Τι κρύβεται πίσω από τον μακρύ τουρκικό κατάλογο παραγγελίας οπλικών συστημάτων για τα αεροσκάφη F-16; – Του Λ. ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗ
Του
ΛΑΖΑΡΟΥ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗ*
Αντιστράτηγου ε.α.
Η ανακοίνωση από αμερικανικής πλευράς της πρόθεσης για ικανοποίηση του τουρκικού αιτήματος που αφορά την προμήθεια και αναβάθμιση των αεροσκαφών F-16 καθώς και της προμήθειας των αεροσκαφών F-35 στην Ελλάδα προκάλεσε σειρά συζητήσεων, με κύριο ζητούμενο την πλευρά η οποία είναι περισσότερο ή λιγότερο ωφελημένη.
Οι συζητήσεις επικεντρώνονται από τουρκικής πλευράς στον βαθμό κάλυψης του κενού αεροπορικής ισχύος έναντι της Ελλάδας, ενώ την ελληνική πλευρά απασχολεί περισσότερο κάθε αμερικανική αναφορά για δέσμευση της Τουρκίας ώστε να μη χρησιμοποιηθούν τα τουρκικά αεροσκάφη για αμφισβήτηση της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου.
Παρά το γεγονός ότι όλες οι συζητήσεις και οι αναλύσεις αφορούν κυρίως τα αεροσκάφη και τις δυνατότητες που αυτά θα προσθέσουν στο οπλοστάσιο της κάθε χώρας, έχει διαφύγει την προσοχή και δεν αναλύθηκε στον πραγματικό βαθμό το θέμα του μεγάλου καταλόγου των όπλων και συστημάτων τα οποία έχει ζητήσει η Άγκυρα ως συνοδευτικό εξοπλισμό των F-16. Η μελέτη του θέματος οδηγεί σε συμπεράσματα σχετικά με τον τουρκικό σχεδιασμό για τη σταδιακή κάλυψη του ελλείμματος αεροπορικής ισχύος έναντι της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας αλλά και για το τουρκικό σχέδιο σταδιακής απεξάρτησης από τη δυτική – αμερικανική εξοπλιστική ποδηγέτηση.
Στη σχετική τουρκική λίστα περιλαμβάνονται 40 νέα μαχητικά αεροσκάφη F-16 Block 70, 79 κιτ εκσυγχρονισμού F-16 Block 70, 48 κινητήρες F110-GE-129D και κινητήρες F110-GE-132 για το υπό κατασκευή τουρκικό μαχητικό «KAAN», 149 ραντάρ AN/APG-83 AESA, 16 συστήματα προηγμένης σκόπευσης AN/AAQ-33, 952 βλήματα αέρος αέρος AMRAAM AIM-120C-8, 864 βόμβες GBU-39/B, 96 πύραυλοι AGM-88B (HARM), 96 πύραυλοι AGM-88E (AARGM), 401 βλήματα AIM-9X Block II Sidewinder, 12 Βόμβες Γενικής Χρήσης MK82, 1437 συσκευές JDAM και απροσδιόριστη ποσότητα συστημάτων IRST (αναζήτησης – παρακολούθησης).
Η τουρκική παραγγελία προκαλεί ερωτηματικά, καθώς φτάνει τα 23 δισ. δολάρια, ποσό σχεδόν διπλάσιο από το αρχικό τουρκικό αίτημα, το οποίο αφορούσε μόνο την προμήθεια και τον εκσυγχρονισμό των 40 και 79 αεροσκαφών αντίστοιχα και έφτανε τα 11 δισ. δολάρια. Δηλαδή, τα όπλα, πυρομαχικά, συστήματα και ραντάρ τα οποία ζητούνται από τις ΗΠΑ για τις ανάγκες των F-16 και εν μέρει του τουρκικού μαχητικού ΚΑΑΝ φτάνουν τα 12 δισ. δολάρια.
