Ο ISIS, οι Αμερικανοί, το Ισραήλ, η Τουρκία, το Κατάρ, η Σαουδική Αραβία, η Ρωσία, το Ιράν και… η Ελλάδα – Του Ν. Στραβελάκη

–Σκέψεις για το δράμα του συριακού λαού

Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Σε μια εβδομάδα προϋπολογισμού, χωρίς εισοδηματικές ενισχύσεις και γεμάτου αόριστες εξαγγελίες για περιορισμό του κόστους των τραπεζικών εργασιών, που κανείς δεν ξέρει τι και ποιους αφορούν, θα ήταν λογικό να ασχοληθούμε με την οικονομία. Πολλώ δε μάλλον που μία ακόμη εβδομάδα κυβερνητικής ευφορίας και «αυτοϊκανοποίησης» συνοδεύεται από ανέχεια, η οποία αντανακλάται στην υποτονική εορταστική αγορά.

Οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή μας, όμως, και η κυβερνητική αφασία στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής δεν επιτρέπουν να σπαταλήσουμε τον χρόνο μας στο να αποδομήσουμε το ήδη αποδομημένο αφήγημα της κυβέρνησης για την οικονομία.

Όπως είναι φανερό, θα αναφερθώ στις εξελίξεις που πυροδοτεί στην Ανατολική Μεσόγειο, και όχι μόνο, η ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία. Κατ’ αρχάς και προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, να πω ότι το καθεστώς της οικογένειας Άσαντ ήταν μια τραγωδία για τον συριακό λαό. Το πρόβλημα είναι ότι και η νέα κατάσταση που τείνει να διαμορφωθεί προμηνύει συνέχιση της τραγωδίας. Συγκεκριμένα, επικράτησαν οι σκοταδιστικές δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους (πρώην ISIS), υπό τον Αλ Τζολάνι, που στηρίζονται σε δυνάμεις στη Σαουδική Αραβία και στο Κατάρ (λόγω σχέσεων με την Αλ Κάιντα). Οι τελευταίοι (Κατάρ) ενεργούν στην περιοχή μέσω της Τουρκίας, όπως φάνηκε και σε πρόσφατες δηλώσεις του Αλ Τζολάνι.

Επιπλέον, υπάρχει και μια περίεργη διαπλοκή του ISIS με το Ισραήλ. Συγκεκριμένα, ο ISIS αντιμάχεται τη Χαμάς, και συνακόλουθα το Ιράν, ως σφετεριστές της Ισλαμικής Τζιχάντ. Αυτό τον φέρνει κοντά στο Ισραήλ, με τη λογική «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου». Σε κάθε περίπτωση, Τουρκία και Σαουδική Αραβία θα είναι οι διαμεσολαβητές ανάμεσα στο Ισλαμικό Κράτος και στους Αμερικανούς, που αναμένεται να αλλάξουν και επισήμως θέση απέναντί τους μετά την ανάληψη της Προεδρίας από τον Τραμπ στις 20/1/2025.

Ο ISIS, όμως, δεν είναι η μοναδική ένοπλη δύναμη στο έδαφος της Συρίας. Υπάρχει και ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός (FSA) και φυσικά οι δυνάμεις των Κούρδων της Συρίας. Ο λεγόμενος Ελεύθερος Συριακός Στρατός αποτελείται από δυνάμεις και αξιωματικούς του Στρατού του Άσαντ που είχαν αποστατήσει κατά την προηγούμενη συριακή εμφύλια σύρραξη και έκτοτε αποτελούν το «μακρύ χέρι» της Τουρκίας στη χώρα. Οι Κούρδοι της Συρίας, τώρα, εν αντιθέσει με τους Κούρδους της Τουρκίας, υποστηρίζονται από τους Αμερικανούς (και με χερσαίες δυνάμεις), ενώ και το Ισραήλ έσπευσε να δηλώσει ότι θα τους «προστατεύσει» από την Τουρκία και τον ISIS.
Τέλος, υπάρχουν και οι ρωσικές δυνάμεις. Η Ρωσία, βέβαια, μοιάζει να εγκαταλείπει κάπου 100 βάσεις στη Συρία, όμως, μέχρι στιγμής, διατηρεί τις δύο μεγαλύτερες. Τις βάσεις στη Λαττάκεια και στην Ταρτούς. Οπότε, σε στρατιωτικό επίπεδο τουλάχιστον, διατηρεί ακόμη κάποια επιχειρησιακή δύναμη στη χώρα.

Με βάση τον συσχετισμό δυνάμεων, οι κερδισμένοι από τις εξελίξεις είναι η Τουρκία, το Κατάρ και στο βάθος οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, ενώ οι χαμένοι είναι η Ρωσία και δευτερευόντως το Ιράν. Φυσικά, ο μεγάλος χαμένος είναι ο συριακός λαός, που, όπως και πριν, δεν φαίνεται να μπορεί να στηριχθεί σε κάποια ανεξάρτητη πολιτικοστρατιωτική δύναμη. Όλες οι δυνάμεις που ενεργούν στη χώρα είναι δικτατορικές και σκοταδιστικές – άμεσα ή έμμεσα προσδεδεμένες σε ξένα συμφέροντα.

Το κυριότερο, όμως, είναι ότι ο de facto διαμελισμός της Συρίας πυροδοτεί ευρύτερες γεωπολιτικές εξελίξεις. Πρώτα πρώτα, δυσχεραίνει σημαντικά τη θέση των Παλαιστινίων και του Λιβάνου. Από την άλλη, αν διαμελιστεί και de jure η Συρία, αυτό θα σημαίνει ότι μπορεί να αμφισβητηθεί η Συνθήκη της Λωζάννης στο σύνολό της, κάτι που θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στις ελληνοτουρκικές και στις τουρκοκυπριακές σχέσεις.

Το τελευταίο το κατάλαβε ακόμη και ο κ. Μητσοτάκης, ο οποίος από τις Βρυξέλλες δήλωσε ότι «πρέπει να διασφαλιστεί η εδαφική ακεραιότητα της Συρίας». Μάλλον, όμως, πήγε να το συζητήσει με λάθος ανθρώπους, εκτός εάν νομίζει ότι τις στρατιωτικές δαπάνες, που έσπευσε να χαιρετίσει, η Ευρωπαϊκή Ένωση τις θέλει για το Αιγαίο και την Κύπρο και όχι για την Πολωνία και τη Δυτική Ουκρανία. Αν νομίζει κάτι τέτοιο η ελληνική πλευρά, είναι πιο βαθιά νυχτωμένη και από τον ΣΚΑΪ, που πανηγύριζε για την πτώση του Άσαντ και σκιαγραφούσε το προφίλ του Αλ Τζολάνι ως επαναστάτη ελευθερωτή.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Φωτό: @PIXABAY