Γιατί ο Ερντογάν στοχοποίησε τους νέους ανθυπολοχαγούς; – Γράφει ο ΛΑΖΑΡΟΣ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗΣ

Του
ΛΑΖΑΡΟΥ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗ*
Αντιστράτηγου ε.α.

Οι εξελίξεις στο εσωτερικό του Τουρκικού Στρατού Ξηράς έχουν αποκτήσει μεγάλο ενδιαφέρον, με αφορμή την ορκωμοσία των νέων ανθυπολοχαγών στην Άγκυρα στις 30 Αυγούστου, και είναι ενδεικτικές της έλλειψης εμπιστοσύνης του Ερντογάν στο Στράτευμα αλλά και των κρυφών επιδιώξεων του τούρκου Προέδρου, που είναι η ισλαμοποίηση του Στρατεύματος και η δημιουργία Ενόπλων Δυνάμεων-πραιτωριανών, με βαθιά αφοσίωση στον ίδιο και όχι στον τουρκικό λαό.

Οι νέοι ανθυπολοχαγοί, αφού ορκίστηκαν και παρέλαβαν τα ξίφη τους από τον τούρκο Πρόεδρο, συγκεντρώθηκαν, ύψωσαν τα ξίφη τους και φώναξαν συνθήματα όπως «είμαστε στρατιώτες του Ατατούρκ». Σημειώνεται ότι πριν από τη σχετική τελετή ο τούρκος Πρόεδρος εγκαινίασε νέο τζαμί στη Στρατιωτική Σχολή του Στρατού Ξηράς.

Τούρκοι απόστρατοι αξιωματικοί, θεωρητικοί του κεμαλισμού, δημοσιογράφοι και το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) πασχίζουν, μάταια, να αποτρέψουν την αποπομπή των νέων ανθυπολοχαγών. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας αλλά και οι Αρχηγοί των Κλάδων στην Τουρκία τηρούν ένοχη σιωπή, αφού δεν τολμούν να πουν στον Ερντογάν ότι αυτό αποτελεί μία εκτός πρωτοκόλλου στρατιωτική παράδοση η οποία εφαρμόζεται, με χρονικές διακοπές, από το 1999, ενώ φήμες παρουσιάζουν τον υπουργό να σκέφτεται ακόμη και την παραίτηση.

Η πράξη αυτή των ανθυπολοχαγών αρχικά προκάλεσε μούδιασμα και αμηχανία, καθώς ακόμη και οι μεγάλες φιλοερντογανικές εφημερίδες δεν ασχολήθηκαν με το θέμα, αλλά δόθηκε θετική διάσταση από τον κεμαλικό Τύπο και πολύ αρνητική μόνο από δύο ακραίες ισλαμικές εφημερίδες οι οποίες έκαναν λόγο για «νέα χούντα».

Έτσι, κατόπιν των δηλώσεων του Ερντογάν, επτά ημέρες μετά το συμβάν, ο οποίος αναρωτήθηκε δημόσια «σε ποιον υψώνετε τα ξίφη σας;», αναμένεται η αποπομπή δεκάδων νέων ανθυπολοχαγών, με αποτέλεσμα να μείνουν κενές θέσεις στον Τουρκικό Στρατό. Σημειώνεται ότι οι ορκισθέντες ανθυπολοχαγοί ήταν 970 και οι εμπλεκόμενοι στο συμβάν φτάνουν τους 400.

Πολλοί αναλυτές αποδίδουν την καθυστερημένη αντίδραση του Ερντογάν στην πίεση που δέχθηκε από τους ακραίους ισλαμικούς κύκλους. Η επιρροή των ακραίων ισλαμιστών στον τούρκο Πρόεδρο εξηγείται και από ένα πολύ πρόσφατο και πρωτοφανές συμβάν το οποίο έλαβε χώρα στις 25 Αυγούστου, δηλαδή κατά την ημέρα εορτασμού της νίκης των Σελτζούκων εναντίον των Βυζαντινών στο Ματζικέρτ της Ανατολικής Τουρκίας. Συγκεκριμένα, πολύ κακή εντύπωση προκάλεσε –ενώ σχολιάσθηκε αρνητικά το Τουρκικό Στράτευμα– η φωτογράφηση του τούρκου Προέδρου στο μνημείο των Σελτζούκων στο Αχλάτ μαζί με τον αντιπρόεδρο Τζ. Γιλμάζ, τον πρόεδρο του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) Ντ. Μπαχτσελί, τον πρόεδρο του επίσης εθνικιστικού κόμματος της Μεγάλης Ενότητας (ΒΒΡ) Μ. Ντεστιντζί, τον αρχηγό των Αεροπορικών Δυνάμεων, Πτέραρχο Ζ. Καδίογλου και τον διοικητή των Ναυτικών Δυνάμεων, ναύαρχο Ε. Τατλίογλου. Αυτό που έχει όμως ιδιαίτερο ενδιαφέρον και προκάλεσε πολύ αρνητική εντύπωση ήταν το ότι στην ίδια φωτογραφία με τους δύο αρχηγούς της Πολεμικής Αεροπορίας και του Πολεμικού Ναυτικού ήταν και ο ηγέτης του ακραίου ισλαμικού κόμματος HUDA PAR Ζ. Γιαπιτζίογλου, το κόμμα του οποίου θεωρείται η συνέχεια της τουρκικής Χεζμπολάχ.