Τούρκοι ειδικοί επισημαίνουν ότι με τη μεγάλη παραγγελία η Άγκυρα επιδιώκει να καλύψει τις ανάγκες των F-16 για τα επόμενα δέκα έτη, αφού με την ολοκλήρωση της προμήθειας και της ανακατασκευής των αεροσκαφών και με τη δημιουργία στοκ εξοπλισμού η τουρκική πλευρά θα έχει την πολυτέλεια ελιγμών και αποφυγής κάθε άσκησης πίεσης ή εκβιασμού που μπορεί να υπάρξει από αμερικανικής πλευράς λόγω της επιδιωκόμενης ανεξάρτητης πολιτικής της Άγκυρας.
Το κρίσιμο 2030
Με χρονικούς όρους, αυτό σημαίνει ότι η Άγκυρα το έτος 2030 (πιθανή ολοκλήρωση της προμήθειας και του εκσυγχρονισμού των F-16) θα έχει πετύχει απαγκίστρωση από την αμερικανική εξάρτηση και για τον εξοπλισμό των F-16 με οπλισμό, πυρομαχικά και ανταλλακτικά. Με βάση τους τουρκικούς υπολογισμούς, το έτος 2030 αποτελεί την καταληκτική ημερομηνία ολοκλήρωσης της κατασκευής του τουρκικού μαχητικού TFX (KAAN), μειώνοντας έτσι κατά δύο έτη την επιδιωκόμενη ημερομηνία επιχειρησιακής ένταξης αυτού στην Τουρκική Πολεμική Αεροπορία.
Επειδή η μελλοντική παραλαβή των F-35 από την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία τρομάζει την τουρκική πλευρά, καθώς συνεχίζεται η υπεροχή των ελληνικών Ικάρων στους ουρανούς, η Άγκυρα θα αναζητήσει την προμήθεια άλλων 150 αεροσκαφών, έχοντας πάντα ως μόνη επιλογή το ευρωπαϊκό Eurofighter.
Στο ερώτημα για το πώς οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις σκοπεύουν να πετύχουν μια σχετική ισορροπία στο Αιγαίο, με δεδομένη τη συνεχιζόμενη ελληνική αεροπορική υπεροχή, η απάντηση από τουρκικής πλευράς δίνεται με τα Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη (ΜΕΑ), τα στρατηγικά ΜΕΑ, και ειδικότερα με το Bayraktar «Kızılelma», αλλά και με τα νέα πυραυλικά συστήματα εδάφους εδάφους.
Επειδή οι παραπάνω υπολογισμοί της Άγκυρας πραγματοποιούνται με βάση τον ελληνικό προγραμματισμό όσον αφορά την ένταξη των αεροσκαφών Rafale, τη συνέχιση του προγράμματος εκσυγχρονισμού των F-16 Viper και την ολοκλήρωση της παραλαβής των 40 F-35, δεν θα πρέπει να υπάρξει κανένας εφησυχασμός από την ελληνική πλευρά, ο οποίος θα μπορούσε να οδηγήσει σε μερική ή ολική αναβολή ή ακύρωση του ελληνικού εξοπλιστικού προγράμματος.
Η Διακήρυξη Περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας, αν και αποτέλεσε, κατά μία έννοια, δεκανίκι για την πιθανή έγκριση παράδοσης των F-16 στην Τουρκία, δεν θα πρέπει σε καμιά περίπτωση να αποτελέσει παράγοντα μείωσης των εξοπλιστικών αντανακλαστικών μας.
Η Τουρκία εργάζεται για τη μείωση του ελλείμματος αεροπορικής ισχύος, όμως, η Ελλάδα θα συνεχίσει να διατηρεί το προβάδισμα ακόμη και μετά το 2030, όταν πιθανόν θα αρχίσει η επιχειρησιακή ένταξη και του τουρκικού ΚΑΑΝ, μόνο εάν ολοκληρωθεί το ελληνικό αεροπορικό πρόγραμμα.
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι Απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, Κάτοχος MBA από το Nottingham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995 – 1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα, με παράλληλη διαπίστευση στο Μπακού, την περίοδο 2013 – 2017. Είναι συνεργάτης του αμερικανικού Ινστιτούτου Αναλύσεων «Defense & Foreigner Affairs». Αποστρατεύθηκε τον Μάρτιο του 2022.
