Προβληματισμοί για τις εξελίξεις στη διεθνή και εσωτερική πολιτική σκηνή

–Η απραγία και οι ευθύνες των πολιτικών ηγεσιών της Ευρώπης

Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Πρέσβη ε.τ.

Tα γεγονότα και οι εξελίξεις σε διεθνές και εσωτερικό επίπεδο επιβεβαιώνουν το βάσιμο της ανησυχίας και του προβληματισμού των πολιτών ότι η παγκόσμια κοινωνία βρίσκεται σε κρίση, με απρόβλεπτες συνέπειες για το μέλλον. Η ανησυχία ισχύει περισσότερο για τη χώρα μας, που εκτός των προβλημάτων εσωτερικής φύσης αντιμετωπίζει και σοβαρές εξωτερικές προκλήσεις. Δεν πρόκειται για μεμψιμοιρίες –όχι ασύνηθες φαινόμενο στην ελληνική πολιτική και κοινωνική ζωή– αλλά για πραγματικότητες.

Τις καταγράφουμε εν συντομία όπως προκύπτουν από δηλώσεις και τοποθετήσεις υπεύθυνων πολιτικών φορέων, ειδικών αναλυτών, δημοσιεύματα σε ελληνικά και διεθνή ΜΜΕ και άλλες αξιόπιστες πηγές. Σε εθνικό επίπεδο, τα βασικότερα προβλήματα που ταλανίζουν τον έλληνα πολίτη είναι η ακρίβεια των καταναλωτικών αγαθών και οι πάγιες δαπάνες, σε συνδυασμό με την υψηλή φορολόγηση. Ακολουθούν τα θέματα που σχετίζονται με την υγεία, οι φυσικές καταστροφές, όπως οι πυρκαγιές, οι πλημμύρες, οι κατολισθήσεις, η παρατηρούμενη ξηρασία και οι υψηλές θερμοκρασίες, που επιδρούν δυσμενώς στην παραγωγή των γεωργικών προϊόντων, με επιπτώσεις και στο φυσικό περιβάλλον. Συναφές πρόβλημα, με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, η συνεχής δόμηση, που δεν αφορά μόνο τις καμένες δασικές εκτάσεις, αφού επεκτείνεται και σε γόνιμες και καλλιεργήσιμες. Χαρακτηριστική η περίπτωση των παράκτιων περιοχών της Βόρειας Πελοποννήσου. Ιδιαίτερα εκείνης της Κορινθίας, στην οποία συνεχώς «φυτρώνουν» μονοκατοικίες –ή και με περισσότερους ορόφους– εκεί όπου υπήρχαν αμπελώνες και πορτοκαλεώνες.

Η αρχή δόμησης μόνο εντός σχεδίου πόλεως αναιρείται με τη δυνατότητα οικοδόμησης σε πάνω από τέσσερα στρέμματα! Στη γειτονική Ιταλία και στα περίχωρα της Ρώμης η αγροτική περιοχή προστατεύεται με νόμο, καθώς απαγορεύεται η οικοδόμηση με τον χαρακτηρισμό της ως αποκλειστικά αγροτικής περιοχής (zona agraria). Θετικό στοιχείο, η παρατηρούμενη σε πολλές περιοχές της Ελλάδος –πεδινές ή λοφώδεις– φύτευση και καλλιέργεια ελαιόδεντρων με σύγχρονες μεθόδους. Το ελληνικό ε­λαιόλαδο, λόγω της εκλεκτής του ποιότητος, είναι, ως γνωστόν, περιζήτητο στη διεθνή αγορά.

Η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει μόνο οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Δέχεται συνεχώς, σε αντίθεση με άλλες χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), εξωτερικές προκλήσεις και απειλές, με αμφισβήτηση ακόμη και κυριαρχικών της δικαιωμάτων, από τη γειτονική Τουρκία, η οποία σε σταθερή βάση επιδιώκει την αλλαγή του status quo στο Αιγαίο και στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Οι συνεχείς προκλήσεις εξαναγκάζουν τις εκάστοτε κυβερνήσεις να δαπανούν υψηλά ποσά από τους ετήσιους κρατικούς προϋπολογισμούς για α­μυντικές δαπάνες, σε βάρος άλλων, ουσιαστικών τομέων κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής. Αλλά και οι σχέσεις με άλλες, όμορες βαλκανικές χώρες επηρεάζονται από ιστορικές μεταξύ τους διαμάχες, συνοριακές και εθνολογικές αμφισβητήσεις.

