Ανατροπή της βάσης συνομιλιών για το Κυπριακό επιδιώκει η Τουρκία
–Το διαφαινόμενο αδιέξοδο υπονομεύει τις σχέσεις με ΕΕ και Ελλάδα
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
Σε ένα δύσκολο και επικίνδυνο αδιέξοδο οδηγείται το Κυπριακό με υπαιτιότητα της Τουρκίας, καθώς πλέον είναι ξεκάθαρο ότι ο στόχος της Άγκυρας και των υποτελών της, των Κατεχομένων, είναι στη συμπλήρωση 50 ετών από την τουρκική εισβολή και κατοχή να ανατραπεί η μέχρι τώρα βάση λύσης και να επιβληθεί de jure η ουσιαστική διχοτόμηση του νησιού.
Ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες, ο οποίος στο Κραν Μοντανά, με τον ανεκδιήγητο απεσταλμένο του Άιντα και με τη δική του στάση, απέτρεψε τον καταλογισμό της ευθύνης για το αδιέξοδο στην τουρκική πλευρά, διόρισε τώρα ως προσωπική απεσταλμένη την πρώην υπουργό Εξωτερικών της Κολομβίας Μαρία-Άνχελα Ολγκίν – Κουέγιαρ, η οποία θα κληθεί να διερευνήσει τις δυνατότητες επανέναρξης των συνομιλιών.
Υπό κανονικές συνθήκες, η κ. Ολγκίν θα έπρεπε ήδη, μετά τις πρώτες επαφές της και τον πρώτο γύρο επισκέψεων σε Λευκωσία, Κατεχόμενα, Αθήνα, Άγκυρα, να είχε επιστρέψει την εντολή της στον ΓΓ του ΟΗΕ, καθώς από την τουρκική πλευρά τίθεται ως προϋπόθεση για την επανέναρξη των συνομιλιών η αποδοχή της κυριαρχικής ισότητας και του ισότιμου διεθνούς στάτους των Τουρκοκυπρίων, δηλαδή η ύπαρξη δύο κρατών. Δηλαδή, η Τουρκία θέτει ως προϋπόθεση για τις διαπραγματεύσεις τη δική της επιδίωξη για την έκβαση των διαπραγματεύσεων. Μια ιταμή, πραγματικά, απαίτηση καθώς ουσιαστικά καλεί την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ελλάδα να διαπραγματευθούν τους όρους εφαρμογής της λύσης που παγίως επιδιώκει, και πριν ακόμη το 1974, η Τουρκία…
Η απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ δεν σκοπεύει, βεβαίως, να καταθέσει τόσο γρήγορα τα όπλα, καθώς, εκτός των άλλων, θα ήθελε να παρουσιάσει έργο, φιλοδοξώντας να είναι η διάδοχος του Αντόνιο Γκουτιέρες στο τιμόνι του Διεθνούς Οργανισμού, καθώς ο επόμενος ΓΓ του ΟΗΕ, σύμφωνα με την άγραφη παράδοση, θα είναι από την αμερικανική ήπειρο.
Ο τουρκοκύπριος ηγέτης Ερσίν Τατάρ έχει επιδοθεί το τελευταίο διάστημα σε έναν αγώνα δρόμου, προκειμένου να «τσιμεντώσει» την ακραία γραμμή περί δύο κρατών. Με περιοδείες του στην Τουρκία, με πρόσχημα τις εκδηλώσεις για την επέτειο της «ειρηνευτικής επιχείρησης» στην Κύπρο, ο κ. Τατάρ, προκειμένου να διατηρήσει το ενδιαφέρον της τουρκικής κοινής γνώμης για την «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου», αποκαλύπτει τελικά ποια είναι η στόχευση της τουρκικής πλευράς.
Ο κ. Τατάρ έκανε μακροσκελείς αναλύσεις για τη σημασία που είχε η διατήρηση του αποσχιστικού μορφώματος στα Κατεχόμενα και η ανάδειξή του σε «ανεξάρτητο» κράτος για την ίδια την ασφάλεια της Τουρκίας… Χωρίς την ‘‘ΤΔΒΚ’’ θα κινδυνεύει η ‘‘Γαλάζια Πατρίδα’’. Χωρίς εμάς δεν θα υπάρχει ‘‘Γαλάζια Πατρίδα’’», είναι το μήνυμα που στέλνει στις ομιλίες του ο κατοχικός ηγέτης. Και όχι μόνο επιμένει ότι προϋπόθεση για την επανέναρξη των συνομιλιών είναι η αναγνώριση της κυριαρχικής ισότητας και του ισότιμου διεθνούς στάτους, αλλά επιμένει ταυτοχρόνως ότι θα πρέπει ακόμη και σε ένα τέτοιο μοντέλο δύο κρατών να συνεχίσουν να υπάρχουν οι εγγυήσεις της Τουρκίας και το επεμβατικό δικαίωμα, καθώς και η παρουσία Τουρκικού Στρατού στο νησί.
Για να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο αυτός ο δεσμός των Κατεχομένων με την Τουρκία, οι «θεσμοί» του ψευδοκράτους ενέκριναν την παραχώρηση στην Τουρκία του αεροδρομίου Λευκονοίκου για την εγκατάσταση μεγάλης βάσης drones, απ’ όπου όχι μόνο θα έχει μια ισχυρή δύναμη πυρός, για κάθε ενδεχόμενο, έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά μπορεί να έχει διαρκή παρουσία και στην κρίσιμη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου.
