Η έκρηξη του λέβητα θέρμανσης στο Νοσοκομείο Έλενα – Του Ν. Στραβελάκη

December 4, 2023 στις κατηγορίες ΑΠΟΨΕΙΣ,Αρθρογράφοι,γράφουν,ΠΟΛΙΤΙΚΗ,

–Σκέψεις για τη Δημόσια Υγεία με αφορμή το τελευταίο βιβλίο του νομπελίστα Άνγκους Ντίτον

Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Μερικές φορές οι οικονομολόγοι, και δη οι ετερόδοξοι, κατηγορούνται ότι οι ιδέες τους είναι πολύ αφαιρετικές και θεωρητικές και ότι στερούνται αναφοράς στην καθημερινότητα. Νομίζω ότι η επικαιρότητα των τελευταίων εβδομάδων δεν δικαιώνει αυτό το ιδεολόγημα.

Συγκεκριμένα, πριν από δύο εβδομάδες είχα γράψει στο «ΠΑΡΟΝ» ότι η ιδιωτικοποίηση της Ανώτατης Παιδείας πάει χέρι χέρι με την ιδιωτικοποίηση της Υγείας και των κοινωνικών παροχών. Την περασμένη εβδομάδα, στο άρθρο μου για τον προϋπολογισμό είχα επισημάνει ότι είναι προϋπολογισμός που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποκαταστήσει τις κατεστραμμένες υποδομές, ιδιαίτερα στον χώρο της Δημόσιας Υγείας.

Αυτή την εβδομάδα εξερράγη ο λέβητας θέρμανσης στο Νοσοκομείο Έλενα, με αποτέλεσμα λεχώνες, νεογνά και χειρουργημένοι ασθενείς να βρεθούν και να συνεχίζουν να βρίσκονται στο έλεος των καιρικών συνθηκών. Την ίδια ώρα, οι εργαζόμενοι στον χώρο της Δημόσιας Υγείας καταγγέλλουν ότι οι συμβάσεις εργασίας χιλίων (1.000) έμπειρων νοσηλευτών και νοσηλευτριών βρίσκονται στον αέρα γιατί κανείς δεν γνωρίζει αν πρόκειται να ανανεωθούν.

Τα δεδομένα δείχνουν εικόνες που έχουμε συνηθίσει να χαρακτηρίζουμε, λανθασμένα, «τριτοκοσμικές». Δείχνουν, όμως, και το πώς οι κεντρικές κρατικές πολιτικές «κατεβαίνουν» στο επίπεδο της καθημερινότητας, σημαδεύοντας τις ζωές χιλιάδων πολιτών, όπως είδαμε να συμβαίνει στα Τέμπη, στη Θεσσαλία, στον Έβρο και σε τόσες άλλες περιπτώσεις.

Ειδικά για τη Δημόσια Υγεία, όμως, τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Στο πρόσφατο βιβλίο του «Economics in America» ο νομπελίστας οικονομολόγος του Πρίνστον σερ Άνγκους Ντίτον περιέλαβε ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο. Έδειξε ότι ανάμεσα στο 1990 και στο 2020 στις ΗΠΑ το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων που δεν διαθέτουν πανεπιστημιακή μόρφωση πέφτει, ενώ αντίθετα για τους κατόχους πανεπιστημιακών πτυχίων συνεχίζει να ανεβαίνει. Το στοιχείο αυτό ο Ντίτον το υπογραμμίζει διότι η μόρφωση είναι ένας από τους βασικότερους προσδιοριστικούς παράγοντες του εισοδήματος παγκοσμίως.

Με άλλα λόγια, τα στοιχεία που παραθέτει είναι ένδειξη του ότι στις ΗΠΑ το προσδόκιμο ζωής των φτωχών πέφτει. Είναι ένα φαινόμενο που μας πηγαίνει πίσω στον 19ο αιώνα και στα μυθιστορήματα του Καρόλου Ντίκενς. Μετά το 1950 η ανθρωπότητα έμοιαζε να έχει λύσει αυτά τα προβλήματα και να έχει εξασφαλίσει κάποιες μίνιμουμ παροχές για όλους.

Βέβαια, ο Ντίτον σπεύδει να ενημερώσει τον αναγνώστη ότι το φαινόμενο αυτό ισχύει μόνο στις ΗΠΑ, ενώ στις υπόλοιπες αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες το προσδόκιμο ζωής ανεβαίνει ακόμη για όλες τις κατηγορίες του πληθυσμού. Εύλογα γεννιέται το ερώτημα: Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στις ΗΠΑ και στις υπόλοιπες χώρες που «ευθύνεται» για αυτό το εντυπωσιακό αποτέλεσμα; Φυσικά, είναι το γεγονός ότι στις ΗΠΑ δεν υπάρχει κανένα Εθνικό Σύστημα Δημόσιας Υγείας. Αντίθετα, στις υπόλοιπες χώρες υπάρχει κάποια μορφή κοινωνικής ασφάλισης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

Φτάνουμε έτσι στο πραγματικό επίδικο της κοινωνικής αντιμεταρρύθμισης που μεθοδεύει η Νέα Δημοκρατία στον κλάδο της Υγείας. Η κατάργηση ή / και ιδιωτικοποίηση των λειτουργιών της Δημόσιας Υγείας αναπαράγει το πιο αποτυχημένο Σύστημα Υγείας στον κόσμο. Ένα Σύστημα που μας πηγαίνει πίσω στον 19ο αιώνα.

Η τακτική της κυβέρνησης είναι ξεκάθαρη. Τα νοσοκομεία θα αφεθούν στην τύχη τους μέχρις ότου να μην μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες και να ιδιωτικοποιηθούν οι λειτουργίες τους. Μέχρι σήμερα οι μόνοι που αντιδρούν ουσιαστικά στην κατεδάφιση του Εθνικού Συστήματος είναι οι εργαζόμενοι στη Δημόσια Υγεία. Οι τελευταίοι έκαναν νέα 48ωρη απεργία την εβδομάδα που μας πέρασε. Οι απεργιακές δράσεις συντονίζονται από τα κάτω. Δηλαδή, από τα πρωτοβάθμια σωματεία του Αγίου Σάββα, του Έλενα, του Ευαγγελισμού και του ΓΝΑ Γεννηματάς, ενώ τις στηρίζει και η ΑΔΕΔΥ. Είναι σημαντικό αυτές τις κινητοποιήσεις να τις αγκαλιάσουν και τα σωματεία των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα αλλά και οι ενώσεις συνταξιούχων.

Από τις εκλογές του 2023 έχουμε μπει σε μια νέα περίοδο. Η διαμόρφωση του αντιπολιτευτικού πόλου στη Νέα Δημοκρατία και στη νεοφιλελεύθερη πολιτική συνολικότερα δεν περνά από κάποιον επίδοξο διεκδικητή της κυβερνητικής εξουσίας. Άλλωστε, τόσο το ΠΑΣΟΚ παλαιότερα όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ πιο πρόσφατα αποδείχθηκαν ανεπαρκή στην αναχαίτιση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Και μάλιστα, έκαναν το αντίθετο, τις εφάρμοσαν. Τώρα, η σκυτάλη περνά στη δράση του κόσμου και της πραγματικής Αριστεράς. Η αποτελεσματικότητά τους είναι το στοίχημα της νέας εποχής.