Θ. Φωτίου στο “Π”: Η ψυχική υγεία και η απεξάρτηση σε κίνδυνο

Της
ΘΕΑΝΩΣ ΦΩΤΙΟΥ
Βουλευτού Νέας Αριστεράς Β3 Νότιου Τομέα Αθηνών

Τις τελευταίες ημέρες του Ιουλίου ψηφίστηκε από τους βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας ένας νόμος που αφορά τον καθένα μας. Δεν ξέρω πόσοι το έμαθαν, αφού οι τηλεοράσεις και τα υπόλοιπα ΜΜΕ τήρησαν σιγήν ιχθύος. Δεν ξέρω πόσοι άκουσαν τις αγωνιώδεις εκκλήσεις ψυχιάτρων, νοσηλευτών, εργαζομένων, οικογενειών εξαρτημένων από το Δαφνί, το ΚΕΘΕΑ, τον ΟΚΑΝΑ και σύσσωμης της αντιπολίτευσης, που λέγαμε: «Πάρτε τον νόμο πίσω και φέρτε νέο, με τη συμμετοχή όλων αυτών που τους αφορά και τους αγνοήσατε».

Ο νόμος εντάσσεται στην ίδια ανάλγητη και κυνική πολιτική των κυβερνήσεων Μητσοτάκη για τη Δημόσια Υγεία: Ιδιωτικοποίηση και παροχές υγείας για τους έχοντες. Με τον νόμο καταστρέφεται η ουσία των κατακτήσεων της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και του πεδίου της απεξάρτησης, που βασίζονται στις διαφορετικές επιστημονικές προσεγγίσεις που απαιτούνται για να αντιμετωπιστεί η περίπτωση κάθε ατόμου σε κάθε φάση της ασθένειας ή της εξάρτησης.

Αυτός ο επιστημονικός πλουραλισμός μπορεί να επιτευχθεί με την τομεοποίηση, δηλαδή τη λειτουργία σε διαφορετικούς τομείς ενηλίκων, εφήβων, παιδιών και ειδικών πληθυσμών.

Η τομεοποίηση λειτουργεί σε επίπεδο περιφερειακών ενοτήτων (νομών) και σε πληθυσμούς έως 250.000 κατοίκων για τις μεγάλες ενότητες. Μόνο έτσι μπορεί να υλοποιείται η αδιάσπαστη αλυσίδα: πρόληψη – διάγνωση – ψυχοκοινωνική αποκατάσταση – κοινωνική επανένταξη και συνεχής φροντίδα.

Η ψυχική υγεία και η απεξάρτηση είναι δικαίωμα και κοινωνικό αγαθό, που παρέχεται δημόσια και δωρεάν.

Αυτές οι μεταρρυθμιστικές κατακτήσεις δεν σημαίνουν ότι σήμερα λειτουργούν όλα τέλεια. Απαιτείται ενίσχυση με προσωπικό και υλικοτεχνικές υποδομές, με νέες δομές και καμπάνιες για την πληροφόρηση της κοινωνίας, καθώς και γενναία χρηματοδότηση.

Αντ’ αυτών, ο ψηφισμένος νόμος, αν εφαρμοστεί, επιφέρει κατάργηση του υπάρχοντος συστήματος και δημιουργεί ακάλυπτες ανάγκες, με απρόβλεπτες συνέπειες και οικονομική επιβάρυνση ασθενών και εξαρτημένων, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι φτωχοί και ανασφάλιστοι. Με τον νέο νόμο αυτές οι κατακτήσεις πλήττονται διότι:

