Η ανεπάρκεια της κυβέρνησης στις προκλήσεις της εξωτερικής πολιτικής
–Αμηχανία, φοβικότητα, αδράνεια συνθέτουν τη δραματική εικόνα
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
Βυθισμένη στα αδιέξοδά της, που απειλούν να τη στείλουν στα εκλογικά Τάρταρα, η κυβέρνηση δείχνει πλέον σοβαρό έλλειμμα σε ό,τι αφορά την προώθηση των εθνικών συμφερόντων και την άσκηση μιας αξιόπιστης και αποτρεπτικής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής.
Η υποχωρητικότητα απέναντι στην Τουρκία, η παθητική στάση απέναντι στη Βόρεια Μακεδονία και στην Αλβανία και η υποτακτική στάση έναντι των ΗΠΑ δεν προδιαγράφουν κάτι θετικό για τη χώρα. Και πλέον το μεγάλο στοίχημα είναι να μη μετατραπεί αυτή η κρίση της κυβέρνησης και σε εθνική κρίση.
Τις τελευταίες εβδομάδες γίναμε θεατές της πιο εντυπωσιακής ανατροπής του κλίματος της Διακήρυξης των Αθηνών στα ελληνοτουρκικά, καθώς απροκάλυπτα και με προκλητικό τρόπο η Τουρκία έδειξε πώς αντιλαμβάνεται αυτήν την προσέγγιση, για την οποία δηλώνει περήφανη η κυβέρνηση. Διότι η Τουρκία με τον πιο καθαρό τρόπο έδειξε ότι η απουσία προκλητικών κινήσεων στο Αιγαίο οφείλεται σε έναν και μοναδικό λόγο. Στο ότι η Ελλάδα, με τη Διακήρυξη των Αθηνών, όπως την ερμηνεύει η Τουρκία, ανέλαβε τη δέσμευση ότι θα απέχει από την άσκηση της κυριαρχίας της σε όσες περιοχές αμφισβητεί η Τουρκία.
Δηλαδή, ουσιαστικά η Άγκυρα «πουλάει ηρεμία» στο Αιγαίο, απαιτώντας ως αντάλλαγμα τη σιωπηρή αποδοχή των «γκρίζων ζωνών» και τον περιορισμό της ελληνικής κυριαρχίας. Για τον λόγο αυτό αντιδρά η Τουρκία, εκτοξεύοντας μάλιστα και απειλές μέσω του υπουργείου Άμυνας, στο θαλάσσιο πάρκο του Αιγαίου. Διότι δεν διαφωνεί με την άσκηση αυτής ή της άλλης δραστηριότητας στα νησιά και στις βραχονησίδες, ακόμη και στην περιοχή της Αμοργού και της Αστυπάλαιας, αλλά με την οποιαδήποτε συμπερίληψη νησιών και νησίδων στον κατάλογο με τα ελληνικής κυριαρχίας νησιά στο Αιγαίο.
Και έτσι η Τουρκία βάζει στο τραπέζι και πάλι θέμα «γκρίζων ζωνών», βάζοντας και το όριο στο οποίο μπορεί να φτάσει αυτή η προσέγγιση. Διότι είναι προφανές ότι με αυτό το δεδομένο ουδεμία συζήτηση μπορεί να ξεκινήσει για την οριοθέτηση ΑΟΖ, καθώς η Τουρκία θα απαιτήσει να μη συμπεριληφθούν στους υπολογισμούς δεκάδες νησιά, νησίδες και βράχοι που ανήκουν στην Ελλάδα, δίνοντάς της έτσι την ευκαιρία να διεκδικήσει πολύ μεγαλύτερο τμήμα της ελληνικής ΑΟΖ.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και –σε πολύ πιο έντονο ύφος– ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας τόνισαν ότι τα θαλάσσια πάρκα θα προχωρήσουν κανονικά. Όμως, από το υπουργείο Περιβάλλοντος ήδη έχουν αρχίσει τα μισόλογα για τον χρόνο που θα απαιτηθεί από τους επιστήμονες για την οριοθέτηση των θαλάσσιων αυτών πάρκων, με κίνδυνο είτε να παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες το πρόγραμμα αυτό είτε να αποκλειστεί μια σειρά από βραχονησίδες, προκειμένου να μην ενοχληθεί η Τουρκία, και αυτό να εμφανισθεί ως επιστημονική πρόταση.
Παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση βαδίζει με τα μάτια κλειστά στη συνάντηση της Άγκυρας, την οποία μάλιστα έσπευσε να προαναγγείλει ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης για τη 13η Μαΐου, σαν να θέλει να δεσμεύσει από πριν την τουρκική πλευρά, ώστε να μην επανέλθει με νέες προκλήσεις που θα οδηγούσαν σε εμπλοκή και ακύρωση της επίσκεψης… Η Τουρκία, βεβαίως, καθόλου δεν πτοείται από τέτοιες μεθοδεύσεις…
Και τώρα φυσικά το ερώτημα είναι τι ακριβώς θα συζητήσουν στην Άγκυρα οι ηγέτες των δύο χωρών. Γιατί είναι προφανές ότι κανείς δεν θα πεισθεί από δηλώσεις περί καλού κλίματος και ανασκόπησης των καλών σχέσεων των δύο χωρών. Και πάντως δεν μπορεί σε μια τέτοια συνάντηση να μην τεθεί και το θέμα των απειλών που εκτοξεύθηκαν εναντίον της χώρας μας. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης οφείλει να ξεκαθαρίσει στον τούρκο Πρόεδρο ότι η Διακήρυξη των Αθηνών δεν σημαίνει και φινλανδοποίηση της Ελλάδας, με… αντάλλαγμα τη διακοπή των προκλητικών και παράνομων ενεργειών της Τουρκίας στο Αιγαίο.
