως τα εμπορικά κέντρα τους και ελάχιστες περιοχές του οικιστικού ιστού.
Σήμερα, η κατάσταση των πεζοδρομίων, σε περιοχές εντός σχεδίου, είναι απαράδεκτη. Ένα μεγάλο ποσοστό τους είναι σε πολύ κακή κατάσταση, με αποτέλεσμα τη μη ασφαλή προσβασιμότητα, ειδικά για τους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας, ενώ για τους συμπολίτες μας με αναπηρία το μεγαλύτερο ποσοστό των πεζοδρομίων είναι απροσπέλαστο. Η Πολιτεία δεν μπορεί να κωφεύει ούτε να κρύβεται πίσω από τη νομοθεσία, που πετάει την μπάλα αποκλειστικά στους ιδιοκτήτες των ακινήτων και στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Συνοπτικά, ο Κτιριοδομικός Κανονισμός, με την τελευταία του αναθεώρηση, ΦΕΚ 3985Β/2023, αναφέρει ρητά τα ακόλουθα στο άρθρο 23, παρ. 1 και 2: «1. ΓΕΝΙΚΑ: Τα πεζοδρόμια των κοινόχρηστων χώρων κατασκευάζονται, ανακατασκευάζονται, επισκευάζονται και συντηρούνται με σκοπό να διασφαλίζεται η συνεχής, αυτόνομη, ασφαλής και χωρίς εμπόδια κυκλοφορία των πεζών σε όλη την επιφάνειά τους και η χρήση τους από άτομα με αναπηρία και εμποδιζόμενα άτομα, εφόσον επιτρέπεται από τη μορφολογία του εδάφους. 2.1. Υπόχρεοι για την κατασκευή και συντήρηση των πεζοδρομίων και των τεχνικών έργων που τα αποτελούν (κράσπεδα, ρείθρα, υπόστρωμα και επίστρωση ή επικάλυψη) είναι οι ιδιοκτήτες των παρόδιων ακινήτων μπροστά στα οποία βρίσκονται. 2.2. Σε περίπτωση καταστροφής, αχρήστευσης και εκσκαφής από το Δημόσιο ή τον οικείο Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) των πεζοδρομίων που υπάρχουν πριν από είκοσι τουλάχιστον χρόνια, στα πλαίσια γενικής ανακατασκευής ή αναδιαρρύθμισης των οδών και πλατειών, ώστε να ικανοποιούν καλύτερα τις ανάγκες του οικισμού, η δαπάνη αποκατάστασης, επισκευής ή ανακατασκευής των πεζοδρομίων βαρύνει τους παρόδιους ιδιοκτήτες. 2.3. Σε κάθε άλλη περίπτωση καταστροφής ή αχρήστευσης ή εκσκαφής των πεζοδρομίων από την εκτέλεση εργασιών, υπόχρεος για την αποκατάσταση, επισκευή ή ανακατασκευή του είναι ο φορέας εκτέλεσης των εργασιών αυτών, εκτός αν εκτελούνται αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση αυτού τούτου του παρόδιου ακινήτου, οπότε υπόχρεος είναι αποκλειστικά ο ιδιοκτήτης του. 2.4. Η κατασκευή, ανακατασκευή ή επισκευή των πεζοδρομίων μπορεί να γίνεται από τον οικείο ΟΤΑ σε βάρος και για λογαριασμό είτε των ιδιοκτητών των παρόδιων ακινήτων είτε φορέων εκτέλεσης έργων εφόσον αυτά δεν έχουν κατασκευασθεί ή επισκευασθεί ακόμα ή δεν έχουν τηρηθεί οι προδιαγραφές που ισχύουν για την κατασκευή ή επισκευή τους».
Συνεπώς, από τη νομοθεσία προκύπτει ότι υπόχρεοι είναι οι παρόδιοι ιδιοκτήτες, εκτός εάν γίνουν έργα από δημόσια αρχή ή φορείς (ΔΕΔΔΗΕ, Φυσικό Αέριο κ.λπ.), οπότε οφείλουν να τα επισκευάσουν εκείνοι. Επίσης, οι δήμοι ή οι περιφέρειες (ανάλογα σε ποιον ανήκει η διαχείριση του δρόμου) μπορούν να υλοποιήσουν προγράμματα ανακατασκευής ή ανάπλασης πεζοδρομίων, όπως και προγράμματα επιδότησης για τους ιδιοκτήτες. Το μεγάλο θέμα, όπως πάντα, είναι το ποιος θα αναλάβει το κόστος ανακατασκευής. Το θέμα της ασφαλούς προσβασιμότητας, όμως, υπερτερεί και η Πολιτεία, το κράτος, οι ΟΤΑ και οι πολίτες οφείλουν να συμβάλουν στη λύση.
Σήμερα, με εξαίρεση τις νεόδμητες οικοδομές, ορισμένα έργα ανάπλασης και ελάχιστες περιπτώσεις παλαιών ακινήτων εντός αστικού ιστού, όλα τα υπόλοιπα πεζοδρόμια απαιτούν ανακατασκευή ή νέα κατασκευή, και μιλάμε για δεκάδες χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα! Το θέμα πρέπει να αναδειχθεί ως πρώτης προτεραιότητας, με μια ρεαλιστική πολιτική και ένα ευρύ πρόγραμμα χρηματοδότησης, που θα συνδυάζει κεφάλαια του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, των δήμων αλλά και ευρωπαϊκά, και με σημαντική επιδότηση ή και απαλλαγή από τα δημοτικά τέλη για τους ιδιοκτήτες. Προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στα πεζοδρόμια των οδών μαζικής προσβασιμότητας, με ορίζοντα ρεαλιστικής λύσης μέχρι το 2030 για την ανάπλαση άνω του 50% της επιφάνειας των πεζοδρομίων της χώρας. Δεν μπορεί να συνεχιστεί η απραξία και η διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης, καθώς το ζήτημα είναι επείγον και απαιτεί λύση για να βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής μας. Αυτό είναι το μεγάλο ζητούμενο της δημόσιας πολιτικής, βάσει και της κοινής λογικής. Απαιτείται δράση «χθες».
ΤΟ ΠΑΡΟΝ