Το πολιτικό σύστημα καταρρέει, κυρίες και κύριοι της κυβέρνησης, όχι μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ – Του Ν. Στραβελάκη

–Σκέψεις με αφορμή την τελευταία δημοσκόπηση της Interview

Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Εδώ και κάποιο καιρό με αφορμή τις γαλλικές βουλευτικές εκλογές είχα ισχυριστεί ότι μπαίνουμε σε μια νέα «εποχή των άκρων». Να θυμίσω ότι ο όρος ανήκει στον Άγγλο ιστορικό Έρικ Χομπσμπάουμ και αφορούσε το διάστημα 1917-1990, δηλαδή το διάστημα από την Οκτωβριανή Επανάσταση μέχρι την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.

Ήταν μια εποχή επαναστάσεων, εξεγέρσεων, πολέμων και συγκρούσεων που τελείωσε με τη κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που είχαν εξαγγείλει τότε το «τέλος της ιστορίας» και την επικράτηση της μετριοπάθειας, του «μεσαίου χώρου» όπως συνήθιζε να λέει ο τέως πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής.

Τότε κανένας δεν προέβλεπε ότι το 2008 θα ξεκινούσε μια μεγάλη καπιταλιστική κρίση, η πρώτη στον νέο αιώνα. Το κυριότερο, κανένας δεν μπορούσε να προβλέψει ότι 16 χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης, το 2024, θα είχε καταγραφεί μια τέτοια παταγώδης αποτυχία στη διαχείρισή της παρά τα τρισεκατομμύρια κρατικών χρημάτων που διατέθηκαν για τον σκοπό αυτό.

Μέχρι πρότινος αυτές οι διαπιστώσεις περιορίζονταν σε κάποιους κύκλους διανοουμένων και αριστερών συλλογικοτήτων. Τελευταία όμως όλο και περισσότερο οι εκλογικοί συσχετισμοί παραπέμπουν όλο και περισσότερο στις πολωμένες κοινωνίες των δεκαετιών 1920-1930. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Γαλλίας, όπου τόσο ο διάδοχος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, το κόμμα Renaissance του προέδρου Μακρόν αλλά και τα κόμματα γκολικής Δεξιάς κατέρρευσαν. Το πολιτικό σκηνικό κυριαρχείται πλέον από τον αριστερό συνασπισμό και την ακροδεξιά της Μαρί Λεπέν.

Αντίστοιχα φαινόμενα εμφανίστηκαν στην Ελλάδα το 2012 και δείχνουν να επανέρχονται εκ νέου. Η αρχή έγινε στις ευρωεκλογές του 2024 όπου η ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Αριστερά αθροιστικά ίσα που έπιασαν 60%. Αυτό που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι η πτώση του συστημικού μπλοκ μοιάζει να επιταχύνεται. Σε δημοσκόπηση της εταιρείας Interview που είδε το φως της δημοσιότητας την Τρίτη 27 Αυγούστου η ΝΔ παίρνει 22,2%, ο ΣΥΡΙΖΑ 8,3, το ΠΑΣΟΚ 11,7 και η Νέα Αριστερά είναι στο 1,5%. Με άλλα λόγια το σύνολο των συστημικών κομμάτων βρίσκεται στο 43% στην πρόθεση ψήφου.

Ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι ότι αυτά τα δημοσκοπικά ευρήματα δεν αμφισβητήθηκαν από κανέναν. Η κυβέρνηση και ο πολυπληθής φιλικός της Τύπος ασχολήθηκαν με τα χάλια του ΣΥΡΙΖΑ σε μια προσπάθεια να κρύψει τα δικά της χάλια, ενώ οι υπόλοιποι (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, Νέα Αριστερά) απλά εποίησαν την νήσσαν, κοινώς έκαναν τη πάπια. Την αμηχανία συνόψισε με τον καλύτερο τρόπο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κος Μαρινάκης που είπε ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας, υπονοώντας μάλλον ότι μέχρι τότε έχει ο θεός.

Τώρα πάντως κάπου 20% του εκλογικού σώματος συσπειρώνεται σε αριστερόστροφα κόμματα (ΚΚΕ, Πλεύση Ελευθερίας, Μέρα 25, κόμματα της λεγόμενης εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς), άλλοι τόσοι σε εκλογικά μορφώματα της άκρας Δεξιάς (Ελληνική Λύση, Φωνή Λογικής, Νίκη κ.λπ.) και 20% δηλώνει αναποφάσιστο. Με αυτά τα δεδομένα το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τα συστημικά κόμματα είναι μια επανάληψη των ποσοστών των ευρωεκλογών και το χειρότερο μια επανάληψη των εκλογών του 2012 με τη διαφορά ότι στη θέση του ΣΥΡΙΖΑ θα βρίσκεται ένα σύνολο αριστερών και αριστερόστροφων κομμάτων λιγότερο ελεγχόμενων από το σύστημα.

Αυτοί οι συσχετισμοί εξηγούν και το γιατί αρκετοί επιχειρηματικοί κύκλοι προωθούν τη λύση της συνένωσης ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, Νέα Αριστερά, υπό τον κ. Τσίπρα ή τον κ. Δούκα. Ευελπιστούν ότι η εμφάνιση ενός κόμματος διεκδικητή της κυβερνητικής εξουσίας από τη πλευρά της κεντροαριστεράς θα συσπειρώσει τους αναποφάσιστους και θα πάρει πίσω κόσμο από τις δυνάμεις της Αριστεράς. Το πρόβλημα όμως είναι ότι αυτή η «λύση» από τη μία δεν έχει κανένα περιεχόμενο στο επίπεδο της πολιτικής ατζέντας και από την άλλη κάτω από αυτή την ομπρέλα θα ψάξουν να διασωθούν κάθε λογής πολιτικοί και πολιτικάντηδες. Οι περισσότεροι από αυτούς μάλιστα είναι απωθητικοί για την πλειοψηφία του κόσμου της Αριστεράς.

Η δική μου ταπεινή γνώμη και παραίνεση είναι η πραγματική Αριστερά να πιστέψει στις δυνάμεις της, να βάλει στην άκρη τις πρακτικές της ιδιοκτησίας της αλήθειας και να πιστέψει σε πρώτη φάση στη διεκδίκηση μιας μεγάλης εισοδηματικής αναδιανομής σε όφελος της κοινωνίας. Οι ανατροπές που μπορεί να φέρει η κοινή δράση είναι πολύ μεγαλύτερες και εντυπωσιακότερες από τις όποιες κινήσεις κορυφής συμβιβασμένων πολιτικών και πολιτικών δυνάμεων.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