Τα επτά μέτρα του ΥΠΕΝ για τη μείωση του ενεργειακού κόστους

• Επίδομα για θέρμανση με ρεύμα – Στήριξη πολύτεκνων, ποινές για ρευματοκλοπές

Επτά μέτρα για τη μείωση του ενεργειακού κόστους και την εύρυθμη λειτουργία της λιανικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας ανακοίνωσε, σήμερα, Πέμπτη 2 Νοεμβρίου 2023, η ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ).

Τα μέτρα παρουσιάστηκαν, αναλυτικά, από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), κ. Θόδωρο Σκυλακάκη και την Υφυπουργό, κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου, στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου, όπου συμμετείχε και ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, κ. Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης. Πιο συγκεκριμένα, στα επτά μέτρα συμπεριλαμβάνονται τα εξής:

Τα βασικά χαρακτηριστικά του νέου, ενιαίου τιμολογίου που καθιερώνεται από 1.1.2024 είναι ότι την 1η κάθε μήνα θα είναι γνωστή η τιμή που θα ισχύσει τον επόμενο μήνα και θα προκύπτει από μαθηματικό τύπο που θα οριστεί με Υπουργική Απόφαση, συν το περιθώριο κέρδους που θα εφαρμόζει κάθε προμηθευτής. Η τιμή θα αλλάζει κάθε μήνα οπότε θα διορθώνονται προς τα πάνω ή κάτω τα τιμολόγια με βάση την εξέλιξη των τιμών που προηγήθηκε και των άλλων παραγόντων που θα περιλαμβάνονται στον τύπο). Η τιμή θα είναι τελική, δηλαδή οι όποιες εκπτώσεις πρέπει να είναι ενσωματωμένες στο τιμολόγιο που ανακοινώνει κάθε προμηθευτής.

1. Νέα τιμολόγια ρεύματος στη χαμηλή τάση

Εισάγονται νέα τιμολόγια για καταναλωτές, οικιακούς και μη. Οι προμηθευτές, το αργότερο την 1η Δεκεμβρίου του 2023, οφείλουν να ενημερώσουν για τα νέα τιμολόγια που θα ισχύσουν από την 1η Ιανουαρίου 2024. Οι καταναλωτές θα μπορούν οποτεδήποτε και αζημίως να επιλέγουν διαφορετικό τιμολόγιο. Όσοι καταναλωτές δεν επιλέξουν τιμολόγιο, θα μεταπέσουν, αυτομάτως, στο ειδικό τιμολόγιο την 1η Ιανουαρίου του 2024. Σημειώνεται πως οι προμηθευτές έχουν την υποχρέωση διατήρησης του ειδικού τιμολογίου τουλάχιστον μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 2024. Διευκρινίζεται πως η παραμονή στο τιμολόγιο προσφέρεται και μετά την 1η Ιανουαρίου του 2025 σε πελάτες που το επιλέγουν.

Ειδικότερα για τα τέσσερα είδη τιμολογίων:

• Μπλε: σταθερά

Είναι τα τιμολόγια ορισμένου χρόνου, με σταθερή τιμή χρέωσης για όλη την περίοδο της σύμβασης.

• Πράσινα: ειδικό τιμολόγιο κοινό για όλους τους παρόχους

Την 1η Ιανουαρίου του 2024 όλοι οι καταναλωτές που δεν θα έχουν επιλέξει διαφορετικό τιμολόγιο θα μεταπέσουν στο ειδικό του εκάστοτε προμηