Γ. Παπαηλιού στο “Π”: Ελληνική περιφέρεια και περιφερειακή πολιτική

Του
ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ
Βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ Αρκαδίας,
Δικηγόρου, Διδάκτορος Νομικής

Εδώ και πολλά χρόνια, η ελληνική περιφέρεια βρίσκεται εν πολλοίς εκτός της προσοχής του κεντρικού κράτους και επομένως στο περιθώριο της όποιας ανάπτυξης. Τελευταία, η κατάσταση επιδεινώνεται με ραγδαίους ρυθμούς.

Η αποψίλωση από μόνιμους κατοίκους, η γήρανση του πληθυσμού και τα υψηλά επίπεδα φτώχειας έχουν ως συνέπεια την αυξανόμενη απόκλιση από το κέντρο σε όλα τα πεδία και συνακόλουθα τη διεύρυνση των ανισοτήτων μεταξύ του κέντρου (κυρίως του λεκανοπεδίου) και της υπόλοιπης χώρας.

Στο παρελθόν, και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, η άσκηση περιφερειακής πολιτικής αποτελούσε πυλώνα της όποιας αναπτυξιακής πολιτικής ασκούνταν και μπορούσε να οδηγήσει την περιφέρεια σε αναβάθμιση και σε σύγκλιση με το κέντρο.

Η Ευρώπη, η ΕΟΚ των ιδρυτών της, αποσκοπούσε να είναι ή να γίνει και ήταν, εν τινί μέτρω, κοινωνική – περιφερειακή.

Τότε γινόταν λόγος για σύγκλιση Βορρά – Νότου, κοινωνική – περιφερειακή συνοχή, περιφερειακή ανάπτυξη, περιορισμό των κοινωνικών και περιφερειακών ανισοτήτων.

Τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα, τα οποία διεκδίκησε και εξασφάλισε ο Ανδρέας Παπανδρέου, είναι απόδειξη για αυτό.

Σήμερα, με την κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού, τον οποίο υπηρετεί και η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία, γίνεται λόγος για ανταγωνιστικότητα και εφαρμογή του κανόνα κόστους – οφέλους με αμιγώς οικονομικά κριτήρια, ενώ από το Σύμφωνο Σταθερότητας ελλείπουν κοινωνικοί και περιφερειακοί στόχοι.

Έτσι, διευρύνονται οι κοινωνικές και περιφερειακές ανισότητες.

Στη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια το πρόβλημα γίνεται οξύτερο. Η περιφερειακή Ελλάδα αποψιλώνεται από δομές κοινωφελείς, δημόσιες, τραπεζικές κ.ά., γεγονός που καθιστά εξαιρετικά δυσχερή τη στοιχειώδη καθημερινότητα, τη ζωή των μόνιμων κατοίκων.

Μέτρο ανακούφισής τους, σε πρώτη φάση, θα μπορούσε να αποτελέσει η καθιέρωση περιφερειακών ισοδυνάμων, ώστε να διασφαλιστεί η κάλυψη του κόστους και της απώλειας εισοδήματος που συνεπάγεται η μετακίνηση των μόνιμων κατοίκων προς τα πλησιέστερα κέντρα, προκειμένου να υπάρχει πρόσβαση σε βασικά αγαθά και στην εξυπηρέτηση καθημερινών αναγκών.

Και, επιπλέον, η προσέγγιση των διαθέσιμων προγραμμάτων και της χρηματοδότησης με όρους ρεαλιστικούς, που να ανταποκρίνονται στις συγκεκριμένες συνθήκες, ώστε να υπάγονται σε αυτά οι αγρότες, οι κτηνοτρόφοι, οι επαγγελματίες και οι μικρομεσαίοι της περιφέρειας.

Στη συνέχεα, στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης περιφερειακής πολιτικής, προτείνεται να προωθηθούν:

Δράσεις για την αντιμετώπιση του εξαιρετικά κρίσιμου προβλήματος επιβίωσης, του Δημογραφικού. Πρέπει να ληφθούν μέτρα και να δοθούν ουσιαστικά κίνητρα για να εγκατασταθούν και να δραστηριοποιηθούν στην ελληνική επαρχία νέοι άνθρωποι με τις οικογένειές τους.

Δράσεις συνοχής και ισόρροπης ανάπτυξης, με σκοπό την άρση, ή μάλλον τον περιορισμό, των ανισοτήτων κέντρου – περιφέρειας και των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων, οι οποίες είναι έντονες στην ορεινή και στη νησιωτική Ελλάδα.

Δράσεις για την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων κάθε περιοχής της περιφερειακής Ελλάδας, τη στήριξη της πρωτογενούς παραγωγής, με την παραγωγή ποιοτικών αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, όπου το επιτρέπουν οι κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες, συνδυαστικά με τη μεταποίησή τους, τη δευτερογενή παραγωγή, όπου υπάρχουν οι προϋποθέσεις, την κοινωνική οικονομία και την παροχή τουριστικών υπηρεσιών, αγροτουρισμού, θεματικού τουρισμού, ώστε οι νέοι άνθρωποι που κατοικούν σε αυτές τις περιοχές να έχουν εισόδημα και να προσδώσουν στη ζωή τους προοπτική.

Δράσεις για την παροχή εκπαιδευτικών, υγειονομικών και κοινωφελών υπηρεσιών, που θα επιτρέψουν στους νέους ανθρώπους να παραμείνουν ή και να επιστρέψουν στον τόπο τους.

Προς τούτο απαιτείται η κατασκευή έργων υποδομής που να ανταποκρίνονται στα συγκριτικά πλεονεκτήματα, στις ανάγκες και στις προοπτικές κάθε περιοχής και η κινητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, όπου γης, το οποίο διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με τη γενέθλια, την πατρώα γη.

Οι επιμέρους περιοχές της περιφέρειας, ως κοινωνίες, πρέπει να παραμείνουν ζώσες και να ξαναγίνουν ζωντανές με τη χορήγηση κινήτρων, σοβαρών, στοχευμένων και με μακροχρόνιο ορίζοντα.

Η ενίσχυση της περιφέρειας, ως κεντρική πολιτική στρατηγική επιλογή, βρίσκεται στον αντίποδα της νεοφιλελεύθερης πολιτικής συγκέντρωσης πόρων, εισοδημάτων, πλούτου και δυνάμεων στο κέντρο.

Σε αυτό το πλαίσιο, απαιτούνται και ολοκληρωμένα τοπικά προγράμματα ανασυγκρότησης των επιμέρους περιοχών, με την αποφασιστική συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης, των τοπικών φορέων, των συλλογικοτήτων, των πρωτοβουλιών πολιτών.

Η ελληνική περιφέρεια πρέπει να λάβει τη θέση που της αξίζει, και για να αποσυμπιεστούν τα μεγάλα αστικά κέντρα και για να τονωθεί και να αναταχθεί η ύπαιθρος, ώστε να επιτελέσει τον ρόλο της ως βασικός πνεύμονας ανάπτυξης της χώρας.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