Λ. Λιακάκος στο “Π”: Η ανάγκη εφαρμογής μιας «ρεαλιστικής ατζέντας» στην εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων

Του
ΛΥΚΟΥΡΓΟΥ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Διδάκτορος Διεθνούς Δικαίου

Η σχετικά πρόσφατη Διακήρυξη των Αθηνών, από την οποία αντλήθηκε η θετική ατζέντα, στόχευε στην προώθηση της ειρηνικής συνύπαρξης και της δυνητικής επίλυσης των διμερών σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Το διακύβευμα ήταν σοβαρό, καθώς απαιτούσε την αφοσίωση των δύο χωρών στη βελτίωση των διπλωματικών τους επαφών, προωθώντας τον διάλογο και τη συνεργασία.

Παρά τα αρχικά μηνύματα συγκρατημένης αισιοδοξίας, με τις σχεδόν μηδενικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου (Φεβρουάριος ’23 – σήμερα), τη συνεργασία σε ζητήματα χαμηλής πολιτικής και τη δημιουργία μηχανισμού αποκλιμάκωσης κρίσεων, η Άγκυρα δεν επέδειξε ειλικρινή βούληση για τη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Το «casus belli» σε περίπτωση χρήσης του κυρίαρχου – μονομερούς δικαιώματος επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ. και το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο παρέμειναν άθικτα από τη γείτονα.

Σε επίπεδο ρητορικής, η Τουρκία αύξησε τις αιτιάσεις και τις διεκδικήσεις της εναντίον της Ελλάδας στο Αιγαίο με αφορμή την αναγγελία των ελληνικών θαλάσσιων πάρκων. Παράλληλα, έλαβαν χώρα οι εμπρηστικές δηλώσεις του Ερντογάν για την Κύπρο. Η πλέον, όμως, επαίσχυντη ενέργεια συνίσταται στην εισαγωγή της «Γαλάζιας Πατρίδας» στη σχολική συνείδηση των τούρκων μαθητών, υποδηλώνοντας μακροπρόθεσμες στρατηγικές βλέψεις υψηλού ρίσκου, που οδηγούν μελλοντικά σε αναπόφευκτο πόλεμο.

Πρόσφατα, δε, η Τουρκία κλιμάκωσε περαιτέρω τη διπλωματική της στάση. Οι προκλητικές δηλώσεις του Χακάν Φιντάν, ως επακόλουθο των απειλών του ηγέτη της Χεζμπολάχ, Νασράλα, δημιουργούν επικίνδυνο προηγούμενο. Η παρουσία 50 πλοίων στον θαλάσσιο χώρο της παράνομα κατεχόμενης Βόρειας Κύπρου ανήμερα της μαύρης επετείου και η παρεμπόδιση ιταλικού ερευνητικού σκάφους ανοικτά της Κάσου, για την πόντιση υποβρύχιων καλωδίων στο πλαίσιο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Ελλάδας – Ισραήλ, αναδεικνύουν εμφατικά τη προσχηματική χρήση της «θετικής ατζέντας» από την Άγκυρα. Αναδύονται, λοιπόν, τα συγκαλυμμένα ιδιοτελή κίνητρα των γειτόνων, όπως η αγορά / αναβάθμιση των F-16 και η εξεύρεση ευρωπαϊκών πόρων / επενδύσεων ύστερα από τον καταστροφικό σεισμό του 2023.

Υπό αυτό το πρίσμα, η Ελλάδα υποχρεούται να εφαρμόσει μια ενιαία εθνική – ανθεκτική πολιτική, μη ενδοτική σε εξωτερικές πιέσεις. Προτάσσοντας με υπευθυνότητα και αποφασιστικότητα την προάσπιση των εθνικών της συμφερόντων. Η συμπερίληψη της διεθνούς νομιμότητας σε μια «ρεαλιστική ατζέντα» αποτελεί μονόδρομο για οποιαδήποτε ουσιαστική αναβάθμιση των διμερών σχέσεων. Κάθε άλλη απόκλιση πρέπει να καταγγέλλεται άμεσα. Η Τουρκία οφείλει να συμμορφωθεί με τους διεθνείς κανόνες και το ευρωπαϊκό κεκτημένο ως υπό ένταξη χώρα στην ΕΕ.

Η ελληνική εξωτερική πολιτική είχε ως προμετωπίδα τον «προβλέψιμο» κατευνασμό. Πλέον, η ανάληψη πρωτοβουλίας των κινήσεων υπό τη σκέπη ενός διεθνούς, ανελαστικού θεσμικού πλαισίου για την τήρηση των ισορροπιών κρίνεται επιβεβλημένη. Διαφορετικά, διολισθαίνουμε σε αχαρτογράφητα και επίφοβα μονοπάτια.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