Θ. Τσούχλος στο “Π”: ΟΛΜΕ: 100 χρόνια Ιστορίας και Αγώνων (Περίοδος 1924 – 1975)

Του
ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΤΣΟΥΧΛΟΥ
Προέδρου ΟΛΜΕ

Φέτος κλείνουν 100 χρόνια από την ίδρυση μιας από τις σημαντικότερες και πιο δυναμικές ομοσπονδίες στον χώρο των δημοσίων υπαλλήλων, της ΟΛΜΕ, της συνδικαλιστικής οργάνωσης των λειτουργών Δημόσιας Εκπαίδευσης.

Συστάθηκε το 1924 με στόχο την καταχώριση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των εκπαιδευτικών αλλά και την εξύψωση της παιδείας του ελληνικού λαού. Αποτελείται από τις ΕΛΜΕ, μέλη των οποίων είναι οι καθηγήτριες και οι καθηγητές των Γυμνασίων, των ΓΕΛ και των ΕΠΑΛ. Είναι μέλος της ΑΔΕΔΥ, καθώς και της Ευρωπαϊκής αλλά και της Παγκόσμιας Συνομοσπονδίας Εκπαιδευτικών. Η ψήφιση του πρώτου καταστατικού της αλλά και η εκλογή της Διοικούσας Τριμελούς Επιτροπής πραγματοποιήθηκαν από τον Μάιο μέχρι και τον Νοέμβριο του 1924. Η ίδρυσή της ήταν προϊόν των πολιτικών – κοινωνικών – οικονομικών συνθηκών της ταραγμένης εκείνης εποχής αλλά και της ανάγκης προάσπισης του κλάδου, με την παράλληλη εξύψωση της εκπαίδευσης.

Κατά την πρώτη δωδεκαετία, εκδόθηκε το «Δελτίο», ενώ το 1931 καταγγέλθηκε η πρόθεση της κυβέρνησης να αυξήσει τα δίδακτρα των μαθητών. Το επόμενο έτος η ΟΛΜΕ αντέδρασε σθεναρά στην προσπάθεια κατάργησης της Δημόσιας Μέσης Εκπαίδευσης. Τα μέλη της αριθμούσαν μόλις 2.500 έναντι των 10.000 περίπου δημοδιδασκάλων. Οι μισθοί των καθηγητών ήταν έως και διπλάσιοι των δασκάλων, ενώ ο σχετικά μικρός αριθμός τους αποτυπώνει την υψηλή θέση τους στην πυραμίδα των επαγγελμάτων.

Μετά από 13 Συνέδρια, το 1936 το καθεστώς της 4ης Αυγούστου διέλυσε την Ομοσπονδία. Οι εκπαιδευτικοί, όμως, συνέχισαν να πρωταγωνιστούν στους κοινωνικούς και εθνικούς αγώνες, ενώ την περίοδο 1940 – 1944 συμμετείχαν ενεργά στην υπεράσπιση της πατρίδας αλλά και στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα κατά τη διάρκεια της τριπλής κατοχής.

Η ΟΛΜΕ επανασυστάθηκε το 1949. Ένας από τους πρώτους στόχους της ήταν η διασφάλιση της βαθμολογικής εξέλιξης των μελών της σε βαθμό ανώτερο του Διευθυντή Β. Το 1950, ΟΛΜΕ – ΔΟΕ εντάχθηκαν στην επανιδρυμένη ΑΔΕΔΥ. Το 1952 ο αριθμός των φιλολόγων ήταν 1.636, των θεολόγων 353 και των μαθηματικών – φυσικών 303. Στα μέσα της δεκαετίας, 4.200 εκπαιδευτικοί παραιτήθηκαν και τον Μάρτιο του 1955 κηρύχθηκε τετραήμερη απεργία με αίτημα την καθιέρωση ιδιαίτερου μισθολογίου και αυξήσεις που θα έφταναν στο 20%. Η ΟΛΜΕ παρακολούθησε εκ του σύνεγγυς τη λειτουργία της Επιτροπής Παιδείας της κυβέρνησης του Κ. Καραμανλή, επισημαίνοντας τις μεγάλες ελλείψεις στις υποδομές και τα τεράστια κενά σε διδακτικό προσωπικό. Το 1961 (26/1) προκηρύχθηκε εικοσιτετράωρη απεργία και σε συνεργασία με τη ΔΟΕ εξαγγέλθηκε απεργία διαρκείας, με την κυβέρνηση να υποχωρεί στο αίτημα της αύξησης των αποδοχών.

