Σε συναγερμό ο ΕΟΔΥ για την έξαρση της μηνιγγίτιδας

14 ΚΡΟΥΣΜΑΤΑ ΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΑΜΙΣΗ ΜΗΝΑ

–Δεν είναι δωρεάν για όλα τα παιδιά ο εμβολιασμός

Του
ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

Τα 14 κρούσματα βακτηριακής μηνιγγίτιδας που εντοπίστηκαν σε όλη τη χώρα τον τελευταίο ενάμιση μήνα (ολόκληρο το 2023 είχαν εντοπιστεί 23 περιστατικά) έχουν θέσει σε συναγερμό τις υγειονομικές μας αρχές.

Ειδικότερα, όπως επισημαίνει ο ΕΟΔΥ, κατά την περίοδο της πανδημίας Covid-19 η επίπτωση της νόσου έφτασε στα χαμηλότερά της επίπεδα, γεγονός που αποδόθηκε στην εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων (κοινωνική αποστασιοποίηση, χρήση μάσκας, κλείσιμο σχολείων). Ωστόσο, το έτος 2023 η επίπτωση της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου αυξήθηκε, φτάνοντας σε προπανδημικά επίπεδα, αφού από τις 11/1/2024 έως και σήμερα έχουν δηλωθεί στον ΕΟΔΥ συνολικά 14 κρούσματα από όλη τη χώρα, από τα οποία τρία αφορούν φοιτητές πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της πόλης της Πάτρας.

Σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, η ανίχνευση τριών κρουσμάτων μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου της ίδιας οροομάδας σε έναν οργανισμό (σχολείο, πανεπιστημιακό ίδρυμα κ.ά.) κατά τη διάρκεια περιόδου τριών μηνών συνιστά έξαρση κρουσμάτων και συστήνεται η επέκταση της χορήγησης χημειοπροφύλαξης σε ευρύτερο κύκλο από τις στενές επαφές και ο στοχευμένος εμβολιασμός στις στενές ε­παφές των κρουσμάτων.

Από την εμφάνιση του πρώτου κρούσματος, ο ΕΟΔΥ βρίσκεται σε στενή συνεργασία με την 6η Υγειονομική Περιφέρεια, τη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και τις αρμόδιες αρχές των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Απέστειλε οδηγίες σχετικά με τη διερεύνηση των επαφών των κρουσμάτων και την άμεση χορήγηση χημειοπροφύλαξης. Επιπλέον, στην Πάτρα πραγματοποίησε ενημερώσεις των φοιτητών που φοιτούν στα τμήματα όπου εμφανίστηκαν τα κρούσματα και σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Πάτρας χορήγησε χημειοπροφύλαξη σε περίπου 5.000 φοιτητές.

Ο ΕΟΔΥ τονίζει ιδιαίτερα τη μεγάλη σημασία που έχει η έγκαιρη ανίχνευση και η θεραπεία των κρουσμάτων μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου. Οι πολίτες και κυρίως νεαρά άτομα που έχουν κλινικά συμπτώματα συμβατά με τη νόσο (πυρετό και εξάνθημα) πρέπει άμεσα να απευθύνονται σε γιατρό. Με την υποψία μηνιγγίτιδας, οι γιατροί πρέπει άμεσα να χορηγούν θεραπεία και να παραπέμπουν σε νοσοκομείο.

Τα συμπτώματα και οι επιπλοκές
Αναλυτικότερα, τα πιο συχνότερα συμπτώματα και επιπλοκές της μηνιγγίτιδας έχουν ως εξής:

Τα κλινικά συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία. Οι περισσότερες άτυπες εικόνες παρατηρούνται στη νεογνική και στη βρεφική ηλικία. Η τυπική αρχική κλινική εικόνα της μηνιγγίτιδας χαρακτηρίζεται από αιφνίδια έναρξη πυρετού, ναυτία, έμετο, κεφαλαλγία, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης και μυαλγίες σε έναν κατά τα άλλα υγιή ασθενή. Σε προοπτική επιδημιολογική μελέτη, η κλασική τριάδα συ­μπτωμάτων πυρετός – αυχενική δυσκαμψία – επηρεασμένο επίπεδο συνείδησης ήταν παρούσα σε 27% των ασθενών με μηνιγγιτιδοκοκκική μηνιγγίτιδα, ενώ ήταν πιο συχνή στην πνευμονιοκοκκική μηνιγγίτιδα (58%). Με την προσθήκη του εξανθήματος, το ποσοστό ασθενών που είχαν τουλάχιστον δύο από τα τέσσερα αυτά σημεία ανέρχεται στο 89%. Άλλα συμπτώματα, όπως κεφαλαλγία, κακουχία, έμετοι, σπασμοί, συνοδεύουν τη νόσο.

