Καύσωνας και σκόνη, κίνδυνος για παιδιά, ηλικιωμένους, εγκύους και πάσχοντες από χρόνια νοσήματα – Τι πρέπει να κάνετε

ΣΕ ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ EKAB ΚΑΙ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ

–Τα μέτρα προστασίας – Οι συστάσεις της Πνευμονολογικής και της Καρδιολογικής Εταιρείας

Του
ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

Ο καύσωνας και γενικότερα οι υψηλές θερμοκρασίες, σε συνδυασμό και με την αφρικανική σκόνη, δημιουργούν αφόρητες συνθήκες για όλους τους πολίτες, ενώ ε­γκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για παιδιά, ηλικιωμένους, παχύσαρκους, πάσχο­ντες από αναπνευστικά και καρδιολογικά νοσήματα και άλλες ευάλωτες ομάδες.

Κατά τη διάρκεια τηλεδιάσκεψης που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας κάλεσε τον διοικητή του ΕΚΑΒ και τους διοικητές των ΥΠΕ να είναι σε αυξημένη ετοιμότητα, ώστε να αντιμετωπιστούν ά­μεσα και αποτελεσματικά τα όποια προβλήματα προκύψουν από την επικράτηση των υψηλών θερμοκρασιών.

Το υπουργείο Υγείας, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του για την προστασία της Δημόσιας Υγείας, υπενθυμίζει μέσω σχετικής εγκυκλίου τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης από τον καύσωνα, ειδικά για τα ευάλωτα άτομα.

Τα συμπτώματα και οι πρώτες βοήθειες για τη θερμοπληξία
Όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος ανέρχεται σε όρια μη ανεκτά από τον ανθρώπινο οργανισμό, σε συνέργεια με άλλους παράγοντες (υγρασία, άπνοια κ.λπ.), δημιουργούνται παθολογικές καταστάσεις, ποικίλου βαθμού βαρύτητας. Τα αρχικά συμπτώματα μπορεί να είναι: δυνατός πονοκέφαλος, ατονία, αίσθημα καταβολής, τάση για λιποθυμία, πτώση της αρτηριακής πίεσης, ναυτία, έμετοι και ταχυπαλμία.

Το σύνδρομο της θερμοπληξίας εκδηλώνεται με ξαφνική αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος (>40,5ºC), κόκκινο, ζεστό και ξηρό δέρμα (η εφίδρωση έχει σταματήσει), ξηρή, πρησμένη γλώσσα, ταχυπαλμία, ταχύπνοια, έντονη δίψα, πονοκέφαλο, ναυτία, έμετο, ζάλη, σύγχυση, αδυναμία προσανατολισμού και καθαρής ομιλίας, επιθετική ή παράξενη συμπεριφορά, σπασμούς, απώλεια συνείδησης ή κώμα.

Η θεραπεία των ατόμων που παρουσιάζουν τα παραπάνω συμπτώματα πρέπει να γίνεται κατά προτίμηση σε νοσηλευτικά ιδρύματα, αλλά ως πρώτες βοήθειες μέχρι τη διακομιδή τους θα πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα μέτρα ελάττωσης της θερμοκρασίας του σώματος, όπως:

Μεταφορά του θερμόπληκτου άμεσα σε μέρος δροσερό, ευάερο, σκιερό, κατά προτίμηση κλιματιζόμενο, πλήρης έκδυση, τοποθέτηση παγοκύστεων ή κρύων επιθεμάτων στον τράχηλο, στις μασχάλες και στη βουβωνική περιοχή, εμβάπτιση σε μπανιέρα με κρύο νερό ή ντους ή ψεκασμός με κρύο νερό, παροχή, σε μικρές γουλιές, δροσερών υγρών (νερού, αραιωμένου χυμού φρούτων) αν το άτομο μπορεί να καταπιεί κ.λπ.

