Σοβαρά προβλήματα απειθαρχίας και συνοχής στον στρατό του Ερντογάν

January 13, 2024 στις κατηγορίες Uncategorized,

Του
ΛΑΖΑΡΟΥ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗ*
Αντιστράτηγου ε.α.

Πολύ σοβαρά θέματα απειθαρχίας και έλλειψης συνοχής αποκαλύφθηκαν στο Τουρκικό Στράτευμα, με αφορμή τη συμπλοκή ισλαμιστών και ατατουρκιστών ανθυπολοχαγών στη Σχολή Πεζικού της Τουρκίας (Τούζλα), ενώ εντύπωση προκάλεσε η προσπάθεια της τουρκικής κυβέρνησης να αποκρύψει το θέμα για έναν μήνα περίπου, προφανώς για να μη γίνει γνωστό ένα τόσο σοβαρό δομικό θέμα όσον αφορά το Τουρκικό Στράτευμα.

Παράλληλα, έγιναν γνωστά στοιχεία σχετικά με τη μεθοδευμένη προσπάθεια του Ερντογάν να ιδρύσει δικό του στράτευμα, το οποίο όμως έχει σοβαρά εσωτερικά προβλήματα ανομοιογένειας και απειθαρχίας, συνεκτιμώντας και τον τρόπο πρόσληψης των στελεχών στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις (ΤΕΔ) μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016.

Η συμπλοκή μεταξύ των νέων αξιωματικών προέκυψε μετά την άρνηση ομάδας ανθυπολοχαγών να φέρουν στη στολή τους τη 10η Νοεμβρίου (ημέρα θανάτου του Μουσταφά Κεμάλ) την κονκάρδα με τον Ατατούρκ, όπως προβλέπεται από το σχετικό πρωτόκολλο. Ακολούθησε επέμβαση της Στρατοχωροφυλακής, ενώ οι ανθυπολοχαγοί υποστηρικτές του Ατατούρκ τέθηκαν σε διαθεσιμότητα μέχρι την ολοκλήρωση της σχετικής εισαγγελικής έρευνας. Κοσμικοί πολιτικοί κύκλοι διαμαρτυρήθηκαν ότι στοχοποιήθηκαν οι κεμαλιστές ανθυπολοχαγοί, κατηγορώντας την κυβέρνηση και τον υπουργό Άμυνας ότι επιτρέπουν τη δραστηριοποίηση ισλαμιστών αξιωματικών στις τάξεις των ΤΕΔ, ενώ ανέφεραν χαρακτηριστικά ότι «το στράτευμα αποτελεί πεδίο δράσης και επιρροής των ισλαμικών δογμάτων (Tarikat)». Ήδη έγινε γνωστό ότι στη Σχολή Πεζικού αλλά και σε άλλες μονάδες και διοικήσεις των ΤΕΔ ευδοκιμούν διάφορα ισλαμικά δόγματα που προκαλούν διχασμό και προβλήματα πειθαρχίας, επηρεάζοντας αρνητικά την επιχειρησιακή ετοιμότητα του στρατεύματος.

Μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016 ο τούρκος Πρόεδρος έδωσε εντολή για δημιουργία νέου εθνικού στρατού, ο οποίος φέρει χαρακτηριστικά προσωπικού στρατεύματος.

Ειδικότερα, την περίοδο μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος τέθηκε εκτός στρατεύματος το 90% των επιτελών αξιωματικών, δηλαδή εκείνοι οι οποίοι είχαν αποφοιτήσει από τη Σχολή Πολέμου και είχαν δυνατότητα προαγωγής στον βαθμό του στρατηγού. Επιπλέον, 30.000 αξιωματικοί και υπαξιωματικοί αποβλήθηκαν από τις τάξεις των ΤΕΔ.

Από την απόπειρα του πραξικοπήματος και μέχρι σήμερα προσελήφθησαν με ιδεολογικά κριτήρια περίπου 30.000 αξιωματικοί και υπαξιωματικοί, καθώς και 117.000 συμβασιούχοι οπλίτες.
Καταργήθηκαν οι Ακαδημίες Πολέμου και ιδρύθηκε το Πανεπιστήμιο Εθνικής Άμυνας, στο οποίο υπήχθησαν όλες οι στρατιωτικές σχολές, με πρύτανη καθηγητή πανεπιστημίου, ο οποίος είναι της προσωπικής επιλογής του Ερντογάν.

Καταργήθηκαν τα στρατιωτικά λύκεια και θεσμοθετήθηκε η δυνατότητα εισαγωγής μαθητών, αποφοίτων θεοκρατικών σχολείων, στις παραγωγικές σχολές αξιωματικών και υπαξιωματικών.

Αμέσως μετά το πραξικόπημα έπαψε για ένα έτος η λειτουργία όλων των παραγωγικών σχολών και αποβλήθηκαν όλοι οι σπουδαστές. Οι σχολές αυτές επαναλειτούργησαν με προσλήψεις σπουδαστών με ιδεολογικά κριτήρια από άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα, οι οποίοι ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους εντός διετίας και ορκίστηκαν ανθυπολοχαγοί. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι μόνο την περίοδο 2017 – 2018 εισήχθησαν στις παραγωγικές στρατιωτικές σχολές αξιωματικών και υπαξιωματικών πάνω από 14.800 σπουδαστές, οι οποίοι επιλέχθηκαν με ιδεολογικά κριτήρια. Επίσης, το έτος 2018 5.300 σπουδαστές αποφοίτησαν από τις παραγωγικές σχολές υπαξιωματικών, οι οποίες πρόσκεινται στον Ερντογάν.