Ο ίδιος ο τούρκος Πρόεδρος προτίμησε να δώσει στο θέμα της δίωξης των νέων αξιωματικών χρώμα βεντέτας Κεμαλιστών – Ισλαμιστών, καθώς διάλεξε το Συνέδριο Φοιτητών Ιμάμ Χατίπ για να ανακοινώσει την πειθαρχική έρευνα και να δώσει την απάντησή του στους Κεμαλιστές, που χάρηκαν από τη στάση των ανθυπολοχαγών, οι οποίοι συνεχίζουν να θέτουν τον Κεμάλ Ατατούρκ πάνω από τον Ερντογάν. Σημειώνεται ότι τα θεοκρατικά σχολεία Ιμάμ Χατίπ δέχθηκαν διώξεις επί κεμαλικών κυβερνήσεων και θεωρούνται η έκφραση της ισλαμικής εκπαίδευσης στην Τουρκία.

Από την άλλη πλευρά, δεν πήρε μεγάλη διάσταση παρόμοιο συμβάν σε τελετή ορκωμοσίας νέων υπαξιωματικών, όπου πολλοί εξ αυτών μετά τη σχετική τελετή, και εκτός πρωτοκόλλου, ύψωσαν και φωτογραφήθηκαν με σημαία του Παντουρκισμού. Η τουρκική κυβέρνηση έκλεισε τα μάτια στο συμβάν αυτό, καθώς εκφραστής των Παντουρκιστών είναι το κόμμα του Μπαχτσελί, συμμάχου του Ερντογάν στην κυβερνητική συμμαχία.

Η υπερβολική αντίδραση του Ερντογάν δεν υποδηλώνει μόνο την έλλειψη εμπιστοσύνης του στο Στράτευμα αλλά συνιστά και δήλωση αποτυχίας όσον αφορά το νέο σύστημα επιλογής των σπουδαστών στις στρατιωτικές σχολές, το οποίο καθιερώθηκε με ιδιαίτερη επιμέλεια μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016 και με κύριο μέλημα την επιλογή μόνο των φιλοερντογανικών υποψήφιων σπουδαστών.

Επίσης, η στοχοποίηση των νέων ανθυπολοχαγών από τον τούρκο Πρόεδρο αποτελεί και ομολογία της αποτυχίας του «κυνηγιού μαγισσών» στο οποίο έχει επιδοθεί μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016, καθώς ο Ερντογάν απέδωσε την προσπάθεια αποδόμησης του Στρατεύματος και την απόπειρα του πραξικοπήματος στους Γκιουλενιστές, αν και γνώριζε πολύ καλά ότι ο μεγαλύτερος αριθμός των πρωταγωνιστών της 15ης Ιουλίου ήταν Κεμαλιστές.

Ο τούρκος Πρόεδρος, παρά την 20ετή διακυβέρνηση της χώρας και τις συνεχιζόμενες εκκαθαρίσεις στο Στράτευμα, αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες στο να δημιουργήσει έναν προσωπικό στρατό πραιτωριανών τυφλά αφοσιωμένων σε αυτόν, κάτι που του προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία.

Τα παραδείγματα έλλειψης εμπιστοσύνης του Ερντογάν προς το Στράτευμα και υστερικής αντίδρασης εναντίον αξιωματικών οι οποίοι εμφορούνται από τις κεμαλικές αρχές είναι πολλά. Χαρακτηριστικά αναφέρονται οι αποπομπές δεκάδων χιλιάδων στελεχών των ΤΕΔ μετά την 15η Ιουλίου, έστω κι αν δεν ανήκαν ανήκουν στις ομάδες των Γκιουλενιστών, η αποπομπή του πρώην αρχηγού του Γενικού Επιτελείου και υπουργού Εθνικής Άμυνας Χ. Ακάρ από το κυβερνητικό σχήμα, η αποπομπή επτά κεμαλιστών νέων ανθυπολοχαγών από τη Σχολή Πεζικού, μετά τη συμπλοκή τους με ισλαμιστές συμμαθητές τους τον περασμένο Νοέμβριο κ.λπ.

Ο Ερντογάν δεν έχει αντιληφθεί ότι οι νέοι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί στις παραγωγικές σχολές εκπαιδεύονται πάνω σε διδάγματα τα οποία συνέγραψε ο Κεμάλ για μάχες στις οποίες πρωταγωνίστησε ο ίδιος, καθώς επίσης ότι η κεμαλική ιδεολογία αποτελεί τον πυρήνα της στρατιωτικής εκπαίδευσης και κουλτούρας, η οποία συνεχίζει να υφίσταται σε όλες τις γενιές των στρατιωτικών.

Την απάντηση στον Ερντογάν και στους νεοοθωμανιστές για το τι μέλλει γενέσθαι με την εκκαθάριση των νέων ανθυπολοχαγών έδωσε η αρχηγός της Τάξης, ανθυπολοχαγός Ε. Έρογλου, η οποία δήλωσε αμετανόητη για την πράξη της να ηγηθεί της τελετής ανύψωσης των ξιφών και της αναφώνησης συνθημάτων υπέρ του Κεμάλ.

Το θέμα εκτιμάται ότι είναι πολύ σοβαρό, καθώς η έλλειψη εμπιστοσύνης του Ερντογάν στο Στράτευμα μπορεί να επηρεάζει την τελική του απόφαση για συμμετοχή των ΤΕΔ σε στρατιωτική εμπλοκή με αξιόλογο στρατό άλλης χώρας.

* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι Απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, Κάτοχος MBA από το Nottingham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε Μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995 – 1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα, με παράλληλη διαπίστευση στο Μπακού, την περίοδο 2013 – 2017. Είναι συνεργάτης του αμερικανικού Ινστιτούτου Αναλύσεων «Defense & Foreign Affairs». Αποστρατεύθηκε τον Μάρτιο του 2022.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