Η «εποχή των τεράτων» του κ. Μητσοτάκη – Του Ν. Στραβελάκη

–Πώς το αφήγημα της Νέας Δημοκρατίας φτάνει στο τέλος του

Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Πολλά τα γεγονότα των ημερών: Η γενοκτονία στη Γάζα, οι καταλήψεις των αμερικανικών πανεπιστημίων, η δίκη-παρωδία για το Μάτι, η περίεργη αλλά και επώδυνη για την κυβέρνηση διαρροή των σημείων της έκθεσης του State Department για το Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα και το άρθρο των «Financial Times» που παραδέχεται, επιτέλους, την απόκλιση της ελληνικής οικονομίας από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Επειδή η εβδομάδα που πέρασε συνέπεσε με την Εργατική Πρωτομαγιά, θα ασχοληθώ με το τελευταίο, δηλαδή με το άρθρο των «Financial Times» (25/4/2024) με τίτλο «Η οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας σε (επώδυνο) πλαίσιο», το οποίο υπογράφει η δημοσιογράφος Βαλεντίνα Ρομέι.

Όπως ανέφερα ήδη, το άρθρο δεν προσφέρει κάποιο νέο στοιχείο, αναδεικνύει απλώς δεδομένα της ελληνικής οικονομίας που κρύβονταν τεχνηέντως από το «αφήγημα» της κυβέρνησης και των Μέσων «Ενημέρωσης», παρότι ο κόσμος τα καταλαβαίνει στο πετσί του. Συγκεκριμένα, επισημαίνει ότι το ΑΕΠ του 2023 είναι 19% χαμηλότερο από εκείνο του 2007. Το ίδιο χρονικό διάστημα, η σωρευτική μεταβολή του ΑΕΠ στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ ήταν +17%.

Αυτό σημαίνει ότι έχει δημιουργηθεί ένα χάσμα της τάξης του 36% (19% + 17%) ανάμεσα στην Ελλάδα και στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Είναι προφανές ότι αυτό το κενό δεν μπορεί να καλυφθεί στο ορατό μέλλον με ρυθμούς μεγέθυνσης του 1% και του 2%. Παράλληλα, σημαίνει ότι η Ελλάδα φτωχαίνει και κινείται προς το κάτω όριο της εισοδηματικής πυραμίδας της ΕΕ. Έχει το χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ευρωζώνη, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι στην προτελευταία θέση, περνώντας μόνο τη Βουλγαρία.

Το χειρότερο είναι ότι αυτή η τεράστια φτωχοποίηση έχει λάβει χώρα σε συνθήκες όξυνσης της ανισότητας. Όπως αναφέρει το άρθρο, οι μέσοι πραγματικοί μισθοί έχουν μειωθεί κατά 30% σε σχέση με το 2007. Ενώ σε σχέση με το 2009 η μείωση φτάνει στο 40%. Πρόκειται για ένα πρωτοφανές δεδομένο στην παγκόσμια ιστορία. Ακόμη και στην Αμερική τα χρόνια της Μεγάλης Ύφεσης οι μισθοί μειώθηκαν μεν κατά 40% από το 1929 έως το 1932 (στοιχεία Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Σεντ Λιούις), όμως στη συνέχεια αυξάνονταν σταθερά, αν και πήρε κάπου 14 χρόνια για να αποκατασταθούν στα προ κρίσης επίπεδα. Στην Ελλάδα τα τελευταία 15 χρόνια οι πραγματικοί μισθοί μειώνονται συνέχεια και δεν υπάρχει κανένα στοιχείο ότι πρόκειται να σταθεροποιηθούν, πόσω μάλλον να ανακάμψουν, στο ορατό μέλλον.

Υπάρχουν, βέβαια, και τα στοιχεία που λείπουν από το άρθρο των «Financial Times». Τόσο η συντάκτρια όσο και οι «πηγές» της δεν δείχνουν να προβληματίζονται από το ότι η ελληνική οικονομία έλαβε οικονομική βοήθεια ύψους 400 δισ. ευρώ το υπό εξέταση διάστημα. Είναι το μεγαλύτερο ποσό ονομαστικής βοήθειας που έχει δεχτεί μια χώρα σε καιρό ειρήνης. Πού κατέληξαν, όμως, αυτά τα λεφτά, γιατί οι εργαζόμενοι σίγουρα δεν τα πήραν; Προφανώς, κάλυψαν ζημίες τραπεζών και επιχειρήσεων εντός και εκτός Ελλάδας. Όπως οι «θεσμοί» ζητούν απολογισμό της εκτέλεσης του προϋπολογισμού από την κυβέρνηση κάθε χρόνο, καλό θα ήταν να έκαναν και εκείνοι έναν απολογισμό για το πού πήγαν όλα αυτά τα χρήματα. Το δικαιούμαστε αφού εμείς, υποτίθεται, τα χρωστάμε.

Σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές ότι το άρθρο δεν εισηγείται κάποια αλλαγή πολιτικής. Για επώδυνες μεταρρυθμίσεις και παραπέρα απορρύθμιση της αγοράς εργασίας μιλάει. Βασική του επιδίωξη μοιάζει να είναι η αποδόμηση του αφηγήματος της ισχυρής ανάκαμψης που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Αν συνδυαστεί με την έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που προανέφερα αλλά και με τα ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο κ. Μητσοτάκης φαίνεται να μην απολαμβάνει πλέον την ολόψυχη στήριξη του ξένου παράγοντα, για την οποία υπερηφανευόταν τόσο ο ίδιος όσο και οι υπουργοί του. Οι κακές γλώσσες λένε ότι αυτό συμβαίνει διότι τα χάλασαν στη μοιρασιά για τα διάφορα έργα, λιμάνια και επιχειρηματικές κινήσεις στη χώρα. Μερικοί γίνονται και πιο συγκεκριμένοι, λέγοντας ότι η ιδιαίτερη σχέση του πρωθυπουργού με το fund CVC έχει ενοχλήσει πολλούς εντός και εκτός Ελλάδας.

Εγώ είμαι αρκετά επιφυλακτικός απέναντι σε όλα αυτά. Θεωρώ ότι κάποιοι παίρνουν αποστάσεις από την κυβέρνηση γιατί τα οικονομικά σενάρια για τη χώρα δεν οδηγούν πουθενά. Ο ελληνικός καπιταλισμός μοιάζει εγκλωβισμένος σε έναν φαύλο κύκλο. Από τη μια, έχουμε μια μη διατηρήσιμη δημοσιονομική επέκταση, που εξασφαλίζει μια κάποια οικονομική μεγέθυνση, με κόστος μεγάλα ελλείμματα του εμπορικού ισοζυγίου.

Από την άλλη, έχουμε τις πολιτικές δημοσιονομικής λιτότητας, που περιορίζουν μεν το χρέος, όμως με τίμημα την ύφεση ή την αδύναμη μεγέθυνση. Η λύση, προφανώς, βρίσκεται σε μια εντελώς διαφορετική οικονομική πολιτική, η εφαρμογή της οποίας προϋποθέτει σημαντικές διεργασίες στην κοινωνία. Μέχρι τότε, θα ζούμε την «εποχή των τεράτων».

ΤΟ ΠΑΡΟΝ