Με την απειλή βίας, η Άγκυρα επιχειρεί τετελεσμένα στην Ανατολική Μεσόγειο

–Επιβάλλει συνδιοίκηση ακόμη και στην ελληνική ΑΟΖ

Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ

Μείζον ζήτημα για την αποτελεσματική προάσπιση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο δημιουργεί ο χειρισμός της κρίσης που προέκυψε με την Τουρκία κατά τις έρευνες του ιταλικού πλοίου «Ievoli Relume» νότια της Κάσου και της Καρπάθου, για την προετοιμασία ποντισμού του καλωδίου για την ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την Κύπρο.

Ήταν η πρώτη φορά που εμπράκτως, και μάλιστα όχι απλώς με αναγγελία αλλά με την κινητοποίηση πέντε τουλάχιστον πολεμικών πλοίων, η Τουρκία επιχείρησε να αμφισβητήσει την οριοθετημένη ελληνική ΑΟΖ, όπως οριοθετήθηκε με τη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου, αλλά και αυτό ακόμη το δικαίωμα της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα πέραν των 6 ν.μ. Η Τουρκία δήλωσε ότι περιοχές των ερευνών του σκάφους για τις οποίες είχε εκδοθεί ελληνική NAVTEX βρίσκονται εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας, βάσει του χάρτη της «Γαλάζιας Πατρίδας», που έχει καταθέσει με επιστολή στον ΟΗΕ, και συνεπώς οι έρευνες θα πρέπει να συντονιστούν από τις Τουρκικές Αρχές.

Στην Αθήνα σήμανε συναγερμός, καθώς είχαν αποσταλεί στην περιοχή δύο πλοία του Πολεμικού Ναυτικού και ένα του Λιμενικού, και ήταν προφανές ότι το περιστατικό θα μπορούσε να εξελιχθεί σε σοβαρή κρίση. Στο υπουργείο Εξωτερικών, ο Γιώργος Γεραπετρίτης και η Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου ανέλαβαν τις επαφές με την τουρκική πλευρά προκειμένου να αποσοβηθεί η κρίση.

Όμως, η ελληνική πλευρά έβρισκε απέναντί της την αμετακίνητη τουρκική θέση ότι η περιοχή λίγες εκατοντάδες μέτρα έξω από τα 6 ν.μ. των χωρικών υδάτων της Κάσου αποτελεί τουρκική υφαλοκρηπίδα, όπως έχει υπολογισθεί με το τουρκολιβυκό μνημόνιο, και δεν θα επιτραπούν έρευνες του ιταλικού πλοίου στη συγκεκριμένη περιοχή, εάν δεν υ­πάρξει προηγουμένως «άδεια από τις αρμόδιες τουρκικές αρχές». Και το ίδιο το πλοίο αντιλήφθηκε τις διαθέσεις των Τούρκων, καθώς τα τουρκικά πολεμικά πλοία είχαν αναπτυχθεί, εμποδίζοντας τη διέλευση του ιταλικού ερευνητικού.

Η περιοχή αυτή ήταν μία από τις δύο που προέβλεπε η ελληνική NAVTEX για τις εργασίες του πλοί­ου, που έβγαινε εκτός των ελληνικών χωρικών υδάτων αλλά βρισκόταν εντός της οριοθετημένης ελληνικής ΑΟΖ, νότια και ανατολικά της Καρπάθου.

Τελικά, όπως όλα δείχνουν και χωρίς να έχει υπάρξει η οποιαδήποτε διάψευση από ελληνικής πλευράς, το ιταλικό πλοίο, προφανώς σε συνεννόηση με την εταιρεία που το έχει μισθώσει και λειτουργεί για λογαριασμό του ΑΔΜΗΕ, γνωστοποίησε τις συντεταγμένες των ερευνών του στις Τουρκικές Αρχές, οι οποίες αργά το βράδυ εξέδωσαν NAVTEX για το σημείο. Έτσι, έγιναν οι εργασίες του πλοίου για περίπου τέσσερις ώρες στην περιοχή αυτή, μέσα στη νύχτα, και το πλοίο αμέσως μετά, αντί να συνεχίσει, φτάνοντας μέχρι το τέλος των προγραμματισμένων ερευνών του (που περιλάμβανε και το άλλο σημείο νότια και ανατολικά της Καρπάθου), επέστρεψε στο Ηράκλειο.
Ακολούθησε η προβοκατόρικη διαρροή πηγών του τουρκικού υ­πουργείου Άμυνας, που ευχαρίστησε την Ελλάδα και την Ιταλία για «τον σεβασμό τους στις ζώνες θαλάσσιας δικαιοδοσίας μας και για τη συνεργασία τους».

Από την Αθήνα η αντίδραση ήρθε την επόμενη ημέρα, μέσω πηγών του υπουργείου Εθνικής Άμυνας που τόνιζαν: «Ουδείς ‘‘σεβασμός’’ επεδεί­χθη ή θα επιδειχθεί στο μέλλον από τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις σε παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στη νομίμως οριοθετημένη ζώνη Ελλάδας – Αιγύπτου, όπως το Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας προβλέπει και επιβάλλει».