Όμως, η ελληνική εξωτερική πολιτική δείχνει να χάνει τον βηματισμό και τους στόχους της. Στη Βόρεια Μακεδονία έρχεται μια κυβέρνηση εθνικιστική, του VMRO-DPMNE, και μια Πρόεδρος η οποία ηγήθηκε της εκστρατείας για την απόρριψη της Συμφωνίας των Πρεσπών και δηλώνει ότι δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσει το όνομα «Βόρεια Μακεδονία» αλλά το παλιό συνταγματικό όνομα «Μακεδονία». Όλα αυτά τα χρόνια αφέθηκε στην τύχη του ο έλεγχος που έπρεπε να είχε η Ελλάδα στην εφαρμογή της Συμφωνίας, με αποτέλεσμα τώρα να έχουν μείνει δεκάδες εκκρεμότητες, τις οποίες φυσικά δεν θα κλείσει η νέα βορειομακεδονική κυβέρνηση, υποχρεώνοντας την Ελλάδα να σκληρύνει την πολιτική της και να μπλοκάρει την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας.
Έτσι προστίθεται ένα ακόμη μέτωπο σε αυτό με την Αλβανία, όπου, παρά τον ελιγμό με τη συμμετοχή του Φρέντι Μπελέρη στο ευρωψηφοδέλτιο της ΝΔ, η Αθήνα ουσιαστικά έκλεισε το μάτι στον Έντι Ράμα, δίνοντάς του την ευκαιρία να κλείσει οριστικά την υπόθεση του Δήμου Χειμάρρας με τον τρόπο που ο ίδιος ήθελε. Όμως οι αντιδράσεις θα είναι πολλές και η κυβέρνηση θα κριθεί για την αξιοπιστία της από τη στάση που θα κρατήσει στην ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας. Διότι οι όροι που είχε θέσει (εφαρμογή του κράτους δίκαιου, αναγνώριση των αποτελεσμάτων των εκλογών στον Δήμο Χειμάρρας) δεν έχουν εκπληρωθεί φυσικά, ούτε μπορεί να ξεγελάσει κανέναν ο Έντι Ράμα διορίζοντας έναν ομογενή, αλλά ελεγχόμενο από τον ίδιο, στη θέση του δημάρχου Χειμάρρας.
Όμως, εσχάτως έχει προκύψει ένα ακόμη κορυφαίο ζήτημα, που αφορά, μάλιστα, την εθνική άμυνα. Αυτό δεν είναι άλλο από τη συζήτηση που φαίνεται ότι έχει ανοίξει για την παραχώρηση στην Ουκρανία των πυραύλων
S-300 και άλλων ρωσικών πυραυλικών συστημάτων που διαθέτει η χώρα μας.
Την ώρα που ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας μιλάει για τη ζωτική ανάγκη δημιουργίας θόλου αεράμυνας για τη χώρα είναι εγκληματικό να γίνεται συζήτηση για παραχώρηση κρίσιμων για την άμυνα της χώρας μας αντιπυραυλικών συστημάτων στον κ. Ζελένσκι. Επίσης, τίθεται σοβαρό θέμα με τη συνεχιζόμενη παραχώρηση μίας συστοιχίας Patriot, κατ’ εντολή των Αμερικανών, στη Σαουδική Αραβία, λες και η χώρα αυτή δεν διαθέτει τον προϋπολογισμό ώστε να εφοδιαστεί τα δικά της αντιπυραυλικά και αντιαεροπορικά συστήματα και η Ελλάδα είναι χώρα που της περισσεύουν…
Σταδιακά, μάλιστα, αποκαλύπτεται ότι οι αρχικοί πανηγυρισμοί για την υποτιθέμενη δωρεάν παραχώρηση πολεμικού υλικού από τις ΗΠΑ ήταν εντελώς παραπλανητικοί, μιας και οι Αμερικανοί ακόμη δεν δίνουν το πράσινο φως για ισχυρά όπλα που θα εξοπλίσουν τα F-16, οι μικρές φρεγάτες LCS, τις οποίες θα μας παραχωρούσαν δωρεάν, θα στοιχίσουν μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια για να γίνουν κανονικά μάχιμα πλοία και το κόστος του πακέτου των F-35 θα φτάσει, σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς, σε δυσθεώρητα ύψη.
Όλα αυτά αναδεικνύουν το έλλειμμα στρατηγικής και την απουσία ουσιαστικής διαπραγμάτευσης με τους Αμερικανούς, οι οποίοι απλώς έναντι υποσχέσεων αποσπούν σημαντικά ανταλλάγματα από την Ελλάδα, εξυπηρετώντας τα δικά τους στρατηγικά συμφέροντα.
Σε μια περίοδο που τα τύμπανα του πολέμου πληθαίνουν στην ευρύτερη περιοχή και η Τουρκία, παρά τις αγκαλιές και τα φιλιά της Αθήνας με τον Ταγίπ Ερντογάν, βάζει και πάλι στο τραπέζι τις διεκδικήσεις της έναντι της χώρας μας, η ελληνική εξωτερική πολιτική δείχνει αμήχανη, φοβική και τελικά ανεπαρκής.
ΤΟ ΠΑΡΟΝ