Στ. Κυμπουρόπουλος στο “Π”: Από το κρουασάν στην οθόνη: Μια αναδρομή και η σύγχρονη πραγματικότητα

Του
ΣΤΕΛΙΟΥ ΚΥΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ
Πρώην Ευρωβουλευτή ΝΔ

Από τα μαθητικά μου χρόνια στο γυμνάσιο, έχω αυτήν την εικόνα: Να κυνηγάνε συμμαθητές μου ένα συγκεκριμένο αγόρι για να το χτυπήσουν γιατί ήταν πιο αδύναμο. Και η διαδικασία, σχεδόν πάντα η ίδια. Να τρέχει μέσα στην τάξη για να προστατευτεί κρατώντας ένα κρουασάν και τελικά οι άλλοι να το πιάνουν, να το ρίχνουν στο έδαφος και να το βαράνε, όχι τόσο για να του κάνουν κακό ή για να ματώσει, αλλά για να δείξουν την κυριαρχία τους, με σπρωξίματα και όχι με δυνατές κλοτσιές.

Όλο αυτό με στεναχωρούσε πάρα πολύ γιατί συνέβαινε μπροστά στα μάτια μου και δεν μπορούσα, όσο και να το ήθελα, να υπερασπιστώ το αγόρι σωματικά. Οι αναφορές στους καθηγητές δεν βοηθούσαν, γιατί μετά από λίγο καιρό υπήρχε επανάληψη της ίδιας κατάστασης. Και αυτό λάμβανε χώρα σε μια τάξη ενός σχολείου της Ανατολικής Αττικής. Και δεν ήταν, δυστυχώς, το μοναδικό περιστατικό στη δεκαετία του ’90.

Βέβαια, από τότε και σε σχέση με το σήμερα, η βία μεταξύ ανηλίκων έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές, τόσο σε ποσοτικά όσο και σε ποιοτικά χαρακτηριστικά. Αν και οι ακριβείς στατιστικές μπορεί να ποικίλλουν ανά χώρα και περιοχή, υπάρχουν γενικές τάσεις που υποδηλώνουν μια αύξηση στα περιστατικά βίας μεταξύ των νέων.

Από έρευνα της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ για την Ελλάδα, προκύπτουν αυξημένα ποσοστά βίαιης συμπεριφοράς έως και στο 50% του εφηβικού πληθυσμού, τόσο στον φυσικό όσο και στον διαδικτυακό κόσμο. Οι διάφορες εκφάνσεις της βίας σήμερα είναι:

– Σωματική βία, η οποία είναι διαχρονική και περιλαμβάνει ξυλοδαρμούς, επιθέσεις και τραυματισμούς μεταξύ συνομηλίκων. Δυστυχώς, όμως, αυτό που βλέπουμε σήμερα και διαφέρει από το παρελθόν είναι πως υπάρχει αύξηση στη χρήση όπλων και σε οργανωμένες μορφές βίας, όπως οι συμμορίες ανηλίκων.

– Ψυχολογική και συναισθηματική βία, με την προσβολή, τον εκφοβισμό και την απομόνωση να χρησιμοποιούνται για να πληγώσουν συναισθηματικά τα θύματα.

– Διαδικτυακός εκφοβισμός (cyberbullying), μέσα από την καθολική και διευρυμένη χρήση του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ο διαδικτυακός εκφοβισμός περιλαμβάνει τη χρήση τεχνολογίας για να απειλήσει ή να απομονώσει το θύμα, δημιουργώντας μια νέα διάσταση βίας, που συχνά είναι αόρατη στους γονείς και στους εκπαιδευτικούς.

– Σεξουαλική βία, στην οποία περιλαμβάνεται η σεξουαλική κακοποίηση και η παρενόχληση μεταξύ ανηλίκων. Αποτελεί μια σοβαρή μορφή βίας, με αυξανόμενα περιστατικά, σύμφωνα με αναφορές της UNICEF.

Τι συμβαίνει, όμως, και παρατηρείται αυτή η μεταβολή της συμπεριφοράς και η αύξηση της βίας; Το ζήτημα είναι πολυπαραγοντικό, με τον κάθε παράγοντα να έχει συντελέσει σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα. Οι κοινωνικές αλλαγές, όπως η παγκοσμιοποίηση και οι οικονομικές κρίσεις, έχουν δημιουργήσει ένα περιβάλλον αβεβαιότητας, οδηγώντας τους νέους σε συναισθηματική αστάθεια και επιθετικές συμπεριφορές. Επιπλέον, η αυξανόμενη έκθεση σε βίαιο περιεχόμενο, μέσω των μέσων ενημέρωσης και των κοινωνικών δικτύων, συχνά κανονικοποιεί τη βία, προβάλλοντάς την ως αποδεκτό τρόπο έκφρασης ή λύσης διαφορών. Επίσης, η έλλειψη υποστηρικτικών δικτύων, με την αποδυνάμωση των παραδοσιακών οικογενειακών και κοινοτικών δομών, αφήνει τους νέους χωρίς τις κατάλληλες βάσεις για να αντιμετωπίσουν αυτές τις κοινωνικές προκλήσεις.

Πρέπει να αντιδράσουμε απέναντι σε αυτό το φαινόμενο που εξελίσσεται και είναι αναγκαίο να το κάνουμε άμεσα. Προσωπικά, κατά τη θητεία μου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υποστήριξα ψηφίσματα που στόχευαν στην αντιμετώπιση της αυξανόμενης βίας μεταξύ ανηλίκων. Ένα από αυτά αφορούσε την προώθηση προγραμμάτων εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης στα σχολεία, με έμφαση στην ανάπτυξη κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων, προκειμένου οι νέοι να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, να επιλύουν συγκρούσεις και να αναπτύσσουν θετικές σχέσεις. Αλλά και από την οπτική του ψυχιάτρου, η βία των ανηλίκων μπορεί να αντιμετωπιστεί ενισχύοντας ουσιαστικά την ψυχική υγεία στα σχολεία, με τους ειδικούς να προσφέρουν σταθερή υποστήριξη στους μαθητές, τόσο ατομικά όσο και σε ομάδες. Παράλληλα, η εκπαίδευση των γονέων σε τεχνικές ανατροφής και διαχείρισης κρίσεων είναι ζωτικής σημασίας, ώστε να αναπτυχθούν υποστηρικτικές οικογενειακές δομές. Τέλος, προσθέτοντας αυστηρούς κανονισμούς για την πρόληψη του διαδικτυακού εκφοβισμού και ενισχύοντας τη συνεργασία με την κοινότητα, μπορούμε να προωθήσουμε ένα ασφαλές, υγιές περιβάλλον που προλαμβάνει τη βία.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