Θ. Φωτίου: Με το σ/ν για το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων η κυβέρνηση της ΝΔ επιδιώκει να διαχειριστεί αδιαφανώς δεκάδες δις ευρώ και να προωθήσει την ανατριχιαστική πολιτική της για ιδιωτικοποίηση των πάντων (video)

September 24, 2024 στις κατηγορίες ΠΟΛΙΤΙΚΗ,

Κατά την ομιλία της στην κατ’ άρθρο συζήτηση του σ/ν του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών «Νέο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και συμπληρωματικές διατάξεις», η Βουλευτής Νότιου Τομέα Αθηνών Θεανώ Φωτίου ανέφερε, μεταξύ άλλων, τα εξής:

Το σ/ν δεν παρέχει ούτε αυτοτελές, ούτε συνεκτικό νομοθετικό πλαίσιο για το ΠΔΕ. Για δύο κυρίως λόγους:

(α) Δεν αντικαθιστά το υφιστάμενο πλαίσιο ώστε να προκύπτει νέο, αυτοτελές και συνεκτικό. Το νομοσχέδιο απλώς προστίθεται στον κυκεώνα του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου, αυξάνοντας έτσι την πολυπλοκότητά του.

(β) Πολλά άρθρα ισχύουν με την επιφύλαξη διατάξεων του υφιστάμενου πλαισίου που δεν περιγράφονται ποιες είναι, πράγμα που δημιουργεί γκρίζες ζώνες και νομικές ασάφειες. Επιπλέον, τουλάχιστον τα 2/3 των άρθρων για το ΠΔΕ ισχύουν “με επιφύλαξη” του 4270/2014. Πόσο δύσκολο είναι να γίνει η κατάλληλη νομοτεχνική εργασία ώστε να αρθεί αυτή η “επιφύλαξη” για τα 2/3 των άρθρων; Ειδικά όταν για το νομοσχέδιο λάβατε τεχνική βοήθεια και ήταν υπό διαβούλευση επί δύο ολόκληρα χρόνια.

Δεδομένων των παραπάνω, εύλογα συμπεραίνουμε ότι δεν είναι στις επιδιώξεις σας κ. Υπουργέ να άρετε την “επιφύλαξη”. Διότι η πραγματική σας στόχευση είναι να υπάρχουν γκρίζες ζώνες και νομικές ασάφειες. Δηλαδή πράγματα για τα οποία κανείς δεν γνωρίζει τι ισχύει. Ώστε τα επόμενα χρόνια να διαχειριστείτε αδιαφανώς δεκάδες δις ευρώ για δημόσιες επενδύσεις. Και να τα κατευθύνετε στους κομματικούς φίλους σας, το δίκτυο πελατειακών σχέσεων που επιμελώς εξυφαίνετε με το που αναλάβατε την εξουσία.

H επιλογή νομικής ασάφειας και αδιαφανούς διαχείρισης συνιστά μείζον αναπτυξιακό έγκλημα. Διότι κατασπαταλάτε την ευκαιρία της χώρας μας να ανασυγκροτηθεί παραγωγικά μετά τη δεκαετία μνημονίων και ύφεσης που την καταδικάσατε με τη χρεοκοπία του 2009.

Εκτός από αδιαφάνεια, το νομοσχέδιο υλοποιεί και την επιλογή σας για ιδιωτικοποίηση των πάντων. Στο άρθρο 40 διαβάζουμε ότι: “Η αξιολόγηση της νομοθεσίας δύναται να ανατεθεί σε εμπειρογνώμονες εγνωσμένου κύρους” και η έκθεση του ΓΛΚ προβλέπει ενδεχόμενη σχετική δαπάνη. Έχουμε δηλαδή την ιδιωτικοποίηση λειτουργιών της δημόσιας διοίκησης. Το περίφημο outsourcing που η κυβέρνηση Μητσοτάκη προωθεί επιθετικά, παρόλο που γνωρίζει ότι έτσι υπονομεύεται η δυνατότητα του κράτους να διαδραματίζει σημαντικούς ρόλους, αναπτυξιακούς, κοινωνικούς, πολιτισμικούς κ.α.

