Ο κόσμος της εργασίας, ο Τραμπ και η woke ατζέντα – Του Ν. Στραβελάκη

–Σκέψεις 51 χρόνια μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου

Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Woke: Πρόκειται για παραφθορά της αγγλικής λέξης awake (ξύπνα), όπως προφέρεται από τους Αφροαμερικανούς. Στη σύγχρονη πολιτική αργκό, η woke ατζέντα έχει γίνει συνώνυμη της επαγρύπνησης απέναντι στις φυλετικές και σεξουαλικές προκαταλήψεις και της διεκδίκησης των δικαιωμάτων των φυλετικών και ΛΟΑΤΚΙ κοινοτήτων. 

Η εβδομάδα του Πολυτεχνείου περιέχει αναλύσεις και αναδρομές, αλλά κυρίως εκπέμπει μηνύματα. Οι εκδηλώσεις θα αποτελέσουν και πάλι μια ανατροπή της ατζέντας που θέλει να επιβάλει το εγχώριο πολιτικό status quo. Η καταδίκη της γενοκτονίας του παλαιστινιακού λαού θα είναι στην πρώτη γραμμή, μαζί με την κρίση, την εισοδηματική ανισότητα, την καταστροφή του περιβάλλοντος, τις γυναικοκτονίες και τόσα άλλα. Μοιραία, η επικοινωνιακή ατζέντα του κομματικού και μιντιακού status quo θα υποχωρήσει, έστω και για λίγο, μπροστά στα προβλήματα του κόσμου και της ελληνικής κοινωνίας.

Το Πολυτεχνείο, όμως, είναι και αφορμή συζητήσεων για την ίδια την Αριστερά. Δεν είναι μυστικό ότι στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες τα αριστερά κόμματα, προεξάρχουσας της Σοσιαλδημοκρατίας, έχουν απομακρυνθεί από την εργατική τάξη. Δεν αποτελεί μυστικό, επίσης, το ότι τμήματα της εργατικής τάξης έχουν οδηγηθεί στην αποχή ή ακόμη και στην Ακροδεξιά. Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι οι ΗΠΑ. Εκεί η εργατική τάξη ψήφιζε παραδοσιακά το Δημοκρατικό Κόμμα. Τώρα, η λευκή εργατική τάξη ψηφίζει Τραμπ, ενώ οι εργάτες που ανήκουν σε εθνικές και φυλετικές μειονότητες έχουν οδηγηθεί κυρίως στην αποχή.

Αρκετοί, όπως ο υπογράφων, θεωρούν υπεύθυνη για αυτό την απουσία μιας μεγάλης αναδιανεμητικής ατζέντας από την πολιτική των αριστερών κομμάτων. Στα περισσότερα από αυτά κυριαρχεί μια μεταφυσική ταυτοτική / δικαιωματική ατζέντα, που απηχεί τον αξιακό κώδικα ανώτερων μορφωτικών στρωμάτων. Σε μια εποχή τεράστιας εισοδηματικής ανισότητας και επίθεσης στα δικαιώματα στην Υγεία και στη Μόρφωση, η Αριστερά παρουσιάζεται ως μια ηθικολογική δύναμη. Για παράδειγμα, οι πολιτικές των αριστερών κομμάτων καταδικάζουν τον σεξισμό. Παραγνωρίζουν, όμως, ότι ο σεξισμός δεν είναι παρά το περίβλημα των χειρότερων αμοιβών για τις γυναίκες ή / και του αποκλεισμού τους από καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Κοντολογίς, μετά το 1980 η Αριστερά, ως επί το πλείστον, κυριαρχείται από μια μορφωμένη ελίτ που βρίσκεται σε απόσταση από τις ανάγκες της εργατικής τάξης. Αυτή η Αριστερά βρίσκεται σε κρίση στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα, όπως δείχνει η πολυδιάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ.

Στην πολιτική κρίση της Αριστεράς πατάνε κάποιοι αυτοαποκαλούμενοι αριστεροί όταν λένε ότι το πρόβλημα είναι αυτή καθαυτή η ταυτοτική / δικαιωματική ατζέντα. Μάλιστα, το τραβάνε και παραπέρα. Επιχειρηματολογούν για το ότι η αλληλεγγύη στους πρόσφυγες και στους μετανάστες είναι η αιτία που η εργατική τάξη στρέφεται στην Ακροδεξιά. Προτείνουν, δε, την υιοθέτηση μιας ξενοφοβικής, έως και εθνικιστικής ατζέντας από την Αριστερά ώστε να αποτρέψουν, υποτίθεται, τη στροφή της εργατικής τάξης στην Ακροδεξιά. Αυτή την πολιτική προωθεί η Σάρα Βάγκενκνεχτ, πρώην στέλεχος και βουλευτής της γερμανικής Αριστεράς, την οποία και διέσπασε για να δημιουργήσει το εθνικιστικό μόρφωμα Συμμαχία για τη Λογική και τη Δικαιοσύνη. Ανάλογες απόψεις έχει διατυπώσει και ο Γιώργος Καραμπελιάς, ο οποίος πρότεινε να «φιλοξενούνται» οι πρόσφυγες στα στρατόπεδα της Μακρονήσου και της Γυάρου, που διαθέτουν «εγκαταστάσεις» (ξέρετε, από τα παλιά). Ενώ θυμόμαστε και την ατυχή αναφορά του γενικού γραμματέα του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα στους «sugar daddies» των φοιτητριών. Βέβαια, όλοι οι παραπάνω κόπτονται για την εφαρμογή μιας πολιτικής με κέντρο την εργατική τάξη, απλώς δεν αδειάζουν να μας την περιγράψουν επειδή πρέπει να κατακεραυνώσουν τη woke ατζέντα. Στην πραγματικότητα, το μόνο που κάνουν είναι να ενισχύουν την Ακροδεξιά, αφού υιοθετούν τμήματα της ρητορικής και της προπαγάνδας της.

Η Αριστερά αξίζει καλύτερα. Χρειάζεται ένα πρόγραμμα που θα ενοποιεί τις οικονομικές διεκδικήσεις με τη δημοκρατία και τα δικαιώματα. Θέλει, με άλλα λόγια, μια πολιτική ενοποίησης της εργατικής τάξης, γιατί η εργατική τάξη αποτελείται και από γυναίκες, μετανάστες, ΛΟΑΤΚΙ, και όχι μόνο από έλληνες straight άρρενες χριστιανούς ορθόδοξους. Το κενό μπορεί να το καλύψει μια μεγάλη αναδιανεμητική ατζέντα, η οποία θα ανασχέσει τις ανισότητες που έφερε ο νεοφιλελευθερισμός και όξυναν περαιτέρω τα Μνημόνια.

Υστερόγραφο: Οι παραπάνω σκέψεις προέρχονται από τη συμμετοχή μου στον συλλογικό τόμο «Πολιτικές Διαιρετικές Τομές και Κοινωνικές Ανισότητες», τον οποίο έχουν επιμεληθεί ο Thomas Piketty, o Amory Gethin και η Clara Martinez – Toledano και κυκλοφορεί και στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Τόπος. Στο βιβλίο ο Πάνος Τσούκαλης και εγώ συνεισφέραμε το κεφάλαιο για τις πολιτικές διαιρετικές τομές στην Ελλάδα. 

ΤΟ ΠΑΡΟΝ