Μ. Κρανίδης στο “Π”: Με πολλές τάσεις τα επαγγελματικά – εμπορικά ακίνητα
Του
ΜΑΝΟΥ ΚΡΑΝΙΔΗ
Πολιτικού Μηχανικού ΕΜΠ, MSc,
CEO Τεχνική Εταιρεία – Υπηρεσίες Μηχανικών, Διαχείριση Ακινήτων Krama Property,
Μέλους Διοικητικού Συμβουλίου ΠΟΜΙΔΑ, Δημοτικού Συμβούλου Χαλανδρίου
[email protected]
Στο τέλος του 2024, υπάρχουν πολλές τάσεις, με διαφορετικές ταχύτητες, στην αγορά των επαγγελματικών – εμπορικών ακινήτων (commercial property). Τάσεις που πρέπει να τις ενσωματώσουν στην πρακτική τους όλοι οι ενδιαφερόμενοι, ιδιοκτήτες, επαγγελματίες και επενδυτές, ανεξαρτήτως του μεγέθους και του βεληνεκούς τους, ενώ και η κυβέρνηση οφείλει να καταστρώσει ένα σχέδιο στήριξης της μικρομεσαίας οικονομίας, του εμπορίου και των επαγγελματιών.
Οι κύριες τάσεις είναι οι ακόλουθες:
1.Τα τελευταία χρόνια, η μαζική αγορά εμπορικών ακινήτων έχει επηρεαστεί από τα μεγάλα προβλήματα της αγοράς ακινήτων, όπως είναι η ραγδαία αύξηση του κατασκευαστικού, ενεργειακού και λειτουργικού κόστους, η έλλειψη δανειακών κεφαλαίων, η ανισοβαρής ανάπτυξη, με την ανισοβαρή ζήτηση του λιανικού εμπορίου. Τα τελευταία τρία έτη φαίνεται να υπάρχει κάποια ανάκαμψη, αλλά κυρίως σε μια κλίμακα επενδύσεων μεγάλου βεληνεκούς. Σήμερα, η μαζική αγορά εμπορικών ακινήτων εμφανίζει πολλές ταχύτητες. Η μαζική ζήτηση για εμπορικά ακίνητα, γραφεία ή καταστήματα, χωρίς προνομιακά χαρακτηριστικά (π.χ., προβολή, πρόσβαση) είναι χαμηλή και γι’ αυτό βλέπουμε διαθεσιμότητα χώρων στις εμπορικές αγορές. Επίσης, η διεθνής ζήτηση, η «κηροζίνη» για την επέκταση της ελληνικής αγοράς κατοικίας, δεν αφορά σε αξιοσημείωτο βαθμό τα εμπορικά ακίνητα. Τα τελευταία χρόνια, και το 2024, υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον για εμπορικά ακίνητα με προνομιακά χαρακτηριστικά (prime properties). Η δυναμική στα εμπορικά ακίνητα αφορά λιγότερους παίκτες μεγαλύτερης κλίμακας, όπως ΑΕΕΑΠ, funds, μεγάλες επιχειρήσεις και ισχυρούς επενδυτές. Οι μικρομεσαίοι είναι εκτός αγοράς γιατί δεν υπάρχει ούτε η ανάγκη ούτε η ζήτηση για αγορά νέων επαγγελματικών χώρων αλλά και επειδή δεν υπάρχει η οικονομική δυνατότητα για νέες αγορές, με δεδομένη τη δυσκολία εύρεσης δανειακών κεφαλαίων στη μαζική μικρομεσαία αγορά αλλά και την ανυπαρξία αποταμίευσης για το 70% των πολιτών και των επιχειρήσεων.
2.Η ειδική αγορά των logistics (αποθηκευτικών χώρων) είναι αυτή που παρουσιάζει σταθερή άνοδο τα τελευταία χρόνια λόγω της υψηλής ζήτησης και της ανεπαρκούς προσφοράς. Η άνοδος του ηλεκτρονικού εμπορίου επηρέασε ενισχυτικά το φαινόμενο αυτό, όπως και η περιορισμένη διαθεσιμότητα αποθηκευτικών χώρων με τις κατάλληλες προδιαγραφές. Ως αποτέλεσμα, οι αποδόσεις τους είναι σήμερα από τις καλύτερες στην Ευρώπη.
3.Ισχυρή ζήτηση για επενδύσεις συγκεντρώνουν και τα πράσινα κτίρια, ενεργειακής κλάσης Α ή με μηδενικές καταναλώσεις (LEED), τα οποία όμως προορίζονται για χρήση ή μίσθωση από μεγάλες επιχειρήσεις ή πολυεθνικές. Στο επίπεδο της μικρομεσαίας αγοράς, η ζήτηση για γραφειακούς χώρους είναι από περιορισμένη έως ελάχιστη, καθώς ένα 90% της ελληνικής οικονομίας αφορά ακόμη μικρομεσαίες επιχειρήσεις ή ελεύθερους επαγγελματίες, που είτε δεν έχουν άμεση ανάγκη μεγάλων και σύγχρονων γραφειακών χώρων είτε εργάζονται άνετα από χώρους γραφείων στις κατοικίες τους.
4.Η σταθερή επέκταση των σύγχρονων εμπορικών κέντρων – υπεραγορών πιέζει ασφυκτικά τις υπαίθριες αγορές των μεγάλων δήμων, ειδικά της Αττικής, λόγω των περιορισμένων χώρων στάθμευσης και της δυσκολίας στην πρόσβαση, με αποτέλεσμα να διατηρούν αξία μόνο συγκεκριμένα καταστήματα υψηλής προβολής και ειδικών χαρακτηριστικών, σε συγκεκριμένες θέσεις και αγορές. Τα υπόλοιπα καταστήματα (περιορισμένων χαρακτηριστικών και προβολής) αλλάζουν χρήση (π.χ., σε κατοικία ή γραφείο) ή απαξιώνονται, παραμένοντας κενά.
ΤΟ ΠΑΡΟΝ