Σ. Ζαχαράκη στο “Π”: Επενδύοντας στη γυναίκα, επενδύουμε στη συνοχή και στην ανάπτυξη

Της
ΣΟΦΙΑΣ ΖΑΧΑΡΑΚΗ
Υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας

Το 2022, η Ελλάδα βρέθηκε ανάμεσα στις 12 χώρες του κόσμου που προσφέρουν πλήρη νομική ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, σύμφωνα με την έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας με τίτλο «Women, Business and the Law».

Πώς το καταφέραμε αυτό; Αρχικά, το ίδιο το Σύνταγμα της Ελλάδας αναγνωρίζει, στο άρθρο 4, την ισότητα όλων των Ελληνίδων και των Ελλήνων ως προς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους. Περαιτέρω, με τη συνταγματική αναθεώρηση του 2001, προβλέφθηκε για πρώτη φορά στο άρθρο 116 και η δυνατότητα λήψης θετικών μέτρων από την Πολιτεία για την άρση των ανισοτήτων που υφίστανται στην πράξη σε βάρος των γυναικών.

Οι συνταγματικές αυτές προβλέψεις συμπληρώνονται φυσικά και από μια σειρά νόμων. Με τον ν. 4604/2019, θεσπίστηκε θεσμικό πλαίσιο για την ισότητα μεταξύ των φύλων και την εξάλειψη των διακρίσεων σε βάρος των γυναικών. Στόχος του η οριζόντια ένταξη της διάστασης του φύλου (gender mainstreaming) σε όλες τις δημόσιες πολιτικές. Με τον ν.4706/2020 θεσμοθετήθηκε ποσόστωση τουλάχιστον 25% στα διοικητικά συμβούλια εισηγμένων εταιρειών. Με τον ν. 4604/2019 εισήχθη αυξημένη ποσόστωση 40% υπέρ των γυναικών για τις λίστες υποψηφίων σε κάθε εκλογική περιφέρεια στις εθνικές εκλογές και στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Για τις τοπικές και περιφερειακές εκλογές, ο ν. 4555/2018 προβλέπει ποσόστωση 40% στον συνολικό αριθμό υποψηφίων περιφερειακών, δημοτικών συμβούλων και κοινοτικών συμβούλων.

Περαιτέρω, βάσει του ν. 4589/2019, έχουν συσταθεί και λειτουργούν σε όλα σχεδόν τα ΑΕΙ της χώρας Επιτροπές Ισότητας των Φύλων (ΕΙΦ). Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οφείλω να επισημάνω πως η Ελλάδα έχει φυσικά κυρώσει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας Κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας. Συνεχίζοντας, μάλιστα, τις προσπάθειες, προγραμματίζουμε και την ενσωμάτωση δύο νέων, σημαντικών ευρωπαϊκών ο­δηγιών. Αναφέρομαι στην Οδηγία 2022/2381, για τη βελτίωση της ισόρροπης εκπροσώπησης φύλων σε θέσεις διευθυντικών στελεχών των εισηγμένων εταιρειών. Καθώς και στην ενσωμάτωση της Οδηγίας 2023/970 για την ενίσχυση της εφαρμογής της αρχής της ισότητας της αμοιβής μεταξύ ανδρών και γυναικών για όμοια εργασία.