Πώς αντιμετωπίζονται τα εσωτερικά και εξωτερικά θέματα που απασχολούν τη χώρα με τις αναμενόμενες και εξυπακουόμενες επιπτώσεις στην καθημερινότητα των πολιτών; Ασφαλώς την ευθύνη για τη διαχείρισή τους την έχουν οι εκάστοτε κυβερνήσεις, όπως και άλλα θεσμικά όργανα. Από δημοσκοπήσεις και άλλες αναλύσεις ελληνικών και ξένων φορέων προκύπτει ότι η εμπιστοσύνη των πολιτών προς αυτές φαίνεται να έχει κλονισθεί σε μεγάλο βαθμό. Αντίστοιχες είναι οι εντυπώσεις και οι κριτικές για τα κοινοβουλευτικά κόμματα που αποτελούν την εκάστοτε αντιπολίτευση, καθώς οι πολίτες τα επικρίνουν για το ότι περιορίζονται απλώς στο να ασκούν κριτική στις κυβερνήσεις, χωρίς να προβάλλουν συγκεκριμένες δικές τους θέσεις, π.χ. για το πώς θα αντιμετώπιζαν τα θέματα της οικονομίας, της εσωτερικής και της εξωτερικής πολιτικής. Ότι ασκούν α­ντιπολίτευση στη λογική «φύγε εσύ να έρθω ε­γώ», αγνοώντας την πα­γκόσμια και ευρωπαϊκή πραγματικότητα και τις υφιστάμενες δυσκολίες.

Μοναδικό, επίσης, ελληνικό φαινόμενο και η οικογενειοκρατία, όπως και η εμφάνιση και η εξαφάνιση προσωποπαγών πολιτικών κομμάτων, με τους πολίτες να διερωτώνται ευλόγως για το αν είναι σε θέση να παρακολουθούν και να παράγουν θέσεις επί μυρίων θεμάτων εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής. Επικρίνονται για το ότι περιορίζονται σε αντιπολιτευτική κριτική επί παντός επιστητού και κάθε κυβερνητικής επιλογής. Ο βραχύβιος βίος τους πιστοποιείται από την ιστορία τους, με τα ερωτηματικά ως προς την ίδρυση, τους αναγκαίους χρηματικούς πόρους για τη λειτουργία τους και το συνήθως αιφνίδιο τέλος τους να παραμένουν.

Η κρίση και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία δεν οφείλονται μόνο σε εσωτερικούς λόγους. Επηρεάζονται και από εξωγενείς παράγοντες. Ανάλογα προβλήματα κοινωνικοπολιτικής φύσης αντιμετωπίζουν και άλλες χώρες, εντός και εκτός της Ευρωζώνης αλλά και ευρύτερα. Δεν είναι ουρανόσταλτα. Χρονολογούνται από την κατάρρευση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης που επακολούθησε. Η παγκοσμιοποίηση, που κυριάρχησε στη συνέχεια, αντί να επιτύχει βελτίωση της οικονομικοκοινωνικής κατάστασης των πολιτών, διεύρυνε και όξυνε τις κοινωνικές ανισότητες. Την κατάσταση επιβάρυναν έτι περισσότερο οι οικονομικοπολιτικοί ανταγωνισμοί, με την επιδίωξη για τη δημιουργία νέων διεθνών γεωπολιτικών σχημάτων και ισορροπιών. Γνήσια προϊόντα της παγκόσμιας ρευστής κατάστασης, η οποία παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με την περίοδο του Μεσοπολέμου, οι περιφερειακοί πόλεμοι, με πλέον επικίνδυνο για την παγκόσμια ειρήνη τον ρωσοουκρανικό πόλεμο, ο οποίος σε λίγους μήνες θα κλείσει τριετία, χωρίς να διαφαίνονται στον ορίζοντα πρωτοβουλίες που θα οδηγήσουν στον τερματισμό του. Ποιος ευθύνεται για τον πόλεμο; Αναμφίβολα την κύρια ευθύνη φέρει η Ρωσία, με την εισβολή που πραγματοποίησε τον Φεβρουάριο του 2022. Ευθύνες φέρουν εξίσου οι ΗΠΑ αλλά και τα πειθήνια όργανά της, οι χώρες του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), με τη συνεχιζόμενη προμήθεια σύγχρονου πολεμικού υλικού στην Ουκρανία και την έμμεση εμπλοκή του ΝΑΤΟ.

Ο δυτικός κόσμος φαίνεται πως δεν έχει διδαχθεί τίποτε από την Ιστορία. Επαναλαμβάνει τα σφάλματα του παρελθόντος. Να οφείλεται αυτό, όπως πολλοί καταμαρτυρούν, στη μικρότητα των σημερινών πολιτικών ηγεσιών ή σε φαταλισμό και μωρία; Ευθύνες αποδίδονται και στον πνευματικό κόσμο, όπως και στις ηγεσίες των Εκκλησιών, που παραδόξως –με κάποιες εξαιρέσεις– σιωπούν. Ούτως εχόντων των πραγμάτων, υπάρχουν ελπίδες να επικρατήσει η σύνεση και να αποτραπούν τα χειρότερα; Απάντηση, η λατινική ρήση «dum spiro spero».

ΤΟ ΠΑΡΟΝ