Ευρωεκλογές 2024 (Μέρος Ι) – Του Ν. Στραβελάκη

–Η γεωπολιτική αναταραχή

Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Κοντεύει να τελειώσει ο Μάρτης και το πολιτικό σύστημα, τόσο στην ΕΕ όσο και στην Ελλάδα, μοιάζει να ετοιμάζεται για ευρωεκλογές, που αναμένεται να είναι μία από τα ίδια.

Τα εγχώρια κομματικά συστήματα θέλουν, ανάλογα με τη θέση στην οποία βρίσκονται, να επιβεβαιώσουν ή να κλονίσουν τη σταθερότητα των κυβερνητικών σχημάτων. Ενώ οι συνασπισμοί Σοσιαλδημοκρατών και Χριστιανοδημοκρατών θα επιδιώξουν να ελέγξουν τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών.

Όμως, η κατάσταση στην Ευρώπη σήμερα είναι πολύπλοκη και επικίνδυνη για να κρυφτεί πίσω από κοινοτυπίες. Η όξυνση της κρίσης έχει φέρει τις παραδοσιακές δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Γερμανία και Γαλλία, σε πολύ δύσκολη θέση. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η γενοκτονία στην Παλαιστίνη έχουν περιορίσει δραματικά το γεωπολιτικό βάρος των χωρών αυτών, μετατρέποντάς τις σε απλά υποκαταστήματα των Αμερικανών.

Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά για χώρες που έχουν απωλέσει, τουλάχιστον για το ορατό μέλλον, τις αγορές της Ανατολικής Ευρώπης, της Κίνας και της Ινδίας. Οι τελευταίες, μαζί με τη φθηνή ενέργεια, αποτελούσαν τον βασικό δρόμο για την επιστροφή του πυρήνα της ΕΕ σε συνθήκες κανονικής καπιταλιστικής συσσώρευσης μετά το 2008, αφού ο Ευρωπαϊκός Νότος δεν φαίνεται να ανακάμπτει στο ορατό μέλλον. Επιπλέον, μια πιθανή συνθηκολόγηση της Ουκρανίας θα αυξήσει το ειδικό βάρος της Ρωσίας και θα περιορίσει ακόμα περισσότερο τη γεωστρατηγική θέση της «παλιάς Ευρώπης». Για τον λόγο αυτό αναζητούνται νέες λύσεις.

Από την πλευρά της Γαλλίας, ο Πρόεδρος Μακρόν μοιάζει να έχει εναποθέσει όλες του τις ελπίδες στην ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας της χώρας. Για να υπηρετήσει αυτήν τη γραμμή και να αποτελέσει παράλληλα το σημείο αναφοράς των Αμερικανών στη Γηραιά Ήπειρο, διατυπώνει επικίνδυνες απόψεις. Θέλει να εμπλέξει την ΕΕ στον πόλεμο στην Ουκρανία με χερσαίες δυνάμεις, την ώρα που οι Ρώσοι έχουν δηλώσει ευθαρσώς ότι θα απαντήσουν σε αυτό το ενδεχόμενο με πυρηνικά όπλα. Μπροστά σε αυτήν την παλαβομάρα, οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ του προσφέρουν έναν ισχυρό αμυντικό προϋπολογισμό, δεσμευόμενες να πληρώνουν κάπου 4% του προϋπολογισμού τους σε αμυντικές δαπάνες.

Αυτή είναι η κεντρική ιδέα του άρθρου που δημοσίευσε στην «Καθημερινή» (20/3/2023)ο απερχόμενος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Μισέλ. Προσπαθεί, μάλιστα, να εμφανίσει αυτήν την αφαίμαξη των ευρωπαϊκών λαών και αδύναμων χωρών, όπως η Ελλάδα, ως γραμμή χειραφέτησης της Ευρώπης από τις ΗΠΑ. Οι ιδέες αυτές, συνοδευόμενες από πολεμοχαρείς δηλώσεις, αποτέλεσαν το περιβάλλον στο οποίο συνεδρίασε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το διήμερο 21 – 22 Μαρτίου.

Παράλληλα με τις στρατηγικές αποφάσεις, θα υπάρξουν βέβαια και τα άμεσα κέρδη. Δηλαδή, η δέσμευση κονδυλίων των ευρωπαϊκών χωρών για την άμεση αγορά και αποστολή πολεμικού υλικού στην Ουκρανία και ο επιμερισμός των εσόδων μεταξύ Γαλλίας, Γερμανίας και Ολλανδίας, που είναι και οι χώρες με τη μεγαλύτερη πολεμική βιομηχανία.

Η γραμμή Μισέλ βολεύει τόσο τους Γερμανούς, που, όσον αφορά τουλάχιστον το SPD του καγκελάριου Σολτς, δεν θέλουν να ακούσουν για εμπλοκή χερσαίων δυνάμεων στην Ουκρανία, όσο και τους Γάλλους, που θα διεκδικούν μεγαλύτερο μερίδιο των κονδυλίων, πιέζοντας με την παλαβή θέση για την άμεση εμπλοκή χερσαίων δυνάμεων.

Βολεύει και εκλογικά, αφού η κινδυνολογία του πολέμου αναμένεται να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους στις παραδοσιακές δυνάμεις Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών και όχι στις έξαλλες φωνές της Ακροδεξιάς αλλά και δυνάμεων όπως οι Γερμανοί Πράσινοι, που είναι θιασώτες της άμεσης πολεμικής εμπλοκής. Όμως, όλα αυτά δεν παύουν να είναι ένα παιχνίδι με τη φωτιά, που μόνο η αντιπολεμική κινητοποίηση των λαών της Ευρώπης μπορεί να περιορίσει.

Το τραγικό είναι ότι η Ελλάδα αναλαμβάνει ενεργητικό ρόλο σε αυτήν τη διελκυστίνδα. Ο κ. Μητσοτάκης ταξίδεψε κρυφά (από εμάς, γιατί οι Ρώσοι, απ’ ό,τι φάνηκε, το ήξεραν) στην Ουκρανία. Ενώ ο Ζελένσκι τον εκθέτει συχνά, αναφέρο­ντας την αποστολή υλικού από την Ελλάδα, που περιλαμβάνει αεροπλάνα F-16 και εκπαίδευση πιλότων. Θεωρεί ότι, αν είμαστε καλά παιδιά, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι θα τον στηρίξουν στις διαπραγματεύσεις με την Τουρκία για το μοίρασμα των ΑΟΖ στο Αιγαίο. Είναι μια επιεικώς αφελής πολιτική, αφού η αντιπαράθεση Ρωσίας – Δύσης ιστορικά αναβαθμίζει τον ρόλο της Τουρκίας. Το χειρότερο είναι ότι κινδυνεύει να αδειαστεί ακόμα χειρότερα στην περίπτωση που οι Αμερικανοί τα βρουν με τους Ρώσους μετά τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου.

Είναι σημαντικό να τιμωρηθεί η αφελής πολιτική της ελληνικής Δεξιάς αλλά και του πολιτικού status quo στο σύνολό του. Αυτό θα γίνει με την ενίσχυση των αντιι­μπεριαλιστικών δυνάμεων, που αρνούνται να διαλέξουν πλευρά στην ιμπεριαλιστική επέμβαση Ρώσων – Αμερικανών με λάφυρο την Ουκρανία.
Την άλλη εβδομάδα θα ασχοληθούμε με την κρίση, τον πληθωρισμό και την αγροτική πολιτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