Με τις δηλώσεις του, ο Ερσίν Τατάρ αποκαλύπτει ότι η επιδίωξη λύσης του Κυπριακού για την τουρκική πλευρά δεν έχει κανένα άλλο νόημα πέραν της εξασφάλισης των στρατηγικών σχεδιασμών και της προώθησης των συμφερόντων της Τουρκίας. Αυτό ίσχυε πάντοτε και ήταν η αιτία που το Κυπριακό έχει παραμείνει σε αδιέξοδο πέντε δεκαετίες, αλλά απροκάλυπτα τώρα γίνεται δημόσια παραδεκτό από τον τουρκοκύπριο ηγέτη.
Σε αυτό το σκηνικό, είναι προφανές ότι κάθε προσπάθεια για επανέναρξη των συνομιλιών είναι θνησιγενής.
Αθήνα και Λευκωσία οφείλουν να εξαντλήσουν κάθε προσπάθεια για επανέναρξη των συνομιλιών, αναδεικνύοντας όμως διαρκώς ότι το Κυπριακό παραμένει πρόβλημα εισβολής και συνεχιζόμενης παράνομης κατοχής εδάφους ενός ευρωπαϊκού κράτους-μέλους της ΕΕ και ότι η εγκατάλειψη από την Τουρκία των βασικών αρχών και του πλαισίου λύσης που περιγράφεται από τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ θα πρέπει να οδηγήσουν σε καταλογισμό ευθύνης για το αδιέξοδο.
Ένα αδιέξοδο στο Κυπριακό θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στις ευρωτουρκικές σχέσεις και σίγουρα δεν θα αφήσει ανεπηρέαστες τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Η ΕΕ, επιμένοντας στη γνωστή λογική του κατευνασμού και θέλοντας να εκμεταλλευθεί την περίοδο ύφεσης στα ελληνοτουρκικά, επιδιώκει να ρίξει γέφυρες προς την Τουρκία, κρατώντας ζωντανή την ενταξιακή διαδικασία, και κυρίως να διαμορφώσει αυτό που επιδιώκει τελικά η Τουρκία, μια ειδική σχέση με την ΕΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, θα αναθεωρηθεί προς όφελος της Τουρκίας η τελωνειακή ένωση, θα δοθούν νέες χρηματοδοτήσεις, όχι μόνο για το Μεταναστευτικό αλλά και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, θα καταργηθούν οι θεωρήσεις για τους τούρκους πολίτες και θα αποκτήσει λόγο και η Τουρκία σε ευρωπαϊκά αμυντικά σχέδια.
Όλα αυτά είναι προφανές ότι δεν μπορούν να προχωρήσουν όσο δεν υπάρχει εξέλιξη στο Κυπριακό, καθώς η Τουρκία δεν αναγνωρίζει ένα κράτος-μέλος, την Κύπρο, και συγχρόνως κατέχει παράνομα έδαφός του.
Η Αθήνα δεν μπορεί παρά να στηρίξει την Κύπρο στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, όμως αυτό θα τη φέρει σε αντιπαράθεση την Άγκυρα, η οποία θέλει να απομονώσει το Κυπριακό από τις ελληνοτουρκικές και τις ευρωτουρκικές σχέσεις.
Συγχρόνως, κάθε ιδέα που ενδέχεται να πέσει στο τραπέζι για μια περιφερειακή συνεννόηση και συμφωνία για τις οριοθετήσεις της Ανατολικής Μεσογείου, όπως έχει προτείνει ο Ταγίπ Ερντογάν και φαίνεται να συζητά και ο αιγύπτιος Πρόεδρος Αλ Σίσι, επίσης δεν μπορεί να προχωρήσει όσο δεν αναγνωρίζει η Τουρκία ως μέρος αυτής της συνεννόησης και την Κυπριακή Δημοκρατία και επιμένει στη συμμετοχή και του ψευδοκράτους… Βεβαίως, η υπόθεση θα περιπλακεί πολύ περισσότερο, αν η Τουρκία επιλέξει να επανέλθει με έρευνες και γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ, σε απάντηση της δρομολόγησης της γεώτρησης από την ExxonMobil στο οικόπεδο 6 της κυπριακής ΑΟΖ, μέρος του οποίου διεκδικεί ως τουρκική υφαλοκρηπίδα.
Το επόμενο διάστημα, καθώς φαίνεται ότι η εντολή που έχει η κ. Ολγκίν – Κουεγιάρ είναι για έξι μήνες, θα είναι εξαιρετικά κρίσιμο για το Κυπριακό αλλά και για όλο το πλέγμα των σχέσεων της Τουρκίας με την ΕΕ αλλά και την Ελλάδα… Κυρίως, όμως, Αθήνα και Λευκωσία θα πρέπει να αποκρούσουν αποφασιστικά κάθε προσπάθεια διολίσθησης από τη βάση λύσης του Κυπριακού, που είναι οι αποφάσεις του ΣΑ του ΟΗΕ και το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