Ο ΥΠΕΞ Γιώργος Γεραπετρίτης με πολλές συνεντεύξεις του τόνισε ότι οι έρευνες του πλοίου έγιναν κανονικά, και μάλιστα και εκτός των ελληνικών χωρικών υδάτων, αποφεύγοντας όμως να απαντήσει στους ισχυρισμούς των Τούρκων ότι υπήρξε συνεννόηση ώστε οι έρευνες στη συγκεκριμένη περιοχή να γίνουν και με τη δική τους έγκριση και συναίνεση. Ενώ ήταν σαφής η διαφορά τόνου και ύφους από τη διαρροή των πηγών του ελληνικού υπουργείου Άμυνας.

Δυστυχώς, η Τουρκία φαίνεται ότι έχει επιτύχει τον στόχο της, πείθοντας την Αθήνα, στις συνεννοήσεις που έγιναν, ότι η γνωστοποίηση από το ιταλικό πλοίο και στις Τουρκικές Αρχές των συντεταγμένων των εργασιών του, ώστε να εκδοθεί NAVTEX, για τις οποίες είχε ήδη εκδοθεί ελληνική NAVTEX, είναι ο μόνος τρόπος για να πραγματοποιούνται έρευνες σε περιοχές που διεκδικεί η Τουρκία από τη χώρα μας και ότι απλώς με την τακτική αυτή δεν διαταράσσεται και η Διακήρυξη των Αθηνών, που ανέφερε ότι οι δύο χώρες δεν εγκαταλείπουν τις πάγιες θέσεις τους!

Όμως η συζήτηση δεν ήταν θεωρητική και έγινε για περιστατικό επί του πεδίου, που δημιουργεί τετελεσμένα εις βάρος της χώρας μας σε ό,τι αφορά την προάσπιση της οριοθετημένης ελληνικής ΑΟΖ αλλά και των δυνητικών χωρικών υδάτων, καθώς αφορούσε περιοχή μόλις στα 6,2 ν.μ. από τις ακτές της Κάσου. Και δεν αποτελεί τεχνική διαδικασία η γνωστοποίηση των συντεταγμένων ερευνών ενός σκάφους στις Αρχές μιας χώρας, ώστε να εκδοθεί η αντίστοιχη NAVTEX, καθώς αποτελεί τυπική αναγνώριση των δικαιωμάτων της επί της συγκεκριμένης περιοχής.
Μάλιστα, σύμφωνα με δημοσιεύματα των ΜΜΕ, που επίσης δεν διαψεύστηκαν από την Αθήνα, και στις αρχές Ιουλίου είχε επαναληφθεί α­νάλογο περιστατικό με άλλο ιταλικό πλοίο που βύθιζε καλώδιο στον βυθό σε περιοχή οριοθετημένης ελληνικής υφαλοκρηπίδας, την οποία διεκδικεί η Τουρκία με τη «Γαλάζια Πατρίδα», και το ιταλικό πλοίο υποχρεώθηκε να ζητήσει έκδοση NAVTEX όχι μόνο από την Ελλάδα αλλά και από την Τουρκία για τις ίδιες εργασίες.

Το ερώτημα τώρα, βεβαίως, είναι πώς θα αντιδράσει από δω και πέρα η Αθήνα, όταν το ίδιο ιταλικό ερευνητικό ή άλλα ερευνητικά τα οποία πραγματοποιούν εργασίες πόντισης καλωδίων στην Ανατολική Μεσόγειο θα πρέπει και πάλι να κινηθούν σε περιοχή οριοθετημένης ελληνικής ΑΟΖ την οποία διεκδικεί η Τουρκία με το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Η επανάληψη αυτής της τακτικής που επέβαλε η Τουρκία στην υπόθεση του συγκεκριμένου ιταλικού πλοίου είναι προφανές ότι θα δημιουργήσει καθεστώς συνεκμετάλλευσης και πλήρους αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων στην ελληνική ΑΟΖ, και μάλιστα με τη σιωπηρή συναίνεση της Αθήνας.

Είναι προφανές ότι η ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Κύπρου και ο ποντισμός καλωδίων μεταφοράς δεδομένων για μεγάλους τεχνολογικούς κολοσσούς είναι σημαντικότατα για τη χώρα, ωστόσο αυτό δεν μπορεί να γίνεται εις βάρος των εθνικών συμφερόντων. Ούτε φυσικά ο μηχανισμός και οι δίαυλοι επικοινωνίας για την εκτόνωση των εντάσεων μπορούν να λειτουργούν τελικά για τη νομιμοποίηση των τουρκικών διεκδικήσεων.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Φωτό: @Υπουργείο Εθνικής Άμυνας Τουρκίας