Είναι, όμως, αρκετή η κατοχύρωση της νομικής ισότητας για την εξασφάλιση της ουσιαστικής έμφυλης ισότητας; Η απάντηση είναι, ευθύς αμέσως, όχι. Είναι, όμως, ένα σημα­ντικό και σίγουρα αναγκαίο βήμα για να προχωρήσουμε. Και είμαστε αισιόδοξοι για τα αποτελέσματα των προσπαθειών μας, καθώς η Ελλάδα κατάφερε να ανέβει τρεις θέσεις στον Δείκτη Ισότητας των Φύλων του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων (EIGE) το 2023, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη ετήσια άνοδο. Για να επιτύχουμε, όμως, και την ουσιαστική ισότητα, θέλουμε γυναίκες ενεργές και κυρίως θέλουμε γυναίκες ασφαλείς. Δυστυχώς, βλέπουμε τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας να συνεχίζονται με αμείωτη ένταση και να προέρχονται, κατά ένα ποσοστό της τάξης περίπου του 80%, από τους συζύγους ή τους συντρόφους. Συνεχίζουμε, λοιπόν, τις δράσεις μας μέσω του Εθνικού Προγράμματος για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας Κατά των Γυναικών, ώστε καμία γυναίκα να μη νιώθει εγκλωβισμένη και αβοήθητη. Στο εθνικό μας δίκτυο λειτουργούν σήμερα 20 ξενώνες και 44 συμβουλευτικά κέντρα. Μόνο κατά το 2023, πάνω από 5.000 γυναίκες απευθύνθηκαν στα συμβουλευτικά μας κέντρα, ενώ 244 έμειναν σε ξενώνες φιλοξενίας. Το 80% των γυναικών αυτών κατήγγειλε περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας.

Περαιτέρω, πρέπει να αναφερθώ και στην 24ωρη τηλεφωνική γραμ­μή 15900, με αδιάκοπη λειτουργία όλο τον χρόνο. Το 2023 η τηλεφωνική μας γραμμή δέχθηκε συνολικά 8.575 κλήσεις, με το 79% των γυναικών να καταγγέλλει περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας. Η λειτουργία της εν λόγω γραμμής είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς με ένα απλό τηλεφώνημα οι γυναίκες μπορούν να λάβουν δωρεάν ψυχολογική, κοινωνική και νομική στήριξη. Παράλληλα, σε αγαστή συνεργασία με το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, επεκτείνεται η ψηφιακή εφαρμογή του panic button σε όλη την επικράτεια, με τη δυνατότητα άμεσης ειδοποίησης της Ελληνικής Αστυνομίας με το πάτημα ενός κουμπιού. Το 2023, 915 γυναίκες εγκατέστησαν την εν λόγω εφαρμογή και 187 γυναίκες σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη πάτησαν το κουμπί πανικού: Η ΕΛΑΣ λειτουργεί σήμερα 73 Επιτελικές Υπηρεσίες και 18 Γραφεία Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας σε όλη την επικράτεια, με επιχειρησιακά – προανακριτικά καθήκοντα. Από πλευράς μας, συνεχίζουμε και το πρόγραμμα εργασιακής αποκατάστασης γυναικών θυμάτων βίας σε συνεργασία με τη ΔΥΠΑ. Πλέον, μάλιστα, οι γυναίκες που φιλοξενούνται στους ξενώνες μας καθίστανται και δικαιούχοι του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, με παράλληλη δυνατότητα ένταξης και στο Πρόγραμμα Στέγαση και Εργασία. Κατακτώντας, λοιπόν, την ασφάλεια, μπορούμε να περάσουμε και στη συμμετοχή στην αγορά εργασίας.

Στην Ελλάδα, το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στην απασχόληση ανέρχεται σε 53,6%. Ένα ποσοστό, δυστυχώς, αρκετά χαμηλό σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, που ανέρχεται στο 60,4%. Παρ’ όλα αυτά, η Ελλάδα πέτυχε από το 2019 σημαντική αύξηση της συμμετοχής στην απασχόληση, της τάξεως του 4,7%, με παράλληλη μείωση της γυναικείας ανεργίας κατά 6,9 ποσοστιαίες μονάδες. Σύμφωνα, μάλιστα, με έρευνα της Grand Thornton, το ποσοστό των γυναικών που βρίσκονται σε ανώτερες διοικητικές θέσεις κατέγραψε σημαντική άνοδο κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες το 2023, φτάνοντας στο 37%.

Το υπουργείο μας, μέσω της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εφαρμόζει ήδη το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων 2021 – 2025, με κεντρικό άξονα την ενίσχυση της απασχόλησης των γυναικών. Παράλληλα, ενθαρρύνουμε και τις ίδιες τις επιχειρήσεις στην πρόσληψη γυναικών με την απονομή του Σήματος Ισότητας σε εταιρείες που εφαρμόζουν πολιτικές ίσης μεταχείρισης.

