Ν. Φαραντούρης στο “Π”: Συγκλίνουμε ή αποκλίνουμε απ’ την υπόλοιπη Ευρώπη;
Η περιφερειακή και η κοινωνική συνοχή στην Ευρώπη των 27 αποτελούν βασικούς στόχους και συνάμα κεντρικές πολιτικές της ΕΕ με σκοπό τη στήριξη της δημιουργίας θέσεων εργασίας, της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, της οικονομικής ανάπτυξης, της βιώσιμης ανάπτυξης και της βελτίωσης της ποιότητας της ζωής των πολιτών. Εντέλει της σύγκλισης, ώστε να μειωθούν οι περιφερειακές και κοινωνικές ανισότητες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ωστόσο, στην Ελλάδα, οι αποκλίσεις σε σχέση με τις συγκλίσεις είναι απογοητευτικές σε όλους σχεδόν τους δείκτες: ακρίβεια, μισθοί, ανεργία, επενδύσεις.
Σύμφωνα με τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα είδη διατροφής έχουν σωρευτικά αυξηθεί στη χώρα μας από τον Ιανουάριο του 2020 μέχρι τον Ιανουάριο του 2024 κατά μέσο όρο 31%. Υπάρχουν βέβαια και είδη διατροφής που έχουν αυξηθεί μέχρι και 100% ή και παραπάνω.
Αντιστρόφως ανάλογη είναι η πραγματικότητα στα εισοδήματα. H κυβέρνηση επικαλείται τόσο την επικείμενη αύξηση του κατώτατου μισθού όσο και την πρόσφατη αύξηση του βασικού μισθού των δημοσίων υπαλλήλων. Δυστυχώς, όμως, η πραγματικότητα δεν είναι τόσο ρόδινη όσο την παρουσιάζει το κυβερνητικό επιτελείο.
Στην οικονομική επιστήμη υπάρχει μια βασική κατηγοριοποίηση στο ζήτημα των μισθών. Υπάρχει ο ονομαστικός μισθός και ο πραγματικός μισθός. Ο ονομαστικός μισθός είναι –για να το πούμε απλά– το ποσό που μπαίνει κάθε μήνα στον τραπεζικό λογαριασμό. Ο πραγματικός μισθός είναι ο μισθός που έχει σταθμιστεί με τον πληθωρισμό και αντανακλά αυτό που ονομάζεται «αγοραστική δύναμη» του μισθωτού.
Είναι γεγονός ότι σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση τα τελευταία χρόνια άρχισαν και πάλι να αυξάνονται οι ονομαστικοί μισθοί. Στην Ελλάδα, όμως, οι αυξήσεις αυτές είναι περίπου όσο ο πληθωρισμός.
Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι το πραγματικό εισόδημα των μισθωτών παραμένει καθηλωμένο, κάτι που κάθε νοικοκυριό διαπιστώνει με απτό τρόπο κάθε εβδομάδα στο ταμείο του σούπερ μάρκετ.
Δυστυχώς, η πραγματικότητα είναι ότι οι Ελληνίδες και Έλληνες σήμερα δαπανούν το 20,3% του εισοδήματός τους μόνο για τα βασικά είδη διατροφής, ενώ το αντίστοιχό ποσοστό, π.χ., για την Κύπρο είναι 15,6%, για την Τουρκία 16,9% και για τη Γερμανία 10,4%.
Αξίζει επίσης να ρίξουμε μια ματιά και στον λεγόμενο Καθαρό Κοινωνικό Μισθό, που αποτελεί το ισοζύγιο των φόρων που πληρώνουν οι μισθωτοί σε σχέση με τις δημόσιες υπηρεσίες που απολαμβάνουν. Σε αυτό το μέτωπο τα στοιχεία είναι επίσης απογοητευτικά.
Ας πάρουμε τον τομέα της Υγείας. Η αύξηση των έμμεσων φόρων, από τη μια, και η ιδιωτικοποίηση του ΕΣΥ, με τα απογευματινά πληρωμένα ιατρεία και την αύξηση της συμμετοχής των ασφαλισμένων στα φάρμακα, από την άλλη, μειώνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό το ισοζύγιο φόρων – υπηρεσιών.
Δυστυχώς, υπάρχουν και πολίτες που δεν μισθοδοτούνται καθόλου. Είμαστε σχεδόν η μόνη χώρα με διψήφιο ποσοστό ανεργίας, η οποία, παρά τις τυμπανοκρουσίες του προηγούμενου διαστήματος, παραμένει επίμονα πάνω από το 10%. Είναι γνωστό ότι μια γενναία αύξηση των μισθών θα τροφοδοτήσει την αγορά με νέο χρήμα, το οποίο με τη σειρά του θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, ειδικά στο εμπόριο και στον τομέα των υπηρεσιών.
Σε λιγότερο από τρεις μήνες έχουμε ευρωεκλογές. Και τότε θα πρέπει να κριθεί, μεταξύ άλλων, το αν η χώρα μας έχει συγκλίνει ή αποκλίνει απ’ τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Εάν το βιοτικό επίπεδο των ελλήνων πολιτών συγκλίνει με αυτό των υπολοίπων Ευρωπαίων ή, όπως συμβαίνει την τελευταία πενταετία, αποκλίνει κάθε χρόνο όλο και περισσότερο.
Γι’ αυτό χρειαζόμαστε αυξήσεις στους μισθούς μεγαλύτερες από τον πληθωρισμό, μείωση του ενεργειακού κόστους και πάταξη των καρτέλ στην αγορά που κρατούν ψηλά τις τιμές, αύξηση των υπηρεσιών που (οφείλει να) παρέχει η Πολιτεία και ταυτόχρονη μείωση των έμμεσων (και πλέον άδικων) φόρων. Σε τρεις μήνες είναι σημαντικό να σταλεί ένα ηχηρό μήνυμα ότι οι πολίτες δεν είναι δεδομένοι και σιωπηλοί. Διεκδικούν μείωση των ανισοτήτων και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης απ’ αυτές που τους επιφυλάσσει η σημερινή κυβέρνηση.
*Ο Νικόλας Φαραντούρης είναι Καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Κάτοχος της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet, Διευθυντής Μεταπτυχιακών στην Ενέργεια. Είναι Σύμβουλος Ευρωπαϊκής Πολιτικής του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ.
