Ο γεωστρατηγικής σημασίας ευρω-ασιατικός αγωγός μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας Ελλάδος – Κύπρου – Ισραήλ και ο κίνδυνος ματαιώσεώς του

Γράφει ο
ΠΕΡΙΚΛΗΣ  ΝΕΑΡΧΟΥ
Πρέσβυς ε.τ.

Παρακολουθούμε, κατά τους τελευταίους μήνες, μια καθόλου κολακευτική για την Ελλάδα και την Κύπρο ανοικτή διαφωνία για την υλοποίηση του μεγαλεπήβολου, υποτίθεται, έργου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Ελλάδος και Κύπρου, αλλά και μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, με προφανείς γεωπολιτικές διαστάσεις.

Το έργο αυτό, όπως και το παράλληλο μεταξύ Αφρικής και Ευρώπης ήρθαν ως υποκατάστατα της ματαιώσεως του αγωγού East Med και εξέφραζαν, κατά έναν τρόπο, στρατηγικές κινήσεις της Ελληνικής πολιτικής στην Ανατολική Μεσόγειο, συνυφασμένες με την πολιτική των περιφερειακών στρατηγικών συμμαχιών της Ελλάδος και της Κύπρου στην περιοχή.

Τι συνέβη και ο εμβληματικός αυτός αγωγός αντιμετωπίζει σήμερα πολύ σοβαρά προβλήματα και κινδυνεύει με ματαίωση, παρά τη γενναία χρηματοδότησή του από Ευρωπαϊκούς πόρους και παρά τη δήλωση της Αμερικανίδος πρέσβειρας στη Λευκωσία υπέρ της σκοπιμότητας και της αναγκαιότητας του έργου;

Υπάρχουν τρεις διαστάσεις στο πρόβλημα, με προφανέστερη τη βιωσιμότητα του έργου. Υπάρχουν αμφισβητήσεις γι’ αυτήν με βάση τη μελέτη που παρουσίασε ο Ελληνικός ΑΔΜΗΕ αλλά και τη δίκαιη κατανομή του λειτουργικού κόστους και των ενδεχομένων κινδύνων που συνδέονται με την υλοποίησή του. Οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι παραπέμπουν στο λεγόμενο «γεωπολιτικό ρίσκο», με το οποίο υπονοείται παρεμβολή της Τουρκίας για τη ματαίωση του έργου. Η Τουρκία, με βάση τους αυθαίρετους ισχυρισμούς και τις αυθαίρετες διεκδικήσεις της, θεωρεί ότι είναι δήθεν δική της ΑΟΖ η περιοχή μεταξύ Κρήτης και Κύπρου και ότι η διέλευση του καλωδίου από την περιοχή αυτή προϋποθέτει δική της συγκατάθεση. Εάν όμως η Ελληνική πλευρά υπέβαλλε αίτηση για έ­γκριση από τις Τουρκικές αρχές, θα αποδεχόταν εμμέσως τους αυθαίρετους Τουρκικούς ισχυρισμούς.

Το ορθόν δέον γενέσθαι είναι η Ελληνική πλευρά να απορρίψει τους Τουρκικούς αυθαίρετους ισχυρισμούς, να επεκτείνει στην περιοχή τα χωρικά της ύδατα σε 12 μίλια και να ανακηρύξει ΑΟΖ στην περιοχή της Κρήτης. Μια τέτοια όμως πολιτική, που είναι εθνικώς επιβεβλημένη, εμπνέει φόβους στην κυβέρνηση για δημιουργία Ελληνοτουρκικής κρίσεως και για πρόκληση αδιεξόδου στην ακολουθούμενη κατευναστική πολιτική με την Άγκυρα.

Η κυβέρνηση, μετά το προηγούμενο της Κάσου, δεν θέλει να αναδειχθεί εκ νέου η υποχωρητικότητά της και σε σχέση με τον αγωγό μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Κρήτης και Κύπρου. Υποβαθμίζει, για τον λόγο αυτό, τη διάσταση ΑΟΖ και προβάλλει σε πρώτη θέση το θέμα της βιωσιμότητας, για την οποία μπορεί να επιρρίψει την ευθύνη της ματαιώσεως του έργου στην Κυπριακή πλευρά.

Στην τελευταία, υπάρχουν ιδιωτικά συμφέροντα που βλέπουν αρνητικά τον αγωγό, όπως εταιρείες φωτοβολταϊκών, εταιρείες ορυκτών υδρογονανθράκων, που πιστεύουν ότι η υλοποίηση του έργου θα επηρέαζε αρνητικά είτε τις ήδη κεκτημένες θέσεις τους είτε τις προσδοκίες τους για το μέλλον, όπως ορισμένοι επενδυτές σε φωτοβολταϊκά. Αυτό όμως που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι μια τρίτη, ανομολόγητη επισήμως, διάσταση, που συνδέεται με ενδοτικές πολιτικές για «λύση» του Κυπριακού με βάση την περιβόητη διζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα.

Μια τέτοια δήθεν λύση θα κατέλυε, κατά πρώτο λόγο, την Κυπριακή Δημοκρατία και, κατά δεύτερο λόγο, θα μετέτρεπε ολόκληρη την Κύπρο σε Τουρκικό δορυφόρο, εφόσον καμιά απόφαση από τη νέα κυβέρνηση του 50% με 50% δεν θα μπορούσε να ληφθεί χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Άγκυρας.

