Attica – Παγκρήτια: Η συνέχεια του σεναρίου «Τα κέρδη δικά μας, οι ζημίες δικές σας» – Του Ν. Στραβελάκη

Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Τα βάσανα του έλληνα φορολογουμένου από το τραπεζικό σύστημα δεν έχουν τέλος. Στα 100 δισ. που έχουν ήδη δαπανηθεί και χαθεί για την ανακεφαλαιοποίηση των ζημιών των λεγόμενων «συστημικών τραπεζών» προστίθενται πλέον χρήματα και για τη «διάσωση» μη συστημικών τραπεζών. Τις ημέρες αυτές συζητείται στη Βουλή η ενίσχυση από το Δημόσιο των τραπεζών Attica και Παγκρήτια με 495 εκατομμύρια ευρώ, ώστε από τη συγχώνευσή τους να προκύψει μια νέα, κεφαλαιακά υγιής, υποτίθεται, τράπεζα.

Χορηγός της νέας τράπεζας θα είναι το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), το οποίο έχει υποστεί στις συστημικές τράπεζες ζημίες που ξεπερνούν το 90% των κεφαλαίων που είχε διαθέσει για τη διάσωσή τους. Περιέργως πώς, το ΤΧΣ προτίθεται όχι μόνο να ακολουθήσει στην υπόθεση «Attica – Παγκρήτια» την ίδια πρακτική με τις προηγούμενες περιπτώσεις, αλλά αυτήν τη φορά δεν πρόκειται καν να αποκτήσει μετοχές της νέας τράπεζας αλλά μόνο δικαιώματα (warrants). Με άλλα λόγια, η πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου και, φυσικά, η διοίκηση θα βρίσκονται από την πρώτη μέρα στα χέρια των σημερινών ιδιωτών μετόχων των υπό συγχώνευση τραπεζών. Να σημειώσω ότι αμφότερες ελέγχονται από «τριπλέτα» επιχειρηματιών που βρίσκονται πολύ κοντά στην κυβέρνηση και τον κ. Μητσοτάκη προσωπικά. Συγκεκριμένα, ελέγχονται από τη Thrivest Holding Ltd, η μετοχική σύνθεση της οποίας μνημονεύεται σε άρθρο του ιστότοπου Capital στο link https://www.capital.gr/epixeiriseis/3677649/nea-selida-stin-istoria-tis-pagkritias-trapezas/.

Από επιχειρηματικής άποψης, το εγχείρημα δεν βγάζει και πολύ νόημα. Η Attica Bank περιήλθε στον έλεγχο του Ταμείου των Μηχανικών, του ΤΣΜΕΔΕ, το 1997. Η πράξη ήταν προϊόν της «απελευθέρωσης» του τραπεζικού συστήματος τη δεκαετία του 1990. Το ΤΣΜΕΔΕ ήθελε να επενδύσει τα διαθέσιμα του Ταμείου σε μια τράπεζα που θα ενίσχυε τη δραστηριότητα του κλάδου. Στην πορεία, όμως, η τράπεζα έγινε όχημα για τη χρηματοδότηση κυρίως κατασκευαστών με αδιαφανή κριτήρια. Στην κρίση επιβίωσε χάρη στα διαθέσιμα του ΤΣΜΕΔΕ, για να καταστεί προβληματική εκ νέου όταν το ΤΣΜΕΔΕ εντάχθηκε στον ΕΦΚΑ και δεν μπορούσε να τη χρηματοδοτεί πια.

Η Παγκρήτια, πάλι, ιδρύθηκε το 1993 ως συνεταιριστική τράπεζα του Νομού Ηρακλείου Κρήτης, με σκοπό τη χρηματοδότηση των αγροτών και των συνεταιριστών της περιοχής. Ήταν, επίσης, προϊόν της «απελευθέρωσης» του τραπεζικού συστήματος τη δεκαετία του 1990. Ποτέ δεν έπαιξε αυτόν τον ρόλο. Στην πράξη, χρηματοδότησε κάθε λογής επιχειρηματική δραστηριότητα στον νομό και στην Κρήτη συνολικά, ενεργώντας περισσότερο σαν επενδυτική τράπεζα. Το 2017, με τις μετοχικές και τις διοικητικές αλλαγές στην Τράπεζα Πειραιώς, ο τότε ισχυρός άνδρας της τράπεζας βρέθηκε ξαφνικά στο τιμόνι της Παγκρήτιας για να πουλήσει το ποσοστό του στη Thrivest, η οποία το 2022, με τις ευλογίες της κυβέρνησης Μητσοτάκη, προχώρησε σε αύξηση κεφαλαίου και μετατροπή της τράπεζας από συνεταιριστική σε ΑΕ. Στη συνέχεια, η Παγκρήτια απορρόφησε και τη Συνεταιριστική Τράπεζα Κεντρικής Μακεδονίας.

Κοντολογίς, από τις δύο προσπάθειες μέχρι στιγμής έχουν χάσει τις ασφαλιστικές τους εισφορές οι μηχανικοί και τα μερίδιά τους οι συνεταιριστές του Νομού Ηρακλείου και της Κεντρικής Μακεδονίας. Τώρα ήρθε η ώρα να χάσουν και οι φορολογούμενοι αδιακρίτως. Διότι πώς από τη συγχώνευση ενός προβληματικού δανειακού χαρτοφυλακίου κατασκευών με ένα δανειακό χαρτοφυλάκιο πάσης φύσεως δραστηριοτήτων στην Κρήτη και στην Κεντρική Μακεδονία θα προκύψει ένας υγιής οργανισμός; Το ότι θα μπουν λεφτά δεν σημαίνει τίποτα, και αυτό το ξέρουμε και από την πορεία του υπόλοιπου τραπεζικού συστήματος.

Εμένα, πάντως, η όλη κίνηση μου θυμίζει τον αλήστου μνήμης βουλευτή της ΝΔ Ανδρέα Πάτση, ο οποίος διαχειριζόταν «κόκκινα» δάνεια κάνοντας πολιτικούς εκβιασμούς και εκβιασμούς γενικότερα. Η διαφορά είναι ότι εδώ τα πράγματα θα γίνουν επίσημα και με τον «νόμο».

Βέβαια, τόσο ο υπουργός Οικονομικών όσο και ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας έσπευσαν να μας πουν ότι σε αντίθετη περίπτωση θα χάνονταν καταθέσεις και θα κλυδωνιζόταν το τραπεζικό σύστημα. Κατ’ αρχάς, υποτιμούν έτσι τις προσωπικές τους ευθύνες. Διότι οι συγκεκριμένες τράπεζες βρίσκονταν υπό την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος και τα προβλήματά τους ήταν γνωστά από το 2014, επί κυβερνήσεως Σαμαρά – Βενιζέλου. Το τελευταίο είναι και ο λόγος που το ΠΑΣΟΚ έσπευσε να υποστηρίξει την κυβερνητική πρόταση.

Αλλά και πάλι, γιατί δεν μπορούν να κρατικοποιηθούν οι εν λόγω τράπεζες; Γιατί πρέπει να χαριστούν στη Thrivest, κύριοι της κυβέρνησης; Είναι σκάνδαλο ιδιωτικές επιχειρήσεις να διασώζονται συστηματικά με κρατικά λεφτά. Η κοινωνία δεν μπορεί να λειτουργήσει σε έναν κόσμο όπου τα κέρδη είναι ιδιωτικά και οι ζημίες ανήκουν σε όλους μας.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