Μ. Κρανίδης στο “Π”: Το κρίσιμο στεγαστικό ζήτημα και η αξιοποίηση των χιλιάδων κενών δημοσίων ακινήτων
Του
ΜΑΝΟΥ ΚΡΑΝΙΔΗ
Πολιτικού Μηχανικού ΕΜΠ, MSc,
CEO Τεχνική Εταιρεία – Υπηρεσίες Μηχανικών, Διαχείριση Ακινήτων Krama Property,
Μέλους Διοικητικού Συμβουλίου ΠΟΜΙΔΑ, Δημοτικού Συμβούλου Χαλανδρίου
[email protected]
Η νέα κυβέρνηση πρέπει να αντιμετωπίσει πολλά κρίσιμα ζητήματα, κυρίως δημοσίων υποδομών και λειτουργίας του κράτους. Δύο τέτοιας φύσεως κορυφαία ζητήματα, αλληλένδετα σε μεγάλο βαθμό, είναι το στεγαστικό και η αξιοποίηση των κενών δημοσίων ακινήτων.
Η στέγη έχει γίνει «είδος πολυτελείας» για πολύ μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων λόγω της άκρατης ανόδου των τιμών αγοράς και μίσθωσης κατοικίας και της μικρής διαθεσιμότητας ακινήτων. Η ακίνητη περιουσία του Δημοσίου, σε όλες τις μορφές της, είναι ένας «κρυμμένος θησαυρός» και απαιτείται να δημιουργηθεί επιτέλους ένας αποτελεσματικός μηχανισμός μαζικής αξιοποίησής της.
Ας δούμε, συνοπτικά, τρεις κύριους τομείς στους οποίους πρέπει να εστιάσει άμεσα μια ολοκληρωμένη πολιτική της νέας κυβέρνησης για την αντιμετώπιση του στεγαστικού ζητήματος και την αξιοποίηση των κενών ακινήτων.
Α. Επέκταση των στεγαστικών προγραμμάτων: Το στεγαστικό πρόγραμμα «Σπίτι μου», για νέους μέχρι 39 ετών και νέα ζευγάρια, ήταν αναμφίβολα θετικό, γιατί επιτέλους παρουσιάστηκε ένα πρόγραμμα για τη στήριξη της κύριας κατοικίας των νέων, μιας ευάλωτης κοινωνικής ομάδας, που έχει ανάγκες και αντιμετωπίζει δυσκολίες. Η ζήτηση, ειδικά για τα στεγαστικά δάνεια με επιδοτούμενο επιτόκιο, έχει εκτοξευθεί, αλλά δεν ικανοποιείται κυρίως λόγω της έλλειψης κατάλληλων ακινήτων, βάσει των προδιαγραφών τιμής και παλαιότητας κατασκευής του προγράμματος. Ο προϋπολογισμός του προγράμματος οφείλει να επεκταθεί, αφού έγιναν πάνω από 40.000 αιτήσεις χωρίς δυνατότητα ικανοποίησης όλων των αιτημάτων.
Η ανάγκη στέγης είναι μεγάλη και μαζική. Επίσης, το συγκεκριμένο στεγαστικό πρόγραμμα, εκτός των ιδιωτικών κενών ακινήτων, αξιοποιεί και δεκάδες ώριμα ακίνητα των φορέων του υπουργείου Εργασίας (π.χ., ΔΥΠΑ) και εισάγει τον θεσμό της κοινωνικής αντιπαροχής. Μπορεί να φανταστεί, λοιπόν, κανείς τις δυνατότητες αξιοποίησης των χιλιάδων ακινήτων όλων των δημοσίων φορέων που παραμένουν για χρόνια κενά προκειμένου να στηριχθεί και η κοινωνική στέγη. Πρέπει να προετοιμαστούν άμεσα και να υλοποιηθούν προγράμματα παρόμοιας λογικής και κυρίως προσφοράς ακινήτων προς μίσθωση με ελάχιστο ενοίκιο ή αγορά με επιδότηση δανείων. Για παράδειγμα, λείπει ένα συνεκτικό στεγαστικό πρόγραμμα για τη στήριξη της κύριας κατοικίας ευάλωτων οικογενειών, όπως οι τρίτεκνοι και οι πολύτεκνοι, και για τη φοιτητική στέγη.
