Έχουμε ένα από τα αρχαιότερα παραδοσιακά ιστιοφόρα πλοία στον κόσμο και το αφήνουμε να σαπίζει…

February 20, 2024 στις κατηγορίες ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ,

–Σταυροφορία από κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς για να σωθεί έστω και την ύστατη ώρα το «Ευγένιος Ευγενίδης»

Η χώρα μας διαθέτει ένα από τα τρία αυθεντικά παραδοσιακά ιστιοφόρα, ειδικής κλάσης και τεχνοτροπίας, που υπάρχουν στον κόσμο, τα σε λίγο θα συμπληρώσουν 100 χρόνια ζωής, και αντί να το έχει τιμή της και καμάρι της, για να συμβολίζει τη ναυτοσύνη, τη ναυτική παράδοση του λαού μας και το δέσιμο της φυλής με τη θάλασσα, το έχει αφήσει να… σαπίζει και αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα το πλοίο θα βουλιάξει και μαζί του θα πάνε στον βυθό όλα τα κομμάτια που συνθέτουν το παζλ της ναυτικής μας ιστορίας.

Πρόκειται για το ιστιοφόρο «Ευγένιος Ευγενίδης», ένα παραδοσιακό σκαρί που ναυπηγήθηκε το 1929, πριν 95 χρόνια δηλαδή, στην Αγγλία και το 1965 περιήλθε στο Ελληνικό Δημόσιο και συγκεκριμένα στο υπουργείο Ναυτιλίας, για να χρησιμοποιηθεί ως εκπαιδευτικό σκάφος για τους δόκιμους αξιωματικούς του Εμπορικού Ναυτικού μας. Ένα μεγάλο μέρος της δαπάνης για την αγορά του πλοίου κατέβαλε ο εφοπλιστής και εθνικός ευεργέτης Ευγένιος Ευγενίδης, και γι’ αυτό στο πλοίο δόθηκε τιμητικά το όνομά του.

Το εξαιρετικό αυτό σκαρί, που αποτελεί καύχημα της παραδοσιακής ναυπηγικής τέχνης, γι’ αυτό και η διάσωσή του έχει τεράστια αξία και σημασία, αξιοποιήθηκε ως εκπαιδευτικό πλοίο μόλις για 15 χρόνια. Μετά εγκαταλείφθηκε, το 1991 αποφασίστηκε να παροπλισθεί και το 1995 παραχωρήθηκε στο υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο το χαρακτήρισε ως μοναδικό διατηρητέο μνημείο, αλλά το άφησε στην τύχη του λόγω έλλειψης πόρων, αρχικά στο Πασαλιμάνι και μετέπειτα στον Φλοίσβο, στο Μουσείο Ναυτικής Παράδοσης.

Το 2002 βρέθηκε ένας ευαισθητοποιημένος συμπατριώτης μας που έδωσε πάνω από 1 εκατ. ευρώ για την αποκατάσταση του σκάφους, αλλά ο εργολάβος που ανέλαβε τη δουλειά, είτε επειδή δεν τον έλεγχε κανένας είτε επειδή εκμεταλλεύτηκε την αδράνεια του Ελληνικού Δημοσίου, αντί να το βελτιώσει, το κατέστρεψε ακόμα περισσότερο με αστοχίες εργασιών, λάθος παρεμβάσεις κ.λπ. Από τότε, και για πάνω από 15 χρόνια, το πλοίο σαπίζει στον Φλοίσβο, παραμένοντας κλειστό και μη επισκέψιμο. Πριν από λίγα χρόνια, βέβαια, αποφασίστηκε να μεταφερθεί στον παλαιό ρωσικό ναύσταθμο στον Πόρο, όπου σήμερα λειτουργεί το Κέντρο Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων του Πολεμικού Ναυτικού.

Ευτυχώς, ο διοικητής του Κέντρου, πλοίαρχος Δημήτρης Μουρελάτος, από τον περασμένο Μάιο, που ανέλαβε καθήκοντα, αποφάσισε να κάνει ό,τι μπορεί για να μην επιβαρυνθεί ακόμα περισσότερο η κατάσταση του σκάφους και με τη βοήθεια πολλών ναυτών που υπηρετούν εκεί και τη συνδρομή εταιρείας χρωμάτων, που διέθεσε δωρεάν υλικά και χρώματα, έκανε αποσκωρίωση ολόκληρου του πλοίου, καθαρισμό και μικροσυντηρήσεις και φυσικά βάψιμο στα χρώματα που είχε. Μια πολύ σημαντική δουλειά από ένα μεμονωμένο άτομο, που δείχνει πως, όταν υπάρχει θέληση, όλα γίνονται.

