Αγαπητέ Κυριάκο, οι διαφορές τιμών σε ίδια προϊόντα είναι καπιταλισμός – Του Ν. Στραβελάκη
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Την περασμένη εβδομάδα το επικοινωνιακό επιτελείο της Νέας Δημοκρατίας διαφήμιζε επιστολή του κ. Μητσοτάκη προς την πρόεδρο της Κομισιόν κ. Φον ντερ Λάιεν. Το θέμα της επιστολής ήταν η ακρίβεια και συγκεκριμένα η διαφορετική τιμολόγηση των ίδιων εμπορευμάτων μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υποθέτω ότι το επικοινωνιακό επιτελείο έδωσε την επιστολή στη δημοσιότητα επειδή θεώρησε ότι αυτή η κίνηση ανεβάζει τις μετοχές της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού.
Εγώ, πάλι, τη βρίσκω εξοργιστική. Στην Ελλάδα, από το 2020 οι τιμές έχουν αυξηθεί κατά 25% και στα τρόφιμα κατά 35%, και ο πρωθυπουργός αντιδρά με πέντε χρόνια καθυστέρηση, όχι παίρνοντας ο ίδιος μέτρα, αλλά ζητώντας από την πρόεδρο της Κομισιόν να αναλάβει νομοθετικές πρωτοβουλίες. Στο πλαίσιο της ΕΕ τέτοιου είδους νομοθετικές πρωτοβουλίες παίρνουν τουλάχιστον δύο χρόνια για να ολοκληρωθούν και μέχρι τότε οι τιμές θα έχουν αυξηθεί κι άλλο. Σε κάθε περίπτωση, οι πρωθυπουργοί είναι για να παίρνουν μέτρα και όχι για να στέλνουν επιστολές για λόγους εντυπώσεων.
Εξοργιστικότερο, όμως, είναι το ότι ο κ. Μητσοτάκης μοιάζει να αγνοεί πως υπάρχουν προϊόντα ελληνικών επιχειρήσεων που πωλούνται σε γειτονικές βαλκανικές χώρες φθηνότερα απ’ ό,τι στην Ελλάδα. Γι’ αυτό και αρκετοί Βορειοελλαδίτες ψωνίζουν από τη Βουλγαρία ή τη Βόρεια Μακεδονία, όπου τα τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων τυποποιημένων τροφίμων που παράγονται στην Ελλάδα, πωλούνται ακόμα και 20% φθηνότερα. Γιατί, λοιπόν, γράφει στην κ. Φον ντερ Λάιεν και δεν ξεκινά από τις ελληνικές επιχειρήσεις την προσπάθεια ελέγχου των τιμών; Μάλλον όποιος δεν θέλει να ζυμώσει, δέκα μέρες κοσκινίζει.
Για να σοβαρευτούμε λίγο, πάντως, γιατί η επιστολή Μητσοτάκη στερείται σοβαρότητας, η διαφορετική τιμολόγηση ίδιων προϊόντων είναι δημόσια δήλωση αποτυχίας της «Κοινής Αγοράς». Αυτό, δε, είναι ένα κεφαλαιώδες ζήτημα προς συζήτηση 15 μέρες πριν από τις ευρωεκλογές. Με αυτό θα έπρεπε να ασχολείται η κυβέρνηση, όπως και το πολιτικό και το μιντιακό σύστημα, και όχι με τα παπουτσάκια του κ. Μητσοτάκη στο TikTok. Είναι προφανές ότι η «Κοινή Αγορά» δεν συνεπάγεται την ισοδυναμία αγοραστικής δύναμης ούτε καν ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης.
Παρότι δεν μπορεί να το χωρέσει το μυαλουδάκι του κ. Μητσοτάκη, αυτό είναι το συνηθέστερο. Ο λόγος είναι ότι όλα τα αγαθά δεν είναι εμπορεύσιμα. Σε χώρες με ανταγωνιστικό μειονέκτημα αυτό σημαίνει ότι οι πραγματικές ισοτιμίες (σε περίπτωση κοινού νομίσματος οι σχετικές τιμές) επηρεάζονται και από τη σχέση εμπορεύσιμων – μη εμπορεύσιμων ειδών. Σε χώρες με ανταγωνιστικό μειονέκτημα συνήθως έχουμε μεγάλο αριθμό και αξία μη εμπορεύσιμων προϊόντων. Με άλλα λόγια, οι χώρες με ανταγωνιστικό μειονέκτημα είναι ακριβότερες.
Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, έχουμε την ακριβότερη ενέργεια (μη εμπορεύσιμο είδος) στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν μια πολυεθνική παράγει το ίδιο προϊόν στην Ελλάδα μέσω θυγατρικής, είναι πολύ πιθανό το κόστος παραγωγής να είναι υψηλότερο απ’ ό,τι στη χώρα όπου βρίσκεται η έδρα της εταιρείας. Το υψηλότερο κόστος των μη εμπορεύσιμων ειδών, όμως, επηρεάζει και τις τιμές των εισαγόμενων προϊόντων, αυξάνοντας το κόστος εμπορίας αποθήκευσης και το χρηματοοικονομικό κόστος του αποθέματος.
Σε περιόδους ακρίβειας, λοιπόν, απλώς απαιτούμε τον έλεγχο των τιμών, δεν ψάχνουμε πώς να δικαιολογήσουμε την απόφασή μας. Ένας τρόπος να το πετύχουμε είναι να επιβληθεί η φθηνότερη τιμή στην οποία πωλείται το ίδιο προϊόν στην Ευρωζώνη. Είναι ένας έκτακτος κανόνας / μέτρο που η Ελλάδα ή άλλες χώρες μπορούν να εφαρμόσουν μονομερώς με την υποστήριξη της Κομισιόν. Μπορεί κάποιες πολυεθνικές επιχειρήσεις να απολέσουν κάποια από τα κέρδη τους, αλλά αυτό είναι θεμιτό. Αυτό θα έπρεπε να είχε κάνει εδώ και καιρό η ελληνική κυβέρνηση, αντί για όλες αυτές τις δέσμες μέτρων, που πήγαν… άπατες.
Ο κ. Μητσοτάκης διατείνεται ότι είναι το «καλύτερο που έχουμε», οπότε για το καλό μας πρέπει να βάλουμε τα κεφάλια μέσα και να τον ανεχθούμε για να μην πάθουμε χειρότερα. Αυτός, όμως, είναι ο σίγουρος δρόμος για να πάθουμε χειρότερα.
Αρκεί να αναλογιστούμε πόσες φορές σκεφτήκαμε το ίδιο τα τελευταία 15 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων οι μισθοί έχουν χάσει 40% και συνεχίζουν να μειώνονται. Μαζικό μαύρισμα της κυβέρνησης, λοιπόν, στις ευρωεκλογές και ενίσχυση της πραγματικής Αριστεράς είναι η καλύτερη άμυνα για την κοινωνία.
ΤΟ ΠΑΡΟΝ