Β. Αξιοποίηση των αδήλωτων ακινήτων: Τα «αγνώστου ιδιοκτήτη» ακίνητα, που οι ιδιοκτήτες τους δεν τα δήλωσαν για 15 έτη στο Κτηματολόγιο, είναι ήδη 15.000 στις 35 περιοχές όπου έχει λήξει η προθεσμία προσφυγής ή ένστασης, ενώ τα ακίνητα στις υπόλοιπες περιοχές με Κτηματολόγιο σε λειτουργία ή υπό κτηματογράφηση εκτιμάται ότι ξεπερνούν τα 100.000. Η απλή μεταβίβασή τους στο Ελληνικό Δημόσιο ελλοχεύει, δυστυχώς, τον κίνδυνο πλήρους απαξίωσής τους. Εδώ εστιάζει η πρόταση της ΠΟΜΙΔΑ να παραχωρηθεί η κυριότητα αυτών των ακινήτων απευθείας στους δήμους – ΟΤΑ για άμεση αξιοποίηση, με δίκαιες, αντικειμενικές προδιαγραφές, σφιχτά χρονοδιαγράμματα και τοπικά στεγαστικά προγράμματα, ώστε να αναπτυχθεί άμεσα η πολύτιμη κοινωνική στέγη για ευάλωτους συμπολίτες, πολύτεκνους, χαμηλών εισοδημάτων, ενεργά πολιτιστικά και κοινωνικά σωματεία, με παραχώρησή τους σε εξαιρετικά χαμηλά μισθώματα ή / και δωρεάν.
Γ. Αξιοποίηση του μεγάλου και ποικίλου χαρτοφυλακίου ακινήτων της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ): Η αξιοποίηση προχωράει με ρυθμούς χελώνας, ενώ υπάρχουν τεράστια περιθώρια αποτελεσματικότητας, ειδικά για κενά δημόσια ακίνητα που «κάθονται» για δεκαετίες, με μεγάλες πολιτικές και διοικητικές ευθύνες. Η Πολιτεία και η νέα κυβέρνηση οφείλουν να λειτουργήσουν άμεσα και αποτελεσματικά, δημιουργώντας ένα ρεαλιστικό εθνικό πρόγραμμα άμεσης ωρίμασης και αξιοποίησης για τη μίσθωση ή την πώληση ακινήτων προκειμένου να καλυφθούν μαζικά οι στεγαστικές και αναπτυξιακές ανάγκες, όπως και οι ανάγκες για κοινωνική κατοικία.
Ο ρόλος της ΕΤΑΔ είναι τόσο κοινωνικός όσο και αναπτυξιακός. Δηλαδή, οι δυνάμεις της πρέπει να στοχεύσουν στη μαζική αξιοποίηση, με κοινωνική απόδοση και υπεραξία. Για παράδειγμα, σκοπός πρέπει να είναι η κάλυψη κοινωνικών αναγκών, όπως η οικονομική στέγαση, και όχι απλώς οι μεγάλες οικονομικές αποδόσεις ή η αξιοποίηση 10 μεγάλων ακινήτων. Σήμερα δεν υπάρχει πολυτέλεια για ΚΕΝΑ ΑΚΙΝΗΤΑ, ειδικά ιδιοκτησίας Δημοσίου, που ανήκουν, στην ουσία, σε όλους τους πολίτες.
Αναμφίβολα, η στέγη κύριας κατοικίας είναι πρώτιστης σημασίας για την ολοκληρωμένη ευτυχία στη ζωή και αποτελεί τη βάση για μια όμορφη καθημερινότητα. Είναι κοινωνικό ζήτημα επιβίωσης και οι λύσεις υπάρχουν. Δεν είναι εύκολες, αλλά απαιτούν καινοτόμο και πρακτική σκέψη, ισχυρά κίνητρα και ολοκληρωμένη προσέγγιση.
Το Δημόσιο πρέπει, επιτέλους, να αποτελέσει το παράδειγμα προς μίμηση και να αξιοποιήσει τη μεγάλη κενή ακίνητη περιουσία του. Η αδιαφορία του παρελθόντος πρέπει να τελειώσει οριστικά. Είναι βασική ευθύνη της Πολιτείας και κάθε κυβέρνησης να αξιοποιούν τη δημόσια περιουσία, ειδικά για τη στήριξη της κοινωνικής στέγης των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, που σήμερα είναι σε αδυναμία εξασφάλισης βιώσιμης κύριας κατοικίας.
«Κανένα δημόσιο ακίνητο κενό» πρέπει να είναι η νέα φιλοσοφία για τη νέα κυβέρνηση. Και κάθε χαμένη μέρα αξιοποίησης πρέπει να αποτελεί σοβαρό λόγο αϋπνίας για τους κυβερνώντες αλλά και για όλους εμάς, που είμαστε κατ’ ουσίαν συνιδιοκτήτες μιας μεγάλης δημόσιας ακίνητης περιουσίας που «κάθεται» απαξιωμένη. Είναι ένα μεγάλο, κρίσιμο στοίχημα για την Ελλάδα.