Πιο ανατριχιαστικό όμως είναι το άρθρο 5 όπου ρητά εξαιρείτε από την έννοια της δημόσιας επένδυσης τις δαπάνες για τη συντήρηση των υποδομών. Κύριε Υπουργέ σας ρώτησα πώς θα καλύπτονται οι δαπάνες συντήρησης; Έχετε κάνει δημοσιονομικές προβλέψεις; Στην έκθεση του ΓΛΚ δεν βλέπουμε κάτι σχετικό. Αυτά σας ρώτησα. Εσείς, κάνοντας ότι δεν καταλάβατε, αντιτείνατε – σε έμενα αλλά και σε άλλους συναδέλφους – εάν θέλουμε ή όχι να καταγράφονται οι δαπάνες συντήρησης στο Μητρώο. Αυτό είναι το θέμα που θέτουμε ή το πώς θα καλύπτονται οι δαπάνες αυτές.; Θα μας πείτε;

Και τούτο είναι ερώτημα πολλών εκατοντάδων δις ευρώ. Διότι η εξαίρεση αποσκοπεί σε δύο πράγματα.

(α) Να δικαιολογήσει την κυβερνητική πολιτική υπέρ ΣΔΙΤ αντί για δημόσια έργα. Και να πιέσει για ακόμη περισσότερα ΣΔΙΤ καθώς τέτοιες συμβάσεις προβλέπουν ότι ιδιώτες αναλαμβάνουν, με το αζημίωτο βέβαια, τη λειτουργία και συντήρηση των υποδομών.

(β) Να ωριμάσει την ιδέα της μετακύλισης στους πολίτες του κόστους για συντήρηση, λειτουργία ακόμη και κατασκευή των δημόσιων υποδομών, δεδομένου ότι οι δημόσιοι πόροι είναι ελλιπέστατοι. Διότι όπως είπε και η ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών σε πρόσφατο συνέδριο η ιδέα αυτή δεν έχει ακόμη ωριμάσει στους πολίτες. Πραγματικός στόχος, δηλαδή, είναι να επαναφέρετε το 5ευρώ του Άδωνι, όχι μόνο στα νοσοκομεία πλέον αλλά σε πλήθος δημόσιων υποδομών.

Πρόκειται για ανατριχιαστική πολιτική. Ειδικά αν αναλογιστούμε ότι εξαιτίας της κλιματικής κρίσης υπάρχει κατεπείγουσα ανάγκη για ενίσχυση της ανθεκτικότητας όλων ανεξαιρέτως των υποδομών. Και το πρώτο βήμα (προφανώς όχι το μόνο) για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας είναι η διενέργεια της απλής συντήρησης. Ώστε π.χ. να μην πέφτουν ταβάνια σχολείων στα καλά καθούμενα. Ή να μην σκοτώνεται ο κοσμάκης στην κακοκαιρία γιατί λείπει η διαγράμμιση στους δρόμους.

Ολοκληρώνω με πράγματα που δεν κάνει το νομοσχέδιο παρόλο που δεν αφορούν μόνο το υπουργείο οικονομίας. Δεν θέτει σαφείς και αντικειμενικούς κανόνες και διαδικασίες, που να ισχύουν για όλους, και να διασφαλίζουν διαφανή και δημοκρατική διαχείριση του ΠΔΕ. Σαφείς κανόνες χρειαζόμαστε όχι μόνο στο ΠΔΕ, αλλά και στην Χωροταξία, την Πολεοδομία, του όρους δόμησης κ.λπ.

