Γ. Γεραπετρίτης για Βόρεια Μακεδονία: Παραχωρήσεις στα θεμελιώδη δεν μπορούν να γίνουν ανεκτές

«Δεν υπάρχει περιθώριο για οποιαδήποτε παραχώρηση. Η Ελλάδα θα παρακολουθεί αυστηρά την κατάσταση στη Βόρεια Μακεδονία», τόνισε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, ερωτηθείς στις κοινές δηλώσεις με τον υπουργό Εξωτερικών της Τσεχικής Δημοκρατίας Jan Lipavský στην Πράγα, αν μετά τις επερχόμενες ευρωεκλογές η Βόρεια Μακεδονία θα είναι δυνατόν να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση – με αφορμή και τα όσα διεμήφθησαν στην ορκωμοσία της νέας Προέδρου της χώρας.

“…μία από τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της προενταξιακής διαδικασίας είναι η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας να τηρήσει πλήρως τη Συμφωνία των Πρεσπών, η οποία υποδεικνύει ακριβώς τη συνταγματική ονομασία της χώρας. Σε κάθε περίπτωση, είναι βούληση της ελληνικής κυβέρνησης να συνεχίσει να εφαρμόζει τη Συμφωνία. Ωστόσο, πρέπει να έχουμε πλήρη επίγνωση του γεγονότος ότι δεν μπορεί να υπάρξει καμία παραχώρηση όταν πρόκειται για την πραγματική εφαρμογή των διεθνών συμφωνιών, οι οποίες εξ ορισμού, εκ του Συντάγματος, υπερισχύουν των κοινών νόμων.

Δεν υπάρχει περιθώριο για οποιαδήποτε παραχώρηση. Η Ελλάδα θα παρακολουθεί αυστηρά την κατάσταση στη Βόρεια Μακεδονία. Ζητάμε πραγματικά από την κυβέρνηση και την πρόεδρο της Βόρειας Μακεδονίας να εφαρμόζουν πιστά τη Συμφωνία των Πρεσπών. Είμαστε πολύ πρόθυμοι να συζητήσουμε περαιτέρω. Αλλά, όπως ανέφερα, παραχωρήσεις στα θεμελιώδη δεν μπορούν να γίνουν ανεκτές.” σημείωσε ο έλληνας ΥΠΕΞ.

Αναλυτικά οι δηλώσεις Υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, μετά το πέρας της συνάντησής του με τον Υπουργό Εξωτερικών της Τσεχικής Δημοκρατίας, Jan Lipavský (Πράγα, 16.05.2024)

Αγαπητέ κύριε Υπουργέ, σας ευχαριστώ για τη γενναιόδωρη υποδοχή σας στην Πράγα.

Θα ήθελα να εκφράσω εκ μέρους της Ελληνικής Κυβέρνησης την έντονη καταδίκη μας για τη χθεσινή αποτρόπαια επίθεση εναντίον του Πρωθυπουργού της Σλοβακίας, Robert Fico. Δεν υπάρχει καθόλου χώρος για βία στις κοινωνίες μας. Ευχόμαστε ταχεία ανάρρωση.

Αγαπητέ Jan, είναι χαρά και τιμή μου που βρίσκομαι εδώ, σε μία χώρα, που φημίζεται για την πλούσια ιστορία και τον πολιτισμό της.

Οι δύο χώρες μας εργάζονται πολύ στενά ως εταίροι στην ΕΕ και σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ. Έχουμε κοινό όραμα για μια ευημερούσα και ειρηνική Ευρώπη και έχουμε τις ίδιες ανησυχίες όσον αφορά τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην ήπειρό μας και πέραν αυτής.

Πριν από λίγες ημέρες, στις 9 Μαΐου, γιορτάσαμε την Ημέρα της Ευρώπης. Εβδομήντα τέσσερα χρόνια μετά τη Διακήρυξη Schuman, η εδραίωση ενός νέου οράματος για μία πιο ισχυρή και ανθεκτική Ευρώπη είναι υψίστης σημασίας.