Και εντείνουμε τις προσπάθειές μας. Με τη στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης, δίνουμε 16 εκατ. ευρώ για την εκπαίδευση 80.000 εργαζομένων μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε θέματα διαφορετικότητας, επεκτείνοντας το ήδη υπάρχον σήμα της γενικής μας γραμματείας.

Φυσικά, γνωρίζουμε πως για να έχουν οι γυναίκες τις ίδιες ευκαιρίες ένταξης στην αγορά εργασίας απαιτείται σαφώς στήριξη και στην ανατροφή των παιδιών.

Στόχος μας, να πείσουμε τις γυναίκες και τα νέα ζευγάρια πως δεν χρειάζεται να επιλέξουν μεταξύ εργασίας και οικογένειας. Και έχουμε ήδη αρχίσει να δουλεύουμε προς αυτήν την κατεύθυνση.

Πριν από λίγες μέρες, παρουσίασα στην Ολομέλεια της Βουλής διάταξη του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για την αύξηση του επιδόματος γέννησης, ενισχύοντας έτσι περίπου 75.000 οικογένειες. Το επίδομα αυξάνεται από 2.000 ευρώ σε 2.400 έως 3.500 ευρώ, ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών, και μάλιστα αναδρομικά για τις γεννήσεις που έγιναν από 1/1/2023.

Έχουμε ήδη επεκτείνει την ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας σε εννιά μήνες για τις ελεύθερες επαγγελματίες και τις αγρότισσες, ενώ είχε ήδη αυξηθεί για τις εργαζόμενες στον ιδιωτικό τομέα, διορθώνοντας την αδικία μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Πετύχαμε, δε, τη μεταβίβαση άδειας μέχρι και επτά μηνών στον πατέρα.

Δώσαμε 360 εκατ. ευρώ και καλύψαμε 177.146 vouchers σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, ΚΔΑΠ / ΚΔΑΠ ΑΜΕΑ, όλες δηλαδή τις πλήρεις αιτήσεις, με 7.890 vouchers περισσότερα σε σύγκριση με πέρυσι. Για το έτος 2024 – 2025 θα αυξήσουμε ακόμα περισσότερο τις πιστώσεις από 40 σε 65 εκατ. ευρώ.

Συνεχίζουμε την εφαρμογή του Πιλοτικού Προγράμματος «Νταντάδες της Γειτονιάς», για την υποστήριξη των εργαζομένων γονέων και μονογονέων, μετρώντας σήμερα 131 συμφωνητικά. Αυξήσαμε, μάλιστα, το ποσό των vouchers, που φτάνει σήμερα στα 500 ή 300 ευρώ τον μήνα για κάθε παιδί, αναλόγως του καθεστώτος απασχόλησης.

Αξιοποιώντας περίπου 70 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, προχωράμε στη δημιουργία 20.000 νέων θέσεων σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, για βρέφη από δύο μηνών έως δυόμισι ετών.

Παράλληλα, με τη στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης, θα διαθέσουμε 17,3 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία 135 κέντρων δημιουργικής απασχόλησης παιδιών 12 έως 15 ετών. Αντιθέτως, σε συνδυασμό με όλες τις υπόλοιπες δράσεις και πολιτικές της ελληνικής κυβέρνησης, στόχος μας είναι να στηρίξουμε τις γυναίκες σε ό,τι και αν αυτές επιλέξουν κάνουν.

Θέλουμε γυναίκες ενεργές και δημιουργικές, απαλλαγμένες από κάθε μορφή έμφυλης βίας, που έχουν τη δυνατότητα να χτίσουν αυτοδύναμα τη ζωή τους, όπως αυτές τη φαντάζονται. Και θα είμαστε δίπλα τους, στηρίζοντας κάθε τους επιλογή.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