Δεν επιλύει ζητήματα που υπονομεύουν την εκτέλεση του ΠΔΕ. Μιλάω για τα γνωστά προβλήματα με τις απαλλοτρίωσες, την πρόσβαση σε εγγυητικές, την υποστελέχωση δημόσιων υπηρεσιών, κυρίως στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Μιλάω για τις ελλιπέστατες μελέτες με βάση τις οποίες προκηρύσσονται τα έργα, για τις υπερτιμολογήσεις, τις απίστευτες εκπτώσεις, τις συνεννοήσεις επιτήδειων, και τις συναφείς ενστάσεις, που καθυστερούν τα έργα και αυξάνουν το κόστος τους. Τίποτα δεν κάνει η κυβέρνηση για αυτά.

Για όλα τα παραπάνω, καταψηφίζουμε το νομοσχέδιο.

Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία:

Η Νέα Αριστερά γνωρίζει και καταδικάζει τις τρομοκρατικές επιθέσεις του Ισραήλ στο Λίβανο όπως επίσης και την ερώτηση των 11 βουλευτών της ΝΔ για το κόκκινα δάνεια που τώρα – καλώς βέβαια – τα θυμήθηκαν. Όμως η Νέα Αριστερά επιθυμεί να μιλήσει για το δήθεν νέο αναπτυξιακό ΠΔΕ.

Η σωστή λειτουργία του ΠΔΕ και η γρήγορη απορρόφηση των συναφών πόρων προϋποθέτει αυτοτελές και συνεκτικό νομοθετικό πλαίσιο. Αυτά ακριβώς υπόσχονται τα άρθρα 1 και 2 . Ωστόσο, όπως ανέφερα στην πρώτη συνεδρίαση, το νομοσχέδιο δεν παρέχει ούτε αυτοτελές, ούτε συνεκτικό νομοθετικό πλαίσιο. Για δύο κυρίως λόγους:

(α) Δεν καταργεί, δεν αντικαθιστά το υφιστάμενο πλαίσιο ώστε να προκύπτει νέο, αυτοτελές και συνεκτικό. Το άρθρο 42 καταργεί πλήρως μόλις 3 άρθρα κι εν μέρει 2 άρθρα παλαιότερων νόμων. Δηλαδή, το νομοσχέδιο απλώς προστίθεται στον κυκεώνα του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου, αυξάνοντας έτσι την πολυπλοκότητά του.

(β) Και σημαντικότερο κ. Υπουργέ: Πολλά άρθρα ισχύουν με την επιφύλαξη διατάξεων του υφιστάμενου πλαισίου που δεν περιγράφονται ποιες είναι, πράγμα που δημιουργεί γκρίζες ζώνες και νομικές ασάφειες. Αυτό συμβαίνει σε κάμποσα άρθρα όπως π.χ. το άρθρο 5 και το άρθρο 21 που ισχύουν με την επιφύλαξη ότι δεν υφίσταται “ειδικό θεσμικό πλαίσιο”. Τι σημαίνει αυτό; Ποιο είναι αυτό το “ειδικό θεσμικό πλαίσιο”; Αν το γνωρίζετε γιατί δεν το αναφέρετε;

