Ευρ. Στυλιανίδης στο “Π”: Ο Ελληνισμός της Βορείου Ηπείρου κρατά τα κλειδιά της Ευρώπης για την Αλβανία

Του
ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΣΤ. ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗ
Βουλευτή ΝΔ Ροδόπης, πρώην Υπουργού,
Αναπληρωτή Καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου
Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου

Ο Ελληνισμός της Βορείου Ηπείρου πρωταγωνίστησε σε όλους τους εθνικούς αγώνες, πληρώνοντας πάντα ακριβό τίμημα αίματος και ελευθερίας, προς όφελος της περιφερειακής σταθερότητας και της παγκόσμιας ειρήνης. Η ολοκληρωτική πολιτική της «εκπαιδευτικής ζώνης» που επέβαλε ο Ενβέρ Χότζα απέκλεισε από στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως η εκπαίδευση, μεγάλα τμήματα της ελληνικής εθνικής μειονότητας, π.χ., στην Κορυτσά ή στη Χειμάρρα.

Η κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος σε πολλές περιπτώσεις αναβίωσε εθνικισμούς ή εξτρεμισμούς του παρελθόντος, που χρειάστηκε μεγάλος αγώνας για να ξεπεραστούν. Έγιναν σημαντικά βήματα με πολύ κόπο, υψηλό ρίσκο, συστηματική και επίπονη προσπάθεια από όλες τις πλευρές. Θυμάμαι χαρακτηριστικά τη δημιουργία του Σχολείου Όμηρος στην Κορυτσά και του Αρσακείου στα Τίρανα που ανοίξαμε μαζί με την αείμνηστη Μαριέττα Γιαννάκου ως υπουργοί Εξωτερικών και Παιδείας. Ακόμα, όμως, μεγαλύτερο βήμα θεωρώ την επαναλειτουργία του πρώτου Σχολείου του Κοσμά του Αιτωλού στη Χειμάρρα, που το εγκαινίασα με κίνδυνο ζωής, παρά τις απειλές, υλοποιώντας δέσμευση του Προέδρου Σ. Μπερίσα προς τον Κ. Καραμανλή.

Η εξέλιξη αυτή, παρά τις αντιδράσεις των εξτρεμιστών, δεν έσπαγε μόνο στην πράξη τη μειονοτική ζώνη του πρώην κομμουνιστικού καθεστώτος. Δεν δικαίωνε απλώς τις θυσίες των ομογενών, που εκτελέστηκαν ή φυλακίστηκαν διεκδικώντας εκπαίδευση ελληνική για τα παιδιά τους. Άνοιγε ουσιαστικά τον δρόμο της Αλβανίας προς την Ευρώπη. Όπως είχα πει το 2007 στα εγκαίνια, παρουσία του δημάρχου Χειμάρρας κ. Μπολάνου και του αλβανού υπουργού Ευρωπαϊκής Εναρμόνισης, «το κλειδί του Σχολείου του Πατροκοσμά στη Χειμάρρα είναι το μόνο που μπορεί να ξεκλειδώσει την πόρτα της Ευρώπης για την Αλβανία, συμβολίζοντας τον σεβασμό στα εκπαιδευτικά δικαιώματα της μειονότητας…». Παρά τα βήματα προόδου όμως, δυστυχώς, η Αλβανία υποτροπίασε.

Η σύλληψη του νεοεκλεγέντος δημάρχου Χειμάρρας και μέλους της ελληνικής μειονότητας Φρέντι Μπελέρη, η αδικαιολόγητη προφυλάκισή του, η επί μακρόν σκόπιμη καθυστέρηση της δίκης του και τελικά η καταδίκη του σε διετή φυλάκιση, συνδυασμένα με την άρνηση της αλβανικής κυβέρνησης να επιτρέψει την ορκωμοσία του και την ανάληψη καθηκόντων, γυρίζουν την Αλβανία πολλά χρόνια πίσω.

Η συμμετοχή μου στην Επιτροπή Παρακολούθησης του Συμβουλίου της Ευρώπης (Monitoring Committee) μου έδωσε τη δυνατότητα όλα τα παραπάνω, που συνιστούν ξεκάθαρη παραβίαση των δικαιωμάτων της μειονότητας και κατάλυση του Κράτους Δικαίου, να τα επισημάνω στο πλαίσιο της Έκθεσης Παρακολούθησης της Αλβανίας, θέτοντας τα αντίστοιχα ερωτήματα τόσο προς την εκπρόσωπο της κυβερνητικής πλειοψηφίας του Προέδρου Ράμα όσο και προς τον εισηγητή του Συμβουλίου της Ευρώπης, χωρίς να λάβω αξιόπιστες απαντήσεις από την πρώτη.

Η αλβανική πλευρά ισχυρίστηκε ότι «η αλβανική κυβέρνηση δεν παρεμβαίνει στην ανεξάρτητη Δικαιοσύνη γιατί τη σέβεται». Στη δεύτερη ερώτησή μου όμως: «Αφού τη σέβεται, γιατί δεν εφαρμόζει και την πρώτη απόφασή της, να αντικατασταθεί ο κυβερνητικός δήμαρχος που έχασε τις εκλογές;», δυστυχώς, δεν πήρα απάντηση. Δεν γνωρίζω αν αυτό συνδέεται με τις καταγγελίες των ομογενών για παράνομες καταπατήσεις – απαλλοτριώσεις πολύτιμων παραλιακών ακινήτων που ανήκουν στην ελληνική μειονότητα, με στόχο την «τουριστική τους αξιοποίηση» από περίεργους κύκλους.

Σε κάθε περίπτωση, η συνολική συμπεριφορά αποτελεί ευθεία καταπάτηση των ανθρωπίνων και μειονοτικών δικαιωμάτων και φυσικά, στην πράξη, κατάλυση της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου. Η παρέμβασή μας είχε ως αποτέλεσμα να τεθεί η έκθεση υπό την αίρεση της αποκατάστασης του σεβασμού των δημοκρατικών κανόνων και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέχρι την τελική έγκρισή της.

Στην παρέμβασή μου αυτή προστέθηκε το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Βουκουρέστι που κατήγγειλε την αλβανική κυβέρνηση και, φυσικά, η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να ασκήσει βέτο στην ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας αν δεν συμμορφωθεί με την ευρωπαϊκή αντίληψη για τη λειτουργία της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου και για τον σεβασμό των μειονοτικών δικαιωμάτων. Με απλά λόγια, η κυβέρνηση Ράμα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι το κλειδί της εισόδου της Αλβανίας στην ΕΕ το κρατά πλέον στα χέρια της η ελληνική εθνική μειονότητα.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