Η περιφερική κυκλοφορική καταπληξία αποτελεί μια από τις σοβαρότερες επιπλοκές και συμβαίνει συνήθως την πρώτη ημέρα της νοσηλείας. Μια από τις βαρύτερες επιπλοκές είναι η διάχυτη ενδαγγειακή πήξη (κλινικά εμφανής με την επέκταση υποδόριων αιμορραγιών, γαστρορραγία, ή αιμορραγίες ούλων ή αιμορραγίες στις θέσεις φλεβοκεντήσεων). Οι ο­ξείες επιπλοκές σχετίζονται με την εμφάνιση αγγειίτιδας, DIC και υπότασης στη σοβαρή μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο. Η νέκρωση των άκρων και κυρίως των δακτύλων αποτελεί σημείο κεραυνοβόλου μηνιγγιτιδοκοκκικής λοίμωξης.

Κατά την οξεία λοίμωξη μπορεί ακόμη να εκδηλωθούν αιμορραγία των επινεφριδίων, επιπεφυκίτιδα, αρθρίτιδα, περικαρδίτιδα, μυοκαρδίτιδα, πνευμονία, περιτονίτιδα και νεφρικά έμφρακτα. Στα παιδιά, το πιο συχνό νευρολογικό συνεπακόλουθο της νόσου είναι η κώφωση, η οποία εμφανίζεται σε ποσοστό 5% – 10%.

Η θνητότητα βρίσκεται στα επίπεδα του 5% – 15%, ακόμα και σε χώρες με καλό επίπεδο ιατρικών υπηρεσιών, ενώ στην περίπτωση της κεραυνοβόλου σηψαιμίας μπορεί να ξεπεράσει το 15% – 20%. Ένα 10% – 20% των επιζώντων από μηνιγγιτιδοκοκκική μηνιγγίτιδα θα παραμείνει με σοβαρά νευρολογικά κατάλοιπα.

Τρόπος μετάδοσης
Η μετάδοση γίνεται με άμεση επαφή, από άτομο σε άτομο, με σταγονίδια των αναπνευστικών εκκρίσεων. Ο μηνιγγιτιδόκοκκος δεν επιβιώνει στο περιβάλλον. Πηγή εξάπλωσης του μηνιγγιτιδόκοκκου είναι ο ασυμπτωματικός αποικισμός του ανώτερου αναπνευστικού, ο οποίος ποικίλει ανάλογα με την ηλικία.
Η περίοδος μεταδοτικότητας του μηνιγγιτιδόκοκκου είναι όλη η περίοδος κατά την οποία ανευρίσκεται στο σάλιο και στις ρινοφαρυγγικές εκκρίσεις, έως και 24 ώρες μετά την έναρξη αποτελεσματικής αντιμικροβιακής αγωγής. Η πενικιλίνη καταστέλλει παροδικά τους μικροοργανισμούς, αλλά δεν τους εξαλείφει στις ρινοφαρυγγικές εκκρίσεις.

Προληπτικά μέτρα
Ο εμβολιασμός αποτελεί ένα αποτελεσματικό μέτρο στην πρόληψη της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου, ωστόσο, στη χώρα μας δεν είναι δωρεάν για όλα τα παιδιά, παρά μόνο για ειδικές κατηγορίες.

Όμως, σε περίπτωση εμφάνισης κρούσματος μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου, χημειοπροφύλαξη πρέπει να λάβουν το ταχύτερο δυνατό όλα τα άτομα που ήρθαν σε στενή επικίνδυνη και παρατεταμένη επαφή με το κρούσμα σε διάστημα επτά ημερών πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων αυτού, εφόσον δεν υπάρχουν ιατρικές α­ντενδείξεις. Η χημειοπροφύλαξη πρέπει να χορηγείται ιδανικά το πρώτο 24ωρο μετά την ταυτοποίηση του πρώτου κρούσματος και δεν έχει νόημα, αν έχουν παρέλθει περισσότερες από δέκα ημέρες από την επαφή με το κρούσμα.

Ως επικίνδυνες επαφές θεωρούνται:
• Τα άτομα του οικιακού περιβάλλοντος.
• Τα άτομα που σε ομαδική διαβίωση κοιμούνται στον ίδιο θάλαμο.
• Τα άτομα που είχαν στενή επαφή με το κρούσμα ή τις αναπνευστικές εκκρίσεις του (π.χ. στενοί φίλοι, ερωτικοί σύντροφοι, γιατροί και νοσηλευτές που κατά την προσαγωγή του κρούσματος ήρθαν σε στενή επαφή με τον ασθενή ή τις εκκρίσεις του, π.χ., τεχνητή αναζωογόνηση, διασωλήνωση κ.λπ.).
• Οι επιβάτες που κάθονταν δίπλα στο κρούσμα κατά τη διάρκεια αεροπορικής πτήσης > 8 ωρών.
• Τα παιδιά και οι ενήλικες που είχαν επαφή με το κρούσμα στο πλαίσιο εκπαιδευτικού ιδρύματος όπου φοιτούσε το κρούσμα (παιδικός σταθμός / νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο, πανεπιστήμιο).

ΤΟ ΠΑΡΟΝ