Ποιοι κινδυνεύουν από τις υψηλές θερμοκρασίες
Περισσότερο ευάλωτοι σε συνθήκες καύσωνα είναι:

–οι ηλικιωμένοι,
–τα μωρά και τα μικρά παιδιά,
–οι έγκυες και οι θηλάζουσες γυναίκες,
–τα υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα,
–τα άτομα που εργάζονται ή ασκούνται έντονα σε ζεστό περιβάλλον,
–τα άτομα με χρόνιες παθήσεις (καρδιαγγειακές παθήσεις, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, πνευμονοπάθειες, νεφροπάθειες, ηπατοπάθειες, ψυχικές νόσους, άνοια, αλκοολισμό ή κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών κ.λπ.),
–τα άτομα με οξεία νόσο, όπως λοίμωξη με πυρετό ή γαστρεντερίτιδα (διάρροια ή / και έμετος),
–τα άτομα που για καθαρά ιατρικούς λόγους παίρνουν φάρμακα για τα χρόνια νοσήματά τους, όπως διουρητικά, αντιχολινεργικά, ψυχοφάρμακα, ορμονούχα (συμπεριλαμβανομένης της ινσουλίνης και των αντιδιαβητικών δισκίων). Ιδιαίτερα κατά την περίοδο των υψηλών θερμοκρασιών θα πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό τους για ενδεχόμενη τροποποίηση της δοσολογίας.

Γενικές οδηγίες προφύλαξης
–Παραμονή σε χώρους που κλιματίζονται.
–Ντύσιμο ελαφρύ και άνετο, με ανοιχτόχρωμα ρούχα από πορώδες υλικό, ώστε να διευκολύνεται ο αερισμός του σώματος και η εξάτμιση του ιδρώτα.
–Χρήση καπέλου από υλικό που επιτρέπει τον αερισμό του κεφαλιού.
–Χρήση μαύρων ή σκουρόχρωμων γυαλιών ηλίου, με φακούς που προστατεύουν από την ηλιακή ακτινοβολία.
–Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο, ιδίως για τα βρέφη και τους ηλικιωμένους.
–Αποφυγή βαριάς σωματικής εργασίας.
–Αποφυγή πολύωρων ταξιδιών με μέσα συγκοινωνίας που δεν διαθέτουν κλιματισμό.
–Καλή λειτουργία του κλιματισμού στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, που θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις γενικές οδηγίες για την καλύτερη εξυπηρέτηση του κοινού.
–Πολλά χλιαρά ντους κατά τη διάρκεια της ημέρας και τοποθέτηση δροσερών επιθεμάτων στο κεφάλι και στον λαιμό.
–Μικρά σε ποσότητα και ελαφριά γεύματα, φτωχά σε λιπαρά, με έμφαση στη λήψη φρούτων και λαχανικών.
–Λήψη άφθονων υγρών (νερού και χυμών φρούτων), ιδιαίτερα από τα βρέφη και τους ηλικιωμένους, και αποφυγή του αλκοόλ. Αν η εφίδρωση είναι μεγάλη, συστήνεται η πρόσθετη λήψη μικρών δόσεων αλατιού.
–Άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα θα πρέπει να συμβουλευτούν τον θεράποντα ιατρό τους, από τον οποίο θα λάβουν επιπρόσθετες οδηγίες ανάλογα με την κατάστασή τους, καθώς και οδηγίες για την πιθανή αλλαγή της δοσολογίας της φαρμακευτικής τους αγωγής.
–Εξασφάλιση κάποιου ατόμου για την καθημερινή φροντίδα των ηλικιωμένων, που δεν θα πρέπει να εγκαταλείπονται μόνοι τους.
–Ύπαρξη κλιματιστικών μηχανημάτων ή απλών ανεμιστήρων, κατά προτίμηση οροφής, και σε κάθε περίπτωση φυσικός αερισμός των χώρων εργασίας. Το ίδιο ισχύει και για τα ιδρύματα που περιθάλπουν νεογνά, βρέφη, παιδιά, ηλικιωμένους και άτομα με ειδικές ανάγκες.

Ιδιαίτερη βαρύτητα θα πρέπει να δίνεται όταν οι υψηλές θερμοκρασίες συνδυάζονται με αυξημένα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Έχουν οι ασθενείς με αναπνευστικά προβλήματα επιπλέον κίνδυνο σε περίπτωση καύσωνα;
Σύμφωνα με την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, «οι ασθενείς με αναπνευστικά προβλήματα, όπως άσθμα και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, διατρέχουν επιπλέον κίνδυνο την περίοδο του καύσωνα. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει να ακολουθούν τις γενικές οδηγίες προστασίας, να λαμβάνουν την καθημερινή τους αγωγή και να τους έχουν δοθεί σαφείς οδηγίες σε περίπτωση που αναπτύξουν συμπτώματα όπως δύσπνοια και βήχα».

