Συγκρατημένη αισιοδοξία για το νέο έτος
–Αποφασιστικότητα και σωφροσύνη για τα εθνικά θέματα
Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Πρέσβη ε.τ.
Ήδη μπήκαμε στο δεύτερο τέταρτο του 21ου αιώνα, με τους μεγαλύτερους σε ηλικία να διερωτώνται πόσο γρήγορα περνάνε τα χρόνια και τους νέους να γεύονται τη ζωή σε όλες της τις εκφάνσεις. Οι Έλληνες, όπως και άλλοι αρχαίοι λαοί, φέρουν ιστορικές μνήμες αιώνων, με θετικά και μη γεγονότα στην ιστορική τους πορεία. Τα περασμένα αποτελούν μόνο μνήμες, ενώ το σήμερα εκφράζει την πραγματικότητα, με τα θετικά και τα αρνητικά της, το μέλλον, την ελπίδα.
Ευχή όλων, το νέο έτος να είναι ειρηνικό και ελπιδοφόρο. Βέβαια, το μέλλον –άμεσο ή απώτερο– προσδιορίζεται ή επηρεάζεται από το παρελθόν και από τις συμπεριφορές των ανθρώπων και των πολιτικών ηγεσιών κρατών και κυβερνήσεων, που οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη ό,τι καλό ή μη κληρονόμησαν από τα αμέσως προηγούμενα ή απώτερα χρόνια.
Το 2024, όπως και τα χρόνια πριν από αυτό, χαρακτηρίστηκε από ρευστότητα και ανασφάλεια, απόρροια των περιφερειακών πολέμων και των αντιπαραθέσεων, με επακόλουθο οικονομικοκοινωνικές κρίσεις, που είχαν άμεσες επιπτώσεις στη ζωή των πολιτών. Εκτός του Μεσανατολικού, με τη διαμάχη δεκαετιών μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών, αρνητικός παράγων για την ειρήνη ήταν και συνεχίζει να είναι ο ρωσοουκρανικός πόλεμος, ενώ τελευταία προστέθηκαν και τα γεγονότα στη Συρία, με την κατάλυση του καθεστώτος Άσαντ, με άγνωστα επακόλουθα και απρόβλεπτες συνέπειες για το μέλλον της χώρας και των σχέσεων με τις γειτονικές χώρες.
Γιατί γίνονται πόλεμοι; Αυτό είναι ένα ερώτημα που βασάνιζε τους πολίτες όλων των εποχών. Θα καταφύγω στον μεγάλο ιστορικό της ελληνικής αρχαιότητας, τον Θουκυδίδη, ο οποίος μελέτησε τα αίτια του Πελοποννησιακού Πολέμου, που διήρκεσε 27 χρόνια και έφερε το τέλος της Κλασικής Ελλάδος, η οποία στη συνέχεια υποδουλώθηκε στους Ρωμαίους. Ο αξεπέραστος και μεγάλος ιστορικός τον απέδωσε σε τρεις βασικούς λόγους: Στον φόβο, στα συμφέρονται και στο γόητρο ή στις φιλοδοξίες των πολιτικών ηγετών. Όσον αφορά τον ρωσοουκρανικό πόλεμο, δύσκολα θα μπορούσε να αποδοθεί –και για τις δύο πλευρές– στον φόβο του ενός προς τον άλλον μέτοχο του πολέμου. Η εισβολή των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 αποδόθηκε από τους Ρώσους στην ανάγκη προστασίας των ρωσόφωνων πληθυσμών στις ανατολικές περιοχές της Ουκρανίας, οι οποίοι, κατά τους ισχυρισμούς της Μόσχας, καταπιέζονταν από τις ουκρανικές αρχές. Η αλήθεια όμως, όπως αποδεικνύεται από τα γεγονότα, πρέπει να αναζητηθεί σε άλλους λόγους, στα ευρύτερα συμφέροντα για την περιοχή. Με την εισβολή της, που δικαίως καταδικάσθηκε παγκοσμίως, η Ρωσία ήθελε να αποτρέψει την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, για την οποία διαπραγματευόταν μυστικώς ο Πρόεδρος Ζελένσκι με τις ΗΠΑ και άλλες νατοϊκές χώρες. Ο φόβος για την περικύκλωση της Ρωσίας, που εκφράστηκε από πολλούς ρώσους αξιωματούχους, ήταν περισσότερο πρόσχημα παρά πραγματικό αίτιο. Αν ήταν ο πραγματικός λόγος, δεν θα έπρεπε να ισχύσει και για την ένταξη στο ΝΑΤΟ των χωρών της Βαλτικής, στις οποίες διαβιούν επίσης σημαντικές ρωσικές μειονότητες; Πώς εξηγείται, επίσης, η αμέριστη στήριξη των δυτικών χωρών προς την Ουκρανία, που συνεχίζεται ακόμη, ενώ υπάρχουν προτάσεις και για αποστολή νατοϊκών δυνάμεων, όταν ο ρώσος Πρόεδρος απειλεί ότι η συγκεκριμένη ενέργεια θα προκαλούσε γενίκευση του πολέμου και χρήση πυρηνικών όπλων από πλευράς της Ρωσίας; Η συμπεριφορά αμφότερων των πλευρών εξηγείται περισσότερο με το δεύτερο αίτιο της θουκυδίδειας ερμηνείας των πολέμων: Τα συμφέροντα. Ενισχύεται δε και από το γεγονός ότι δεν καταγράφονται σοβαρές προτάσεις και πρωτοβουλίες για κατάπαυση του πολέμου.