1) Καταργείται η τομεοποίηση: Παιδιά, έφηβοι και ενήλικες αντιμετωπίζονται το ίδιο.
2) Η διοίκηση και ο συντονισμός μεταφέρονται στις Υγειονομικές Περιφέρειες, δηλαδή σε τεράστιες μονάδες, το Περιφερειακό Δίκτυο Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (ΠΕΔΥΨΥ).
3) Επιβάλλεται μια διοικητική λογική υπερσυγκέντρωσης εξουσιών, με καταλυτικές επιπτώσεις για τους ασθενείς και τους θεραπευτές, χωρίς ουσιαστική συμμετοχή των ληπτών, των οποίων οι ανάγκες δύσκολα θα ανιχνεύονται με επάρκεια και συνέχεια. Αυτοτελείς μονάδες, όπως δύο ψυχιατρεία της χώρας, καταργούνται ως οργανισμοί και θα έχουν ρόλο διαχείρισης βαρέως πασχόντων ασθενών, στους οποίους επιφυλάσσονται νοσηλείες χωρίς τη θέλησή τους, ενώ τα ψυχιατρικά τμήματα των γενικών νοσοκομείων δεν ανήκουν σε αυτά. Με απόφαση του υπουργού, δημιουργούνται μονάδες θεραπευτικής αντιμετώπισης της αποκλίνουσας συμπεριφοράς και παραβατικότητας παιδιών, εφήβων και νεαρών ενηλίκων. Δηλαδή, μιλάμε για ψυχιατρικά σωφρονιστήρια παιδιών.
4) Επικεφαλής του ΠΕΔΥΨΥ ορίζονται υποδιοικητές υπό τον υπουργό, οι οποίοι αποκτούν τεράστιες αρμοδιότητες. Δημιουργούνται νέες δομές και υπηρεσίες από κερδοσκοπικά ΝΠΙΔ. Δηλαδή, ιδιώτες ψυχίατροι, παιδοψυχίατροι και ιδιωτικές κλινικές συμβάλλονται με τον ΕΟΠΥΥ, χρηματοδοτούνται από αυτόν και μπορούν να ιδρύσουν τα πάντα. Εδώ αποκαλύπτεται και ο στόχος του νόμου, που είναι να δίνονται σε ιδιώτες κερδοσκόπους του τομέα της Ψυχικής Υγείας χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, με τους πελάτες τους να μπορούν να χρησιμοποιούν τις δημόσιες δομές και τους ανασφάλιστους να μην μπορούν να χρησιμοποιούν τις ιδιωτικές δομές.
5) Όσον αφορά τις εξαρτήσεις, η καταστροφή είναι πολύ μεγάλη, καθώς καταργείται ένα τεράστιο δίκτυο φορέων και υπηρεσιών, όπως και οι μέθοδοι δουλειάς τους, για να ενταχθούν σε έναν φαραωνικό, υδροκέφαλο, υπερσυγκεντρωτικό φορέα ιδιωτικού δικαίου, τον Εθνικό Οργανισμό Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ). Ο ΕΟΠΑΕ παραπέμπει σε έναν μη λειτουργικό ΟΚΑΝΑ και με αυτόν τον τρόπο σπάει τη συνέχεια και την επιστημονική ποικιλομορφία της θεραπευτικής αλυσίδας. Το ΚΕΘΕΑ, το 18 ΑΝΩ, η Αργώ, ο Ιανός, ο Διάπλους ακυρώνονται στην πράξη και εκείνο που φαίνεται πως θα επικρατήσει είναι η χρήση υποκατάστατων. Γι’ αυτό αναφέρεται σε λειτουργικούς χρήστες. Ο ΕΟΠΑΕ θα κατευθύνει όποιον πάρει την ηρωική απόφαση απεξάρτησης στο πρόγραμμα με τις διαθέσιμες θέσεις. Αυτό σημαίνει ακύρωση της επιλογής του για το πρόγραμμα που επιθυμεί και επιστροφή στις πιάτσες. Ο νόμος αγνοεί τις νέες εξαρτήσεις, τους εφήβους και την έγκαιρη παρέμβαση σε πληθυσμούς υψηλού κινδύνου. Αγνοεί τις συμπεριφορικές εξαρτήσεις και τις συνθετικές ψυχοδραστικές ουσίες. Πριμοδοτείται το κέντρο σωματικής αποτοξίνωσης, όταν η κάλυψη σε αυτές τις υπηρεσίες (ηρωίνη, αλκοόλ) βρίσκεται στο 100% στη χώρα μας. Στον αέρα βρίσκονται και τα 75 κέντρα πρόληψης, η χρηματοδότηση των οποίων τελειώνει το 2027. Ο επικεφαλής του ΕΟΠΑΕ έχει και τις αρμοδιότητες του εθνικού συντονιστή κατά των ναρκωτικών, που επεξεργάζεται το εθνικό σχέδιο δράσης. Δηλαδή, ως επικεφαλής εποπτεύει το σχέδιο δράσης που ο ίδιος επεξεργάστηκε. Αυτό εγείρει προφανείς λόγους αντισυνταγματικότητας και ο νόμος κατά την πρώτη του εφαρμογή μπορεί να προσβληθεί στο ΣτΕ.

Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας επενδύει στην κερδοσκοπία πάνω στον ανθρώπινο πόνο, που θεωρείται ότι κοστίζει πολύ στο κράτος με δωρεάν δημόσιες δομές. Με αυτόν τον νόμο, οι ψυχιατρικές δομές του Δημοσίου θα θυμίζουν άσυλα της δεκαετίας του ’60. Για να αντιμετωπίσεις τον αφόρητο πόνο, θα πρέπει να πληρώσεις.

Η Νέα Αριστερά θεωρεί ότι είναι ανάλγητη η κοινωνική πολιτική της κυβέρνησης για την ψυχική υγεία και την εξάρτηση. Χρειάζεται ενίσχυση του δημόσιου συστήματος για την αντιμετώπιση της υγειονομικής φτώχειας και των ανισοτήτων. Χρειάζεται σημαντική οικονομική επένδυση στο ΕΣΥ, με διπλασιασμό των καθαρών αποδοχών του ιατρικού δυναμικού και 2.000 μόνιμες προσλήψεις ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Χρειάζεται ένα μεγάλο μέτωπο, κοινωνικό – επαγγελματικό – επιστημονικό, και συνεννόηση των κομμάτων για να παλέψουμε υπέρ της δημόσιας και δωρεάν υγείας και ψυχικής υγείας για όλους.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