Αναμφίβολα, ζούμε σε δύσκολους καιρούς. Οι πόλεμοι και οι κρίσεις συσσωρεύονται. Τα θέματα που κυριαρχούν στην ατζέντα του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων είναι οι δύο φονικοί πόλεμοι που εκτυλίσσονται κοντά στα σύνορά μας.

Ανησυχούμε βαθύτατα για τον παράνομο και απρόκλητο πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σημείο. Η ρωσική επιθετικότητα δεν συνιστά απειλή μόνο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, αλλά θέτει σε κίνδυνο την παγκόσμια ειρήνη και σταθερότητα.

Η Ελλάδα θα συνεχίσει να στηρίζει αταλάντευτα την Ουκρανία. Αυτή η θέση βασίζεται στην εξωτερική πολιτική αρχών μας. Ο αναθεωρητισμός δεν έχει θέση στον σύγχρονο κόσμο μας και δεν πρέπει να γίνεται ανεκτός.

Δράττομαι της ευκαιρίας για να εξάρω την Πράγα για την έκδηλη δέσμευσή της να υποστηρίξει την Ουκρανία στον δίκαιο αγώνα της κατά της ρωσικής επιθετικότητας, συγκροτώντας και θέτοντας σε λειτουργία το ταχύτερο και  αποτελεσματικότερο σύστημα στην Ευρώπη παροχής στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία.

Στο πλαίσιο αυτό, θα ήθελα να ευχαριστήσω προσωπικά τον αγαπητό συνάδελφο και φίλο μου Jan για το ρόλο του σε αυτό το εγχείρημα και την αποτελεσματικότητα που έχει επιδείξει.

Την ώρα που η κρίση στην Ουκρανία υπονομεύει την ειρήνη και τη σταθερότητα στην Ευρώπη, η κρίση στη Γάζα εξαπλώνεται στη Μέση Ανατολή.

Οι αρχές του ανθρωπισμού δοκιμάζονται σοβαρά, με τραγικές απώλειες μεταξύ των αμάχων.

Οφείλουμε να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για τον άμεσο τερματισμό των εχθροπραξιών, την αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας και την αποτροπή περιφερειακής ανάφλεξης, η οποία θα οξύνει τον ανθρώπινο πόνο και θα μπορούσε να πυροδοτήσει παγκόσμια οικονομική αναταραχή και τεράστιες προσφυγικές ροές.

Αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος για τον οποίο πρέπει να αντιμετωπίσουμε στην Ευρώπη την κοινή πρόκληση της μεταναστευτικής και προσφυγικής κρίσης.

Αγαπητοί εκπρόσωποι του Τύπου,

η συζήτησή μας επικεντρώθηκε επίσης στη δυναμική των εξαιρετικών διμερών μας σχέσεων. Συμφωνούμε ότι υπάρχουν πάντοτε περιθώρια βελτίωσης στον οικονομικό τομέα, τις επενδύσεις, το εμπόριο και την ενέργεια.

Η Ελλάδα εργάζεται σκληρά για να προωθήσει τη διαφοροποίηση των ενεργειακών οδών, ιδίως μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Ως εκ τούτου, η κατάσταση των στρατηγικών μας υποδομών και η διασύνδεση των κάθετων διαδρόμων φυσικού αερίου, η λειτουργία του τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Ρεβυθούσα και η νέα πλωτή μονάδα αποθήκευσης και επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη είναι ζωτικής σημασίας και απαραίτητες για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και αυτονομίας.

Ταυτόχρονα, η γεωστρατηγική θέση των δύο χωρών μας προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες μέσω κοινών εγχειρημάτων στα Βαλκάνια, τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, τη Μαύρη Θάλασσα και τον Αραβικό Κόσμο.