Για να δώσουμε μια τάξη μεγέθους της αξίας του πλοίου, πρέπει να πούμε ότι το αδελφό του πλοίο, το «Cutty Shark», βρίσκεται στο Μουσείο του Γκρίνουιτς και οι Άγγλοι το προσέχουν ως… κόρη οφθαλμού.

Στο τέλος Ιανουαρίου, το Ευγενίδειο Ίδρυμα και ο Σύνδεσμος Παραδοσιακών Σκαφών διοργάνωσαν μεγάλη ημερίδα για τη διάσωση του σκάφους, στην οποία συμμετείχαν το υπουργείο Ναυτιλίας, το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος και πολλοί εκπρόσωποι φορέων που ενδιαφέρονται ζωηρά για το θέμα.

Για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί και για τις προοπτικές που υπάρχουν μας μίλησε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Παραδοσιακών Σκαφών, αντιναύαρχος ΛΣ ε.α., Νίκος Καβαλλιέρος. Όπως είπε, «οι χώρες που δεν έχουν αυθεντικά παραδοσιακά σκάφη ναυπηγούν αντίγραφά τους και τα περιφέρουν σε όλο τον κόσμο για να διαφημίζονται. Πρόσφατα επισκέφτηκε τον Πειραιά ένα τέτοιο πλοίο από το Περού και εντυπωσίασε τους πάντες.

Εμείς, που έχουμε το πρωτότυπο, το αυθεντικό παραδοσιακό σκάφος, το ορίτζιναλ και όχι αντίγραφο, που θα κυριαρχούσε παντού αν ταξίδευε, το αφήσαμε να σαπίζει»… Και συνέχισε: «Το πρόβλημα είναι ότι το πλοίο έχει θολό καθεστώς ιδιοκτησίας και λειτουργίας. Δηλαδή, ανήκει στο υπουργείο Πολιτισμού, αλλά το λειτουργεί το υπουργείο Άμυνας. Μάλιστα έχει και διπλή ιδιότητα, εμπορικού αλλά και πολεμικού πλοίου. Αυτό ίσως είναι και πλεονέκτημα, γιατί ένα εμπορικό πλοίο, και δη επιβατηγό, για να ταξιδέψει θέλει προδιαγραφές, πιστοποιητικά, κλάσεις, ασφάλειες, νηογνώμονες κ.λπ. Ένα πολεμικό όμως δεν χρειάζεται τόσες διαδικασίες, είναι πιο απλά τα πράγματα.

Για να γίνει όμως οποιαδήποτε εργασία στο πλοίο θα πρέπει να υπάρχει έγκριση από το υπουργείο Πολιτισμού. Όμως, το συγκεκριμένο υπουργείο δεν έχει αρμόδιο τμήμα για να δώσει τέτοιες εγκρίσεις, οπότε η κατάσταση περιπλέκεται και κινδυνεύει να χαθεί στα γρανάζια της γραφειοκρατίας… Γι’ αυτό πρέπει τα δύο υπουργεία να συνεννοηθούν για να βρουν κάποια λύση, γιατί λύσεις υπάρχουν. Απλά πρέπει κάποιος να ασχοληθεί σοβαρά.

Στην ημερίδα που έγινε αποφασίστηκε να δημιουργηθεί μια επιτροπή που θα ξεκινήσει τις διαδικασίες, θα κάνει εισηγήσεις και θα παίρνει πρωτοβουλίες για να… ξεκολλάνε καταστάσεις που πάνε να βαλτώσουν. Στόχος είναι όχι μόνο να διασωθεί το «Ευγένιος Ευγενίδης» αλλά και να μπορεί να ταξιδεύει, για να μεταφέρει σε όλο τον κόσμο το μήνυμα ότι η Ελλάδα της ναυτοσύνης, της ναυτικής παράδοσης και της θαλάσσιας υπεροχής είναι εδώ!