Στ. Παραστατίδης στο “Π”: Ιδιωτικό χρέος, η «μικρή» Ιστορία και η νέα εποχή των άκρων

Του
ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΔΗ
Βουλευτή ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ Κιλκίς

Σε ένα από τα πιο γνωστά έργα του, στην «Εποχή των Άκρων», ο ιστορικός Έρικ Χομπσμπάουμ διακρίνει μεταξύ της «μεγάλης» και της «μικρής» Ιστορίας. Η «μεγάλη» Ιστορία συντίθεται από τα μεγάλα γεγονότα, μάχες, πολέμους, τις ζωές και τις επιλογές των ηγετών.

Είναι αυτή που καταγράφεται στα ιστορικά εγχειρίδια και διδάσκεται σε σχολεία και πανεπιστήμια. Πλάι σε αυτήν, όμως, υπάρχει η «μικρή» Ιστορία. Αυτή που αποτελείται από τις ιστορίες των απλών ανθρώπων. Είναι αυτές οι εμπειρίες των καθημερινών γυναικών και ανδρών που συχνά παραλείπονται από την επίσημη ιστοριογραφία, αποτυπώνονται όμως στα έργα της λαϊκής κουλτούρας, στη λογοτεχνία και στον κινηματογράφο.

Σε αυτή την τελευταία κατηγορία ανήκουν και τα μικρά δράματα εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων που χρωστούν σε τράπεζες και funds. Κανένα από τα δράματα αυτά δεν θα καταγραφεί στα επίσημα ιστορικά εγχειρίδια. Κανένα δεν θα αναφερθεί από κυβερνητικά χείλη.

Στον αντίποδα, σε μια προσπάθεια να διασκεδαστεί η εσωτερική κρίση που προκάλεσαν διαδοχικές κοινοβουλευτικές πρωτοβουλίες βουλευτών της πλειοψηφίας, επιχειρείται από την κυβέρνηση να δημιουργηθεί μια επίπλαστη εικόνα επιτυχίας στον τομέα της διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους.

Πέρα από τη δημιουργική λογιστική, όμως, οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί.

Από τα συνολικά 92 δισ. μη εξυπηρετούμενων δανείων το 2019, μόλις τα 2 δισ. ρυθμίστηκαν μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού, μέσω, δηλαδή, του πρακτικά μοναδικού νομοθετημένου μηχανισμού διευθέτησης που υπάρχει. Τα υπόλοιπα «ρυθμίστηκαν» μέσω πλειστηριασμών, ενώ ο αριθμός αυτών που καταφέρνουν να ανταποκριθούν στη ρύθμιση παραμένει άγνωστος.

Την ίδια στιγμή, παρά τις καταγγελίες για τις συνεχιζόμενες καταχρηστικές πρακτικές των servicers, έχουν επιβληθεί μόλις 1,9 εκατομμύρια ευρώ σε πρόστιμα από τον Σεπτέμβριο του 2023, ποσό μηδαμινό για τη συχνότητα και την ένταση των παραβάσεων.

Ταυτόχρονα, οι πλειστηριασμοί ακινήτων συνεχίζονται με εκθετικά αυξανόμενο ρυθμό. Χιλιάδες ακίνητα δανειοληπτών, πολλά από τα οποία αποτελούν πρώτες κατοικίες, αλλάζουν χέρια, με τα funds να αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις τους νέους ιδιοκτήτες. Ένα αδιαφανές πλέγμα διασυνδεδεμένων επιχειρήσεων, τραπεζών – funds – εταιρειών ακινήτων, δημιουργεί με γοργούς ρυθμούς ένα νέο σκηνικό στην ελληνική αγορά ακινήτων.

Και το κράτος;

Η αρχική αποφασιστική παρέμβαση που εκφράστηκε με τον νόμο «Κατσέλη» του ΠΑΣΟΚ, μέσω του οποίου χιλιάδες δανειολήπτες, αξιοποιώντας τις διατάξεις του, κατόρθωσαν να διασώσουν την πρώτη κατοικία τους, μετά από μια διαδικασία σταδιακής αποψίλωσής της, αποτελεί πλέον ανάμνηση. Η πολιτική και ηθική επιλογή της προστασίας των κοινωνιών αντικαταστάθηκε από τον μονομερή σκοπό της εξυγίανσης των τραπεζικών ισολογισμών. Η πρόνοια για τον «ανθρωπάκο» αντικαταστάθηκε από την πρόνοια για τις τράπεζες και τα funds.

Την επόμενη πενταετία, οι ειδικοί της αγοράς ακινήτων προβλέπουν τη μεγαλύτερη μεταφορά ακίνητης περιουσίας μέσω των πλειστηριασμών.

Μόνο μια νέα, αποφασιστική κρατική παρέμβαση είναι ικανή να ανακόψει αυτή την πορεία. Με τον παρόντα συσχετισμό εξουσίας, όμως, μια τέτοια παρέμβαση φαίνεται απίθανη.

Κανένα προοδευτικό πρόγραμμα δεν γίνεται να αγνοήσει την ανάγκη για προστασία των δανειοληπτών από τις καταχρηστικές πρακτικές κερδοσκοπικών funds, για προστασία της πρώτης κατοικίας, για βιώσιμες και λειτουργικές λύσεις ελάφρυνσης από την υπερχρέωση.

Με δημόσιους θεσμούς και θεσμούς της κοινωνίας των πολιτών που ενημερώνουν, προστατεύουν και ενδυναμώνουν τον πολίτη, και όχι με αποτυχημένα εργαλεία στα μέτρα των κερδοσκόπων.

Με νομοθετήματα που προστατεύουν πραγματικά, που παρέχουν ουσιαστικά νομικά όπλα στον ευάλωτο, που τον λυτρώνουν από τον φόβο, την ακραία ανασφάλεια και την απογοήτευση και του επιτρέπουν να ανασάνει και να επιστρέψει σε μια φυσιολογική ζωή, και όχι με προσχηματικές συνταγές αποτυχίας.

Μια νέα εποχή των άκρων έχει προ πολλού ανατείλει. Μια εποχή που, όπως το πρόσφατο αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών επιβεβαιώνει, ήρθε για να μείνει, διαλύοντας τις βεβαιότητες του παρελθόντος. Εκτός από μία: Όποια πολιτική δύναμη αγνοεί τις ιστορίες των συνηθισμένων ανθρώπων, είναι καταδικασμένη να αποτύχει.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