Στο πλαίσιο αυτό, συμφωνήσαμε από κοινού να διερευνήσουμε τις ευκαιρίες για στενότερη συνεργασία για την προώθηση έργων αμοιβαίου ενδιαφέροντος στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας των Τριών Θαλασσών.

Να αναφέρουμε επιπλέον, τους ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των λαών μας. Όπως πολύ σωστά ανέφερε ο Υπουργός, η Ελλάδα έχει γίνει ένας από τους πιο δημοφιλείς ταξιδιωτικούς προορισμούς για τους Τσέχους πολίτες, οι οποίοι είναι ευπρόσδεκτοι στη χώρα μας. Το ίδιο ισχύει και για τους Έλληνες που επισκέπτονται την Πράγα, μια από τις πιο όμορφες πόλεις της Ευρώπης και παγκοσμίως.

Αγαπητέ κύριε Υπουργέ,

Πριν από είκοσι χρόνια, καλωσορίσαμε την Τσεχία στην ΕΕ στη μεγαλύτερη διεύρυνση της οικογένειάς μας που έγινε ποτέ. Χαίρομαι που οι χώρες μας συμμερίζονται την άποψη ότι η διεύρυνση της ΕΕ, με την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων, θα είναι προς όφελος της σταθερότητας και της ευημερίας της περιοχής μας.

Πριν κλείσω, δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ στην ευγνωμοσύνη της Ελλάδας για τη δέσμευση της Τσεχικής Δημοκρατίας να υποστηρίξει την υποψηφιότητα της χώρας μας για μια θέση μη μόνιμου μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την περίοδο 2025-2026. Η Τσεχία θα έχει έναν φίλο στο Συμβούλιο Ασφαλείας.

Είμαστε πρόθυμοι να συνεργαστούμε μαζί σας για έναν καλύτερο, ασφαλέστερο και δικαιότερο κόσμο.

Αγαπητέ Υπουργέ, αγαπητέ Jan,

Θα ήθελα να κλείσω με τον Φραντς Κάφκα: «Τα μονοπάτια δημιουργούνται με το περπάτημα».

Και οφείλουμε να περπατήσουμε μαζί για να δημιουργήσουμε μονοπάτια για την Ευρώπη και για τις μελλοντικές γενιές προκειμένου να είναι ασφαλέστερες και ισχυρότερες.

Σας ευχαριστώ πολύ για την ευγενική σας φιλοξενία.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σχετικά με το Σύμφωνο της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Άσυλο που ψηφίστηκε πρόσφατα. Πώς αντιλαμβάνεστε από τη δική σας οπτική γωνία το τελικό έγγραφο, ιδίως ως προς την αλληλεγγύη; Είναι επαρκές;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η μετανάστευση είναι μία από τις σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε εδώ στην Ευρώπη, στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είμαι πολύ επιφυλακτικός με την κατάσταση που αναπτύσσεται τώρα σε πολλές γωνιές του κόσμου.

Γνωρίζουμε ότι εκτός από τη Μέση Ανατολή, εκτός από την Ουκρανία, υπάρχει και η Αφρική. Και η κατάσταση στην Αφρική επιδεινώνεται ραγδαία. Ξέρουμε ότι ειδικά στην Yποσαχάρια Αφρική, υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι που είναι εκτοπισμένοι ή στα πρόθυρα της πείνας. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα και να παράσχουμε ανθρωπιστική βοήθεια προκειμένου να παραμείνουν στις εστίες τους.