Όσον αφορά τη δεύτερη εστία περιφερειακού πολέμου, αυτής στη Μέση Ανατολή, οι ελπίδες για τερματισμό και ειρήνευση είναι περιορισμένες. Και τούτο γιατί τα αίτια είναι εθνολογικά. Οι Παλαιστίνιοι, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν ήταν ποτέ πρόθυμοι να αποδεχθούν την ύπαρξη του Ισραήλ και το Ισραήλ, αντίστοιχα, να αποδεχθεί τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ.
Στον διεθνή ορίζοντα προέκυψε, τελευταίως, και ένα έτερο γεγονός, που μπορεί να επηρεάσει και να επιδράσει στις εξελίξεις στον ευρύτερο χώρο της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου. Πρόκειται για τις εξελίξεις στη Συρία, με την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ, που αποτελούσε παράγοντα και υπόδειγμα ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ φυλετικών και θρησκευτικών οντοτήτων. Ανησυχία προκαλούν οι επιδιώξεις της Τουρκίας στην περιοχή, τις οποίες έχει ήδη εκφράσει, με βασικότερη αυτών τον έλεγχο των βορειοανατολικών περιοχών, στις οποίες διαβιούν και δραστηριοποιούνται οι κούρδοι εθνικιστές.
Οι πρόσφατες και τρέχουσες διεθνείς εξελίξεις επιβάλλουν συγκρατημένη αισιοδοξία για το νέο έτος. Ας ευχηθούμε να κυριαρχήσει η σύνεση και η διάθεση συνεργασίας μεταξύ των εθνών, προς ειρηνική επίλυση των διαφορών.
Ο δυτικός κόσμος, από ετών, χαρακτηρίζεται από παρακμιακά φαινόμενα και πολλές πολιτικές ηγεσίες είναι, κατά εκτίμηση πολλών αναλυτών, κατώτερες των περιστάσεων. Δίνεται η εντύπωση ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα πραγματικά κοινωνικά προβλήματα ή, το χειρότερο, υπαγορεύονται από εξωθεσμικούς παράγοντες.
Υπάρχει ελπίδα το νέο έτος να πρυτανεύσει η λογική και να επικρατήσει η σύνεση, ώστε να σταματήσουν οι πόλεμοι, που απειλούν την ασφάλεια των πολιτών και τη διεθνή ειρήνη; Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος αναλαμβάνει τα ηνία της ισχυρότερης χώρας στον κόσμο, υποσχέθηκε να εργαστεί για τον τερματισμό του ρωσοουκρανικού πολέμου, που μπορεί να εξελιχθεί σε παγκόσμια σύρραξη. Το ευχόμαστε, όπως και για την ανταπόκριση και τη συμμετοχή των ευρωπαϊκών χωρών. Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, αυτή οφείλει να συνεργαστεί για την ειρήνη και η εξωτερική μας πολιτική να δραστηριοποιηθεί υπέρ αυτής.
Όσον αφορά την αντιμετώπιση των καθαρώς εθνικών θεμάτων και την αντιμετώπιση των τουρκικών προκλήσεων, επιβάλλεται, μαζί με την προθυμία για ειρηνική επίλυση των διαφορών στη βάση των διεθνών διατάξεων και συμφωνιών, και επίδειξη αποφασιστικότητας, με ενίσχυση των αμυντικών ικανοτήτων, όπως και διαρκής και εποικοδομητικής συνεργασία μεταξύ των κοινοβουλευτικών κομμάτων. Ευχόμαστε για ένα ειρηνικό νέο έτος.
ΤΟ ΠΑΡΟΝ