Διαδικασίες επιλογής
Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η εξέταση του τρόπου με τον οποίο γίνεται η επιλογή των υποψήφιων σπουδαστών στις παραγωγικές σχολές αξιωματικών και υπαξιωματικών στις ΤΕΔ, προκειμένου να επιλεγούν όχι οι ικανότεροι, αλλά οι ημέτεροι.

Καθοριστικό ρόλο στην τελική επιλογή των υποψηφίων έχει αναλάβει τετραμελής επιτροπή, η οποία, μετά από όλα τα τεστ εισαγωγής, λαμβάνει συνεντεύξεις και αποφασίζει για την εισαγωγή ή την απόρριψη του υποψήφιου. Η επιτροπή απαρτίζεται από τον πρόεδρο, ο οποίος είναι πολίτης, τεχνοκράτης του υπουργείου Άμυνας, έναν ψυχολόγο, μέλος του κυβερνώντος κόμματος (ΑΚΡ), έναν απόστρατο αξιωματικό (ταγματάρχη ή αντισυνταγματάρχη) μέλος της SADAT (συμβουλευτική – παραστρατιωτική οργάνωση ισλαμικού προφίλ, η οποία στήριξε των Ερντογάν στην περίοδο της απόπειρας του πραξικοπήματος) και έναν αξιωματικό των Πληροφοριών (αντισυνταγματάρχη ή συνταγματάρχη).

Οι ερωτήσεις που τίθενται στη συνέντευξη αφορούν θέματα άμυνας και ασφάλειας, αλλά στην ουσία εξετάζεται ο βαθμός πίστης-αφοσίωσης του υποψηφίου στην ερντογανική ιδεολογία.

Αν και η ψήφος είναι ισοδύναμη, ο πρόεδρος της επιτροπής αποφασίζει την επιλογή ή την απόρριψη του υποψήφιου, λαμβάνοντας οδηγίες από το κυβερνών κόμμα. Προτιμώνται οι υποψήφιοι οι οποίοι προέρχονται από ισλαμικού προσανατολισμού εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Έλλειψη εμπιστοσύνης στη στρατιωτική ιεραρχία
Στις εκπαιδεύσεις των μονάδων, νέοι αξιωματικοί συχνά επιδεικνύουν έλλειψη εμπιστοσύνης στις εντολές των προϊσταμένων τους και απευθύνονται στους νομάρχες της περιοχής σχετικά με τη νομιμότητα των στρατιωτικών εντολών, προκαλώντας σοβαρό πρόβλημα στην πειθαρχία του Στρατεύματος.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ελλιπούς εκπαίδευσης και πειθαρχίας αποτελεί ο θάνατος 12 νέων αξιωματικών και υπαξιωματικών, οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια επιθέσεων μαχητών του ΡΚΚ σε τουρκικές στρατιωτικές βάσεις στις περιοχές Χακούρκ και Μεντίνα του Βορείου Ιράκ στις 22 και 23 Δεκεμβρίου, καθώς, λόγω των πολύ κακών καιρικών συνθηκών, δεν λειτούργησαν τα συστήματα επιτήρησης, αποκαλύπτοντας ότι οι επιτυχίες των ΤΕΔ στις επιχειρήσεις βασίζονται κυρίως στην τεχνολογία και λιγότερο στην ποιότητα εκπαίδευσης του προσωπικού.

Σε προηγούμενες αναλύσεις είχαμε αναφερθεί στην έλλειψη εμπιστοσύνης του Ερντογάν στο Στράτευμα, κάτι το οποίο έγινε φανερό από τον αργό τρόπο ανάπτυξης των στρατιωτικών μονάδων αμέσως μετά τον καταστροφικό σεισμό της 6ης Φεβρουαρίου 2022. Αυτός ήταν και ο λόγος της απομάκρυνσης του Χουλουσί Ακάρ από το υπουργείο Άμυνας μετά τις τελευταίες εκλογές στην Τουρκία.

Συμπεράσματα
Η άσκηση υβριδικής πίεσης από την Τουρκία στην Ελλάδα την περίοδο 2020 – 2022, αποφεύγοντας μια ανοιχτή στρατιωτική εμπλοκή, προκειμένου να εξαναγκασθεί η Αθήνα σε διαπραγματεύσεις με ευνοϊκούς για την Άγκυρα όρους, έχει σχέση όχι μόνο με το θετικό πρόσημο στο ισοζύγιο αεροπορικής ισχύος υπέρ της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας έναντι της αντίστοιχης Τουρκικής αλλά και με την επίγνωση από πλευράς Ερντογάν των σοβαρών προβλημάτων έλλειψης ομοιογένειας και πειθαρχίας, που επηρεάζουν αρνητικά την επιχειρησιακή ετοιμότητα του Τουρκικού Στρατεύματος.

Θα απαιτηθεί πολύς χρόνος μέχρι το σύστημα Ερντογάν να εξαλείψει κάθε εστία αντίδρασης και να προχωρήσει το σύστημα επιλογής των ημετέρων σε όλες τις βαθμίδες του Στρατεύματος, ώστε ο τούρκος Πρόεδρος να δημιουργήσει τον «δικό του στρατό».

Σχετικές αναλύσεις:
paron.gr
militaire.gr

*Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι Απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, Κάτοχος MBA από το Nottingham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε Mέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995 – 1999 και Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα, με παράλληλη διαπίστευση στο Μπακού, την περίοδο 2013 – 2017. Είναι συνεργάτης του αμερικανικού Ινστιτούτου Αναλύσεων «Defense & Foreigner Affairs». Αποστρατεύθηκε τον Μάρτιο του 2022.