Η Τουρκία, επόμενος στόχος του Ισραήλ;

Του
ΛΑΖΑΡΟΥ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗ*
Αντιστράτηγου ε.α.

Οι δηλώσεις του τούρκου Προέδρου για επικείμενη στρατιωτική επίθεση του Ισραήλ στην Τουρκία υποκρύπτουν συγκεκριμένη σκοπιμότητα και δημιουργούν πολλά ερωτηματικά για τις πραγματικές προθέσεις του Ερντογάν, ενώ, ταυτόχρονα, οι εξελίξεις επηρεάζουν και τα εθνικά μας θέματα.

Μπορεί η κλιμάκωση των σχέσεων Άγκυρας – Τελ Αβίβ να στιγματίσθηκε από την επίθεση της τρομοκρατικής οργάνωσης Χαμάς εναντίον του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου του 2023, όμως οι δηλώσεις του ισραηλινού πρωθυπουργού Νετανιάχου περί «αναδιαμόρφωσης του χάρτη της περιοχής» πυροδότησαν εφιαλτικά σενάρια για τον Ερντογάν, καθώς είδε ότι απειλούνται οι φιλόδοξοι σχεδιασμοί του.

Αμέσως μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, φιλοερντογανικά ΜΜΕ είχαν αναφέρει ότι σκοπός της επίθεσης της Χαμάς ήταν η ακύρωση του εμπορικού διαδρόμου Ινδικός Ωκεανός – Σαουδική Αραβία – Ισραήλ – Ελλάδα – Ευρώπη. Από τη στάση της Άγκυρας έγινε ξεκάθαρο επίσης ότι ο σκοπός της επίθεσης ήταν και η ακύρωση των Συμφωνιών του Αβραάμ, βάσει των οποίων το Τελ Αβίβ θα αποκαθιστούσε τις σχέσεις του με τα αραβικά κράτη, εξέλιξη η οποία δεν ήταν καθόλου αρεστή όχι μόνο στην Άγκυρα αλλά και στην Τεχεράνη.

Η Άγκυρα από την πρώτη στιγμή προσπάθησε, μέσω του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας αλλά και του Αραβικού Συνδέσμου, να δημιουργήσει έναν πολιτικό-στρατιωτικό συνασπισμό μουσουλμανικών κρατών για να πετύχει την ήττα του Ισραήλ στη Γάζα, καθώς αντιλήφθηκε ότι η εξάλειψη της Χαμάς θα αποτελούσε κομβικό σημείο για την υλοποίηση των δηλώσεων Νετανιάχου περί «αναδιαμόρφωσης του χάρτη της περιοχής», εξέλιξη πολύ απειλητική για τα οράματα και τις οθωμανικές επιδιώξεις του Ερντογάν.

Στο διάστημα αυτό, η Τουρκία αποφάσισε την αύξηση της επιχειρησιακής ετοιμότητας των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΤΕΔ) προς αντιμετώπιση της πολεμικής μηχανής του Ισραήλ. Ενδεικτικά αναφέρουμε την αναβάθμιση της αεροπορικής βάσης του Ιντσιρλίκ, την ακύρωση της συμμετοχής της Τουρκίας στη Συμφωνία Ελέγχου Συμβατικών Όπλων Ευρώπης (CFE), την ίδρυση νέων Σχηματισμών Ειδικών Δυνάμεων στην περιοχή της Αλεξανδρέττας κ.ά.

Η εξάλειψη της Χαμάς στη Γάζα και η ανακοίνωση του Ισραήλ για στρατιωτικές επιχειρήσεις στον Λίβανο εναντίον της Χεζμπολάχ δημιούργησαν νέα δεδομένα και προκάλεσαν συζητήσεις στην Άγκυρα για τυχόν στοχοποίηση της Τουρκίας από το Ισραήλ, οι οποίες έλαβαν επίσημη μορφή με σχετικές δηλώσεις του τούρκου Προέδρου την 1η Οκτωβρίου.

Ο τούρκος Πρόεδρος γνωρίζει πολύ καλά ότι με τις υφιστάμενες συνθήκες δεν επίκειται στρατιωτική επίθεση του Ισραήλ εναντίον της Τουρκίας, όμως μια σειρά από λόγους ώθησε τον Ερντογάν να προβεί σε τέτοιες δηλώσεις και να θυματοποιήσει την Τουρκία ενάντια στους ισραηλινούς σχεδιασμούς.

Αν και μια τέτοια δήλωση βολεύει τον Ερντογάν στο εσωτερικό πεδίο, καθώς προκαλεί συσπείρωση του εκλογικού σώματος τη στιγμή που τα ποσοστά του κόμματός του στις τελευταίες δημοσκοπήσεις έχουν φτάσει σε ιστορικά χαμηλά, άλλοι είναι οι πραγματικοί λόγοι των δηλώσεων του τούρκου Προέδρου.

