Πώς η ΑΑΔΕ με την τεχνητή νοημοσύνη θα εντοπίζει ύποπτους φοροδιαφυγής

Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων με την τεχνητή νοημοσύνη μπαίνει στη νέα εποχή φοροελέγχων. Το νέο TAXIS που έχει δρομολογηθεί θα ενσωματώνει εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης και data mining για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Με άντληση κονδυλίων απο το πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός 2021-2027» του ΕΣΠΑ, προχωρά στην άμεση αναβάθμιση λογισμικών συστημάτων.

Στόχος, στο νέο TAXIS που έχει δρομολογηθεί, τα νέα συστήματα θα έχουν τη δυνατότητα να αντλούν δεδομένα από μια τεράστια δεξαμενή πληροφοριών και στοιχείων για τα εισοδήματα, την ακίνητη και κινητή περιουσία, τις δαπάνες, τις καθημερινές συναλλαγές με καταστήματα, αλλά και τις τραπεζικές κινήσεις.

Το νέο σύστημα θα μπορεί να εντοπίζει σε πραγματικό χρόνο ύποπτα περιστατικά φοροδιαφυγής. Οι φορολογούμενοι θα κατηγοριοποιούνται ανάλογα με τη συμπεριφορά τους, όπως «στρατηγικός κακοπληρωτής», «πιθανότητα φοροδιαφυγής» κ.ά.

Σε πρώτη φάση η τεχνητή νοημοσύνη θα ελέγχει άμεσα με τις καταθέσεις και τις φορολογικές δηλώσεις και θα διαπιστώνει ποιες είναι αληθείς ή ψευδείς, δίνοντας παραχρήμα «σήμα κινδύνου» στις φορολογικές αρχές για να… ξεσκονίσουν τον «ύποπτο» φορολογούμενο, ενώ ταυτόχρονα θα μπορεί να ανιχνεύει την ύπαρξη τυχόν κρυφών περιουσιακών στοιχείων.

Γ. Πιτσιλής: Πώς η ΑΑΔΕ ενσωματώνει την τεχνητή νοημοσύνη στους ελέγχους και τη λειτουργία της

• Αναλύοντας μεγάλα σύνολα δεδομένων από διάφορες πηγές, όπως τραπεζικές συναλλαγές, ψηφιακές δημόσιες πλατφόρμες, και μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
• Ανιχνεύοντας συμπεριφορικά προφίλ, όπως ασυνήθιστες συναλλαγές ή μεταφορές χρημάτων και πληρωμές μέσω καρτών σε μη καταχωρημένους πωλητές, που συνδέονται συχνά με μη καταγεγραμμένη οικονομική δραστηριότητα μέσω πλατφορμών στη λεγόμενη οικονομία διαμοιρασμού.
• Εντοπίζοντας ανωμαλίες και ασυνήθιστες αποκλίσεις στα εισοδήματα πολιτών και επιχειρήσεων, όπως η μη αναλογία μεταξύ των εισοδηματικών πηγών και των δαπανών.
• Ο Διοικητής της ΑΑΔΕ τόνισε ότι όλα αυτά μπορούν να οδηγήσουν σε πιο στοχευμένους φορολογικούς ελέγχους:

Προβλέποντας φορολογικές παραβάσεις, με τη χρήση μοντέλων μηχανικής μάθησης για την εκτίμηση του κινδύνου φορολογικών παραβάσεων, βασιζόμενοι σε προηγούμενα μοτίβα συμπεριφοράς, που ενδέχεται να υποδεικνύουν φορολογική απάτη.

• Αναπτύσσοντας προφίλ κινδύνου για φορολογούμενους και επιχειρήσεις σχετικά με την πιθανότητα φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής, επιτρέποντας στις φορολογικές αρχές να αποφασίζουν, να προτεραιοποιούν και να εστιάζουν τους ελέγχους σε συγκεκριμένες ομάδες.
• Αξιολογώντας και αξιοποιώντας καταγγελίες των πολιτών για περιπτώσεις φοροδιαφυγής με αυτοματοποιημένο, γρήγορο και αποτελεσματικό τρόπο και με περισσότερες δυνατότητες συλλογής και ανάλυσης πληροφοριών.

«Με την τεχνητή νοημοσύνη, ενισχύουμε τη φορολογική υπευθυνότητα, αναπτύσσοντας:

• Αυτοματοποιημένα συστήματα υποβοήθησης κατά τη δήλωση φόρων. Αυτά τα συστήματα μπορούν να διευκολύνουν τους φορολογούμενους στη συμπλήρωση των δηλώσεών τους, προσφέροντας εξατομικευμένη βοήθεια με ακρίβεια και ευκολία, ελαχιστοποιώντας λάθη και παραλείψεις.
• Συστήματα ευφυών εικονικών εξυπηρετητών (smart agents) που θα μπορούν να παρέχουν συμβουλευτική υποστήριξη στους φορολογούμενους για τη συμμόρφωσή τους με τους φορολογικούς κανόνες, διευκολύνοντας την συμμόρφωση.
• Ηλεκτρονικές πλατφόρμες για εκπαίδευση, παρέχοντας στοχευμένο εκπαιδευτικό υλικό για τη φορολογική συμμόρφωση, βοηθώντας τους φορολογούμενους να κατανοήσουν τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματά τους».

Το παραπάνω σχέδιο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στη λειτουργία των υπηρεσιών της και στον περιορισμό της φοροδιαφυγής το είχε περιγράψει ο Διοικητής της ΑΑΔΕ, Γιώργος Πιτσιλής, στην τοποθέτησή του στο 5ο Συνέδριο Φορολογικού Δικαίου.

Ο κ. Πιτσιλής είπε ότι η ΑΑΔΕ έχει ήδη ενσωματώσει προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης και data mining στη λειτουργία της, ενώ υλοποιεί και έργα, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, για την αξιοποίηση τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης και άλλων προηγμένων εργαλείων ανάλυσης δεδομένων από τη φορολογική διοίκηση για τη διενέργεια έξυπνων διασταυρώσεων.