Εκεί όμως που πραγματικά το “τερματίζετε” είναι η παράγραφος 6 του άρθρου 40, όπου διαβάζουμε: “Ρυθμίσεις του παρόντος [νομοσχεδίου] που αφορούν ζητήματα δημόσιου λογιστικού εφαρμόζονται, με την επιφύλαξη των αντίστοιχων διατάξεων του ν. 4270/2014”. Είναι κρίσιμο να κατανοήσουμε τι μέρος του νομοσχεδίου αφορά ζητήματα δημόσιου λογιστικού. Στο ν. 4270/2014 υπάρχει ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 για τον προϋπολογισμό του ΠΔΕ που περιλαμβάνει τα άρθρα 78-80 τα οποία ρυθμίζουν θέματα όπως η εκτέλεσή του προϋπολογισμού του ΠΔΕ, ανακατανομές πιστώσεων, πληρωμές, ανάληψη υποχρεώσεων για δαπάνες. Τα ίδια ακριβώς θέματα ρυθμίζει και το μεγαλύτερο μέρος του νομοσχεδίου. Το λένε αυτό οι τίτλοι των κεφαλαίων. Κεφάλαιο Β , άρθρα 3-5: Μεσοπρόθεσμος Προγραμματισμός Δημοσίων Επενδύσεων – Κατάρτιση ετήσιου π/υ. Κεφάλαιο Γ, άρθρα 6-8: Εκτέλεση ετήσιου π/υ ΑΠΔΕ. Κεφάλαιο Δ άρθρα 22-23: Πληρωμές ΑΠΔΕ. Κεφάλαιο Ε, άρθρα 22-23: Ολοκλήρωση έργων – Εκκαθάριση ΑΠΔΕ. Κεφάλαιο Ζ άρθρα 30-31: Έσοδα ΑΠΔΕ.

Δηλαδή τουλάχιστον τα 2/3 των άρθρων ισχύουν “με επιφύλαξη”. Αυτό σημαίνει ότι τα νέα άρθρα ισχύουν εκτός κι αν δεν ισχύουν, καθότι υπερισχύει ο 4270/2014. Κι αναρωτιέμαι πώς φτάσατε σε αυτόν τον τραγέλαφο: Πόσο δύσκολο είναι να γίνει η κατάλληλη νομοτεχνική εργασία ώστε να αρθεί αυτή η “επιφύλαξη” για τα 2/3 των άρθρων; Ειδικά όταν – όπως μας είπε ο κ. Υπουργός – για το νομοσχέδιο λάβατε τεχνική βοήθεια και ήταν υπό διαβούλευση επί δύο ολόκληρα χρόνια.

Μάλιστα, είστε τόσο κυνικοί ώστε φέρνετε αυτό το συνονθύλευμα αδιαφάνειας την ώρα που η χώρα μας ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και την OLAF για αναθέσεις 2,5 δις ευρώ σε διαγωνισμούς με έναν μόνο υποψήφιο.

Έχω συνείδηση της σοβαρότητας της κριτικής που διατυπώνω. Μιλάω όμως μετά λόγου γνώσεως και πείρας που απέκτησα από την πολυετή θητεία ως καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής στο ΕΜΠ. Διότι έζησα στο πετσί μου τις γκρίζες ζώνες, τις νομικές ασάφειες και την αδιαφανή διαχείριση, όχι για το ΠΔΕ, αλλά για ζητήματα που αφορούν την χωροταξία, την πολεοδομία και τον Γενικό Οικοδομικό Κανονισμό. Καταλαβαίνεται τι εννοώ.

Επίσης, γνωρίζω καλά ότι αν υπάρχει πολιτική βούληση μπορεί να θέσει κανείς σαφείς κανόνες που ισχύουν για όλους. Το έπραξε ο Αλέξης Χαρίτσης στο Υπουργείο Ανάπτυξης, σε βαθμό που οι αιτούντες συμμετοχή σε επενδυτικά προγράμματα γνώριζαν εκ των προτέρων τη βαθμολογία τους. Το έπραξα στο Υπουργείο Εργασίας με τη μεταρρύθμιση στα προνοιακά επιδόματα. Από τις 200 μεριές που δίνονταν με πελατειακά κριτήρια, τα όλα συγκέντρωσα σε έναν οργανισμό, τον ΟΠΕΚΑ, τα ψηφιοποίησα και έθεσα σαφή κριτήρια ποιοι τα δικαιούνται.

Στην κριτική για αδιαφάνεια συνηγορούν δύο ακόμη πράγματα, αν και συνιστούν αυτοτελή κριτική.