Σχεδόν ταυτόχρονα με τις δηλώσεις Ερντογάν στα τουρκικά ΜΜΕ παρουσιάστηκαν χάρτες στους οποίους μέρος της τουρκικής επικράτειας αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου του Ισραήλ, στοχοποιώντας ταυτόχρονα και τους Κούρδους της περιοχής, καθώς εμφανίσθηκαν ως σύμμαχοι του Ισραήλ στην υλοποίηση του σχεδίου αυτού. Ο Ερντογάν, λοιπόν, αφού είδε ότι δεν μπόρεσε να συμπαρασύρει τις αραβικές χώρες εναντίον του Ισραήλ όταν οι ισραηλινές δυνάμεις ενεργούσαν στη Γάζα, προσπαθεί τώρα να πάρει με το μέρος του τις χώρες της περιοχής στα εδάφη των οποίων ζουν Κούρδοι. Δηλαδή τη Συρία, το Ιράκ και το Ιράν.

Ένας άλλος λόγος είναι ότι θέλει να χρησιμοποιήσει τις ΗΠΑ έναντι των ισραηλινών σχεδιασμών, μιας και απειλείται το σχέδιο «Αιώνας της Τουρκίας», το αποτελεί ένα όραμα του τούρκου Προέδρου που μπορεί να καταστήσει την Τουρκία μόνη δύναμη ελέγχου της περιοχής. Δηλαδή, ο τούρκος Πρόεδρος έμμεσα καλεί τις ΗΠΑ, υπό το πρόσχημα επέκτασης του πολέμου, να αναχαιτίσουν το Ισραήλ, καθώς αντιλαμβάνεται ότι είναι αδύνατο να σταματήσει την εφαρμογή του σχεδιασμού του Τελ Αβίβ για την περιοχή, που είναι η εξάλειψη όλων των απειλών στην περιφέρειά του.

Τα σενάρια περί επίθεσης του Ισραήλ εμφανίστηκαν με μεγαλύτερη ένταση από τη στιγμή που η Άγκυρα αντιλήφθηκε ότι η επιτυχία της ισραηλινής επιχείρησης στον Λίβανο θα μπορούσε να αποτελέσει απειλή για τα ευρύτερα σχέδια της Τουρκίας στην περιοχή. Δηλαδή, την υλοποίηση του «Εθνικού Όρκου» (έχει εισαχθεί φέτος στα σχολικά βιβλία της Τουρκίας), ο οποίος προβλέπει την κατάληψη του Βόρειου Ιράκ, της Βόρειας Συρίας, της Κύπρου, νησιών του Αιγαίου και της ελληνικής Θράκης. Επίσης απειλείται και η υλοποίηση του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας», αφού, όπως τονίζουν τούρκοι αναλυτές, μια πιθανή επιτυχία του Τελ Αβίβ στον Λίβανο θέτει σε κίνδυνο την επιδίωξη της Τουρκίας για αποκλειστικό έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου.

Αυτός είναι και ο λόγος που η Άγκυρα στοχοποιεί την Κυπριακή Δημοκρατία, ισχυριζόμενη ότι υποστηρίζει, με τη διάθεση των αεροδρομίων της, τις ισραηλινές αεροπορικές επιχειρήσεις στην περιοχή. Επίσης, στη βάση της ίδιας τουρκικής στρατηγικής, στοχοποιείται και η Ελλάδα, με τους τούρκους αναλυτές να ισχυρίζονται ότι περιοχές της Ελλάδας χρησιμοποιούνται από τις ΗΠΑ για την υποστήριξη των ισραηλινών αεροπορικών επιχειρήσεων.

Όπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενες αναλύσεις, το σχέδιο «Αιώνας της Τουρκίας» αποτελεί το μεγάλο όραμα του Ερντογάν, σύμφωνα με το οποίο η Άγκυρα θα πρωταγωνιστήσει στην ίδρυση ενός τουρκοϊσλαμικού συνασπισμού κρατών, εκμεταλλευόμενη τις πλούσιες σε πηγές και υπέδαφος τουρκόφωνες χώρες, καθιστώντας την Τουρκία πολιτικό, εμπορικό, οικονομικό και ενεργειακό κόμβο της ευρύτερης περιοχής.

Η ανατροπή των συσχετισμών από τις επιχειρήσεις των Ισραηλινών στην περιοχή δημιουργεί προϋποθέσεις για την ακύρωση του σχεδίου «Αιώνας της Τουρκίας», το οποίο περιλαμβάνει τον «Εθνικό Όρκο» και το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», εξέλιξη που δεν είναι καθόλου αρεστή στον τούρκο Πρόεδρο.

* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι Απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, Κάτοχος MBA από το Nottingham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε Μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995 – 1999 και Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα, με παράλληλη διαπίστευση στο Μπακού, την περίοδο 2013 – 2017. Είναι συνεργάτης του αμερικανικού ινστιτούτου αναλύσεων «Defense & Foreign Affairs». Αποστρατεύθηκε τον Μάρτιο του 2022.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