Οι συστάσεις της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας
Σύμφωνα με την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία, τα ύποπτα συμπτώματα που θα πρέπει να οδηγήσουν τους καρδιολογικούς ασθενείς στον γιατρό τους είναι τα εξής:

● θωρακική δυσφορία που επεκτείνεται στην κάτω γνάθο και ενδεχομένως αντανακλά στην πλάτη ή στο χέρι (δηλωτικά στηθαγχικού πόνου),
● δύσπνοια,
● αδυναμία / καταβολή δυνάμεων,
● ελαττωμένο επίπεδο συνείδησης / σύγχυση,
● αίσθημα παλμών / ταχυκαρδία,
● κεφαλαλγία / ζάλη,
● εκδηλώσεις θερμοπληξίας. Πρόδρομα συμπτώματα είναι η δίψα, η αδυναμία, η ζάλη, ο ίλιγγος, ο πονοκέφαλος και η ναυτία. Όψιμα, ο ασθενής παρουσιάζει απώλεια των αισθήσεων, σύγχυση, σπασμούς, λήθαργο και κώμα.

Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία δίνει, επίσης, και τις παρακάτω συμβουλές, που πρέπει να τις λάβουν σοβαρά υπόψη τους οι καρδιοπαθείς:
● Τροποποίηση της αντιυπερτασικής αγωγής: Οι υπερτασικοί το καλοκαίρι χρειάζονται μικρότερες δόσεις φαρμάκων γιατί η πίεση μειώνεται με τη ζέστη.
● Τροποποίηση της αγωγής καρδιακής ανεπάρκειας: Αναπροσαρμογή της δοσολογίας φαρμάκων όπως τα διουρητικά και τα αγγειοδιασταλτικά γιατί υπάρχει ο κίνδυνος των ηλεκτρολυτικών διαταραχών και της αφυδάτωσης.
● Το ταξίδι με αεροπλάνο ή άλλο μέσο απαγορεύεται στους ασθενείς με πρόσφατο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου ή ασταθή στηθάγχη, πρόσφατη επέμβαση bypass ή απορρύθμιση καρδιακής ανεπάρκειας.
● Γενικά, όσοι έχουν μόνιμους καρδιακούς βηματοδότες μπορούν να ταξιδέψουν με αεροπλάνο. Κάποια είδη βηματοδοτών και εμφυτεύσιμων απινιδωτών, όμως, απορρυθμίζονται από τα συστήματα ασφαλείας του αεροδρομίου. Καλό είναι οι ασθενείς να έχουν μαζί τους «την ταυτότητα» του βηματοδότη ή του απινιδωτή.
● Κάθε καρδιοπαθής πρέπει οπωσδήποτε να έχει όλα τα απαραίτητα φάρμακα που χρειάζεται μαζί του, το όνομα και τα τηλέφωνα του γιατρού του, όπως και τις απαραίτητες πληροφορίες για την πάθηση και την περίθαλψή του.

Στη θάλασσα
● Αποφυγή των επικίνδυνων ωρών του ηλίου, μεταξύ 12.00 και 4.00 μ.μ.
● Σταδιακή επαφή με το νερό.
● Μεσολάβηση τουλάχιστον 2 ωρών από το τελευταίο γεύμα.
● Κολύμβηση για 30 – 45 λεπτά την ημέρα (έστω και σε ήπια ένταση), ώστε το ευεργετικό όφελος της άσκησης να είναι περισσότερο εμφανές.

Στο βουνό
Σε μεγάλο υψόμετρο υπάρχει μείωση του οξυγόνου και της ατμοσφαιρικής πίεσης. Η μείωση της ατμοσφαιρικής πίεσης αυξάνει την αρτηριακή πίεση και η μείωση του οξυγόνου αναγκάζει τον οργανισμό να κάνει συχνότερες και βαθύτερες αναπνοές, με αύξηση της καρδιακής συχνότητας. Εάν το υψόμετρο είναι πάνω από 2.500 μ., μπορεί να προκληθεί πονοκέφαλος, ζάλη, ταχυπαλμία και πνευμονικό οίδημα, συνεπώς καλό είναι οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια να αποφεύγουν τα μεγάλα υψόμετρα.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