Το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση είναι ένα βήμα προς τα εμπρός για την Ευρώπη και θεωρώ ότι είναι σημαντικό που το συνάψαμε. Προφανώς, οι προκλήσεις είναι εξαιρετικά μεγάλες, και θα πρέπει να επανεξετάζουμε το Σύμφωνο συνεχώς, διότι προφανώς χρειάζεται πολλές εκτελεστικές πράξεις. Είναι καίριας σημασίας να είμαστε έτοιμοι και να έχουμε πλήρη επίγνωση ότι όλες αυτές οι εκτελεστικές πράξεις πρέπει να γίνουν αποτελεσματικά, άμεσα και γρήγορα. Αυτός δε, είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να συνεργαστούμε. Προφανώς, αυτό το Σύμφωνο δεν θα είναι στατικό. Πρέπει κατά καιρούς να επανεξετάζουμε την κατάσταση, δεδομένων των περιστάσεων και του πλαισίου στο οποίο αναπτύσσεται η μετανάστευση. Πρόκειται για ένα μεγάλο πρώτο βήμα για την Ευρώπη και είμαστε πολύ χαρούμενοι που πράγματι συνάψαμε αυτό το Σύμφωνο. Και, ναι, πρέπει πράγματι να το επανεξετάζουμε κατά καιρούς, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις σύγχρονες ανάγκες.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πιστεύω ότι και οι δύο χώρες τάσσονται υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων. Θα ήθελα λοιπόν και από τους δύο σας, ίσως μια επισκόπηση της τρέχουσας κατάστασης στην περιοχή αυτή. Και κάτι πιο συγκεκριμένο για εσάς, κ. Γεραπετρίτη. Έχουμε μια νίκη, όπως γνωρίζετε, στις πρόσφατες εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία. Έχουμε τη νέα Πρόεδρο της χώρας, που αρνείται να τηρήσει τη Συμφωνία των Πρεσπών. Πιστεύετε ότι μετά τις επερχόμενες ευρωεκλογές, θα είναι δυνατόν η Βόρεια Μακεδονία να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Όσον αφορά τη διεύρυνση της ΕΕ προς τα Δυτικά Βαλκάνια, συμμεριζόμαστε τις ίδιες απόψεις με την Τσεχική Δημοκρατία. Είμαστε κατ’ αρχήν υπέρ της διεύρυνσης. Θεωρούμε ότι η φυσική πορεία για τα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων είναι η ευρωπαϊκή οικογένεια. Θεωρώ ότι αυτό θα είναι προς όφελος και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα αναζωογονήσει το ευρωπαϊκό εγχείρημα και είναι πάντα καλό να δίνουμε θετικά μηνύματα στους λαούς της Ευρώπης για το μέλλον τους.

Κατόπιν τούτου, προφανώς, όλα τα κράτη μέλη θα κριθούν τελικά στα θεμελιώδη. Πρέπει να τηρούν το σημείο αναφοράς που έχει τεθεί για τη χώρα τους και, ασφαλώς, το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Όσον αφορά τη Βόρεια Μακεδονία, γνωρίζουμε ότι μία από τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της προενταξιακής διαδικασίας είναι η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας να τηρήσει πλήρως τη Συμφωνία των Πρεσπών, η οποία υποδεικνύει ακριβώς τη συνταγματική ονομασία της χώρας. Σε κάθε περίπτωση, είναι βούληση της ελληνικής κυβέρνησης να συνεχίσει να εφαρμόζει τη Συμφωνία. Ωστόσο, πρέπει να έχουμε πλήρη επίγνωση του γεγονότος ότι δεν μπορεί να υπάρξει καμία παραχώρηση όταν πρόκειται για την πραγματική εφαρμογή των διεθνών συμφωνιών, οι οποίες εξ ορισμού, εκ του Συντάγματος, υπερισχύουν των κοινών νόμων.

Δεν υπάρχει περιθώριο για οποιαδήποτε παραχώρηση. Η Ελλάδα θα παρακολουθεί αυστηρά την κατάσταση στη Βόρεια Μακεδονία. Ζητάμε πραγματικά από την κυβέρνηση και την πρόεδρο της Βόρειας Μακεδονίας να εφαρμόζουν πιστά τη Συμφωνία των Πρεσπών. Είμαστε πολύ πρόθυμοι να συζητήσουμε περαιτέρω. Αλλά, όπως ανέφερα, παραχωρήσεις στα θεμελιώδη δεν μπορούν να γίνουν ανεκτές.