Το πρώτο είναι το απαράδεκτο γεγονός ότι κατά τη δημόσια διαβούλευση, κατακαλόκαιρο, αμέσως μετά τον δεκαπενταύγουστο, πάνω από τα μισά άρθρα δεν ήταν ανοιχτά στους πολίτες να τα σχολιάσουν. Τι είχαν αυτά τα άρθρα που δεν έπρεπε να σχολιαστούν. Ήταν λέτε αμιγώς τεχνοκρατικά. Και λοιπόν;

Το δεύτερο είναι οι υπερ-αρμοδιότητες που δίνετε σε υπουργούς και τις οποίες αφαιρείτε από δύο μέρη:

(α) τη δημόσια διοίκηση. Πχ, το άρθρο 48 τροποποιεί δικό σας νόμο (4635/2019) αφαιρώντας αρμοδιότητες από κατώτερα όργανα υπέρ υπουργών. Ή στο άρθρο 28 η ετήσια έκθεση απολογισμού δημοσίων επενδύσεων, που εκπονεί η Γενική Διεύθυνση Δημοσίων Επενδύσεων, πριν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του υπουργείου, πρέπει να “εγκρίνεται” από τον Υπουργό. Το ίδιο προφανώς θα ισχύει και για την έκθεση του άρθρου 29, δηλαδή την ανα πενταετία αξιολόγηση του ΠΔΕ που κατατίθεται και στη Βουλή. (β) Αφαιρείτε αρμοδιότητες της Βουλής που νομοθετεί. Διότι το άρθρο 39 προβλέπει πάνω από 30 υπουργικές αποφάσεις για τα άρθρα του ΠΔΕ! Ενώ στα άρθρα για την Υπηρεσία Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης προβλέπονται κάμποσες επιπλέον υπουργικές αποφάσεις.

Επομένως, φτιάχνετε ένα συγκεντρωτικό σχήμα με αιχμή τους Υπουργούς προφανώς για εμπεδώσετε καθεστώς αδιαφάνειας που διευκολύνει ρουσφέτια, πελατειακά δίκτυα, και ροή δημόσιου χρήματος προς αυτά. Αυτό κάνετε κ. Υπουργέ. Τίποτα νέο. Αναπαράγετε τον τρόπο που η Δεξιά κυβερνά – όταν κυβερνά – την Ελλάδα εδώ και δεκαετίες, για να μην πω αιώνες. Και προφανώς δεν κάνετε μείζονες μεταρρυθμίσεις, που όπως μας είπατε, χάνοντας κάθε μέτρο, υποτίθεται ότι υπάρχουν σε κάθε άρθρο και παράγραφο του νομοσχεδίου.

Στα άρθρα 52-54 για την Ειδική Υπηρεσία Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΥΔΑΜ) είναι η τρίτη φορά που τροποποιείται τις αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Στρατηγικού Σχεδιασμού και η πέμπτη φορά που τροποποιείται τη στελέχωση της υπηρεσίας. Προφανώς για να βολέψετε φίλους σας. Η ουσία όμως είναι ότι δεν λειτουργεί το συγκεντρωτικό μοντέλο διακυβέρνησης που στήσατε κι εδώ ενάντια στις συστάσεις της εργαλειοθήκης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τον οδικό χάρτη της Παγκόσμιας Τράπεζας. Ούτε τώρα θα λειτουργήσει. Διότι οι αλληλοεπικαλύψεις αρμοδιοτήτων μεταξύ μονάδων στο εσωτερικό της ΕΥΔΑΜ όσο και μεταξύ της ΕΥΔΑΜ και της ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΑΕ, και η δημιουργία παράλληλων κέντρων λήψης αποφάσεων συνεχίζονται. Προφανώς δεν σας πειράζει αυτό διότι στόχος είναι κι εδώ η αδιαφανής διαχείριση.