Το 1962 η ΟΛΜΕ διαπραγματεύτηκε μόνη της τις οικονομικές απαιτήσεις της. Στις αρχές του 1963 έγινε απεργία είκοσι ημερών, η οποία έληξε με πολιτική επιστράτευση.

Η κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου ικανοποίησε τα οικονομικά αιτήματα της Ομοσπονδίας, η οποία στήριξε τη μεταρρύθμιση του Γ. Παπανδρέου για Δημόσια Δωρεάν Παιδεία. Όσον αφορά την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας, στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση η εισαγωγή της ήταν διστακτική. Σε αντίθεση με τη ΔΟΕ, η ΟΛΜΕ παρέμεινε σε σημαντικό βαθμό προσηλωμένη σε έναν κλασικιστικό προσανατολισμό. Οι κυρίαρχες ειδικότητες των φιλολόγων και των θεολόγων, που προνομιακά κατείχαν τη θέση του γυμνασιάρχη, υπηρέτησαν τη συντηρητική αυτή στάση.

Παρατηρούμε, επίσης, μεγάλη αύξηση των εκπαιδευτικών, καθώς το 1950 οι καθηγητές ήταν 3.724, το 1959 ανέρχονταν σε 5.148 και το 1965 οι καθηγήτριες και οι καθηγητές ήταν 10.130. Την εποχή της πολιτικής αστάθειας 1965 – 1966 προωθήθηκε ενιαίο μισθολόγιο, το οποίο υποβάθμισε τον κλάδο. Η ΟΛΜΕ, αντιδρώντας, κήρυξε απεργία διαρκείας τον Φεβρουάριο του 1966, η οποία έληξε με πολιτική επιστράτευση, ενώ το ενιαίο μισθολόγιο ψηφίστηκε.

Τα χρόνια της δικτατορίας, η ΟΛΜΕ λειτούργησε με διορισμένη διοίκηση. Πολλοί εκπαιδευτικοί μετατέθηκαν δυσμενώς, εξαναγκάστηκαν σε παραίτηση ή απολύθηκαν. Άλλοι επέλεξαν την αντιδικτατορική πάλη, με τίμημα τη σωματική τους ακεραιότητα, τη στέρηση της ελευθερίας τους, τη φυλάκιση, την εξορία ή και την απόλυση. Η Αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974 από τον Κωσταντίνο Καραμανλή δημιούργησε μια νέα πραγματικότητα στον χώρο της Δημόσιας Εκπαίδευσης. Πρώτη η ΕΛΜΕ Δράμας απέκτησε δημοκρατικά εκλεγμένο ΔΣ. Τον Σεπτέμβριο του 1974 και με ανακοίνωσή της δήλωνε πως αναλαμβάνει πρωτοβουλίες με στόχο να οδηγηθεί η Ομοσπονδία σε έκτακτη ΓΣ και εκλογές. Στις ενέργειες αυτές ακολούθησαν οι ΕΛΜΕ Θεσσαλονίκης, Πειραιά και Α’ – Β’ Αθηνών.

Στο συγκρουσιακό αυτό περιβάλλον πορεύτηκε η ΟΛΜΕ για ένα έτος, μέχρι τον Ιούνιο του 1975. Τότε συγκλήθηκε η Γενική Συνέλευση των αντιπροσώπων του κλάδου, η οποία καταψήφισε τα πεπραγμένα της απερχόμενης, διορισμένης διοίκησης και εξέλεξε νέο Διοικητικό Συμβούλιο με πρόεδρο τον Πείσανδρο Τρομβούκη. Κεντρικά αιτήματα του νέου ΔΣ, η κατάργηση του ν. 651/70, η αποκατάσταση των διωχθέντων, η κάθαρση από τους υποστηρικτές της δικτατορίας. Παράλληλα, κύριο αίτημα ήταν η ψήφιση ενός νέου νόμου για την εκπαίδευση, καθώς και η άρση των μισθολογικών αδικιών. Το «Δελτίο» περιορίστηκε σε περιοδικό ενημερωτικού χαρακτήρα, ενώ ξεκίνησε η έκδοση του επιστημονικού περιοδικού «Λόγος και Πράξη». Η ΟΛΜΕ ακολούθησε παράλληλη πορεία με το πανίσχυρο τότε Φοιτητικό Κίνημα και παρακολούθησε με θετικό πρόσημο τη δημιουργία του κινήματος των μαθητών και των πολιτικών νεολαιών.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