Οι θιασώτες και οι προαγωγοί μιας τέτοιας «λύσεως» βλέπουν ως αντιπαραγωγική πολιτική κάθε έργο στρατηγικής και γεωπολιτικής σημασίας που δεν συνάδει με αυτήν την προοπτική και εντάσσεται στην πολιτική των στρατηγικών συμμαχιών της Κύπρου και της Ελλάδος με χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος.

Πρωτοστάτες προς αυτήν την κατεύθυνση είναι οι ηγεσίες των δύο μεγάλων κομμάτων, ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ, που διολίσθησαν σταδιακά σε θέσεις εντελώς απαράδεκτες, υπό την επιρροή και ξένων παραγόντων, κατά πρώτο λόγο του Βρετανικού. Με πρόσχημα τη γνωστή θεωρία ότι «η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάδας συ­μπαρίσταται», η επίσημη Ελλάδα είναι απούσα από την Κύπρο και αφήνει το πεδίο ελεύθερο για να αναπτύσσονται εκεί και να συνωμοτούν ξένες πολιτικές και προπαγάνδες.

Μια εξήγηση για την Ελληνική απουσία και την αδιαφορία για την κατάσταση που διαμορφώνεται στο εσωτερικό μέτωπο είναι και η ακολουθούμενη από την Ελλάδα πολιτική στο Κυπριακό. Μήπως είναι η ίδια με αυτήν που προάγουν οι ηγεσίες του ΑΚΕΛ και του ΔΗΣΥ; Προσφάτως, π.χ., ο υπουργός Εξωτερικών κ. Γεραπετρίτης εκτίμησε ότι χρειάζεται «τόλμη» στο Κυπριακό. «Τόλμη» προς ποια κατεύθυνση; Του ενδοτισμού και της υποχωρητικότητας; Προφανώς αυτό εννοεί ο κ. Γεραπετρίτης.

Τα όσα, λοιπόν, συμβαίνουν σχετικά με τον αγωγό μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι αποκαλυπτικά για τη γενικότερη πολιτική που ακολουθεί η Ελλάδα στα Ελληνοτουρκικά αλλά και στα θέματα του γεωπολιτικού ρόλου, της ενέργειας και των στρατηγικών συμμαχιών στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η Ισλαμιστική και επεκτατική πολιτική της Άγκυρας άνοιξε ένα παράθυρο ευκαιρίας για την Ελληνική πλευρά για να αναβαθμίσει τον γεωπολιτικό της ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο και να αναπτύξει τις στρατηγικές συμμαχίες της στην περιοχή. Η σημερινή όμως κυβέρνηση, με τη φοβική και κατευναστική πολιτική της, υπονομεύει αυτήν την προοπτική πέρα από τις εξελίξεις που δεν είναι υπό τον δικό της έλεγχο.

Δεν έκανε, π.χ., κανένα βήμα στο θέμα των Ελληνικών χωρικών υδάτων και της Ελληνικής ΑΟΖ. Το θέμα της εκμεταλλεύσεως των Ελληνικών υδρογονανθράκων νότια της Κρήτης, όπου υπάρχουν επιβεβαιωμένα μεγάλα αποθέματα, παραπέ­μπεται συνεχώς στο μέλλον και ουσιαστικά οι Ελληνικοί υδρογονάνθρακες α­πεμπολούνται. Η Τουρκία ενισχύει την παρουσία της στη Λιβύη και είναι βέβαιο ότι θα δούμε γρήγορα Τουρκικά γεωτρύπανα στη Λιβυκή ΑΟΖ αλλά και έγερση διεκδικήσεων στην Ελληνική ΑΟΖ. Να μη λησμονούμε ότι η Άγκυρα αμφισβητεί την Ελληνικότητα της Γαύδου.

Η Ελληνική κυβέρνηση στρέφει επίσης την πλάτη προς την Κύπρο, γεγονός που από μόνο του συνιστά μια απίστευτη γεωπολιτική τύφλωση, με κίνδυνο ολόκληρη η Κύπρος να διολισθήσει σε ρόλο Τουρκικού δορυφόρου, υπό την ψεύτικη σημαία μιας δήθεν «λύσεως».

Πώς θα διαδραματίσει η Ελλάδα έναν σημαντικό γεωπολιτικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο, όταν δείχνει απροθυμία και αδυναμία να υπερασπίσει δικά της ζωτικά στρατηγικά συμφέροντα; Ποια αξιοπιστία θα προβάλει απέναντι στους εν δυνάμει στρατηγικούς συμμάχους της;

Ήδη, τα πράγματα με την Αίγυπτο έχουν πάρει μια ανησυχητική πορεία. Η μακρά παράταση του πολέμου και το αδιέξοδο στη Μ. Ανατολή δεν συμφέρουν επίσης την Ελλάδα. Δεν συμφέρει όμως και η υπονόμευση και η ματαίωση έργων, όπως ο αγωγός ηλεκτρικής ενέργειας, που ε­ντάσσονται σ’ ένα σχέδιο για στρατηγικές συμμαχίες και ευρύτερο γεωπολιτικό ρό­λο της Ελλάδας και της Κύπρου.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Φωτό: ypodomes.com