Εκτός από αδιαφάνεια, το νομοσχέδιο υλοποιεί και την επιλογή σας για ιδιωτικοποίηση των πάντων. Πράγματι, στο άρθρο 40 διαβάζουμε ότι: “Η αξιολόγηση της νομοθεσίας δύναται να ανατεθεί σε εμπειρογνώμονες εγνωσμένου κύρους” ενώ η έκθεση του ΓΛΚ προβλέπει ενδεχόμενη σχετική δαπάνη. Έχουμε δηλαδή την ιδιωτικοποίηση λειτουργιών της δημόσιας διοίκησης. Το περίφημο outsourcing που η κυβέρνηση Μητσοτάκη προωθεί επιθετικά, παρόλο που γνωρίζει ότι έτσι υπονομεύεται η δυνατότητα του κράτους να διαδραματίζει σημαντικούς ρόλους, αναπτυξιακούς, κοινωνικούς, πολιτισμικούς κ.α.

Πιο ανατριχιαστικό όμως είναι το άρθρο 5 όπου ρητά εξαιρείτε από την έννοια της δημόσιας επένδυσης τις δαπάνες για τη συντήρηση των υποδομών. Δηλαδή, το ΠΔΕ δεν θα χρηματοδοτεί πλέον δαπάνες συντήρησης. Κύριε Υπουργέ σας ρώτησα πώς θα καλύπτονται οι δαπάνες συντήρησης; Έχετε κάνει δημοσιονομικές προβλέψεις καθώς στην έκθεση του ΓΛΚ δεν βλέπουμε κάτι σχετικό; Αυτά σας ρώτησα. Εσείς, κάνοντας ότι δεν καταλάβατε, αντιτείνατε – σε έμενα αλλά και σε άλλους συναδέλφους – εάν θέλουμε ή όχι να καταγράφονται οι δαπάνες συντήρησης στο Μητρώο. Αυτό είναι το θέμα που θέτουμε ή το πώς θα καλύπτονται οι δαπάνες αυτές.; Θα μας πείτε;

Και τούτο είναι ερώτημα πολλών εκατοντάδων δις ευρώ. Διότι η εξαίρεση τους αποσκοπεί σε δύο πράγματα.

Ολοκληρώνω κ. Πρόεδρε με πράγματα που δεν κάνει το νομοσχέδιο παρόλο που κ. Υπουργέ δεν αφορούν μόνο το υπουργείο σας. Έχω ήδη αναφέρει το πρώτο. Δεν θέτει σαφείς και αντικειμενικούς κανόνες και διαδικασίες, που να ισχύουν για όλους, και να διασφαλίζουν διαφανή και δημοκρατική διαχείριση του ΠΔΕ. Μάλιστα, χρειαζόμαστε σαφήνεια και διαφάνεια όχι μόνο στο ΠΔΕ, αλλά και στην Χωροταξία, την Πολεοδομία, του όρους δόμησης κλπ.

Το δεύτερο που δεν κάνει είναι να επιλύει ζητήματα που υπονομεύουν την εκτέλεση του ΠΔΕ. Μιλάω για τα γνωστά προβλήματα με τις απαλλοτρίωσες, την πρόσβαση σε εγγυητικές, την υποστελέχωση δημόσιων υπηρεσιών που εμπλέκονται στο ΠΔΕ , κυρίως στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Μιλάω για τις ελλιπέστατες μελέτες μα βάση τις οποίες προκηρύσσονται τα έργα με αποτέλεσμα να καθυστερούν και να κοστίζουν περισσότερο. Μιλάω τέλος για τις υπερτιμολογήσεις, τις απίστευτες εκπτώσεις, τις συνεννοήσεις επιτήδειων, και τις συναφείς ενστάσεις, που επίσης καθυστερούν τα έργα και αυξάνουν το κόστος τους. Τίποτα δεν κάνει η κυβέρνηση για όλα αυτά.

Για όλα τα παραπάνω καταψηφίζουμε το νομοσχέδιο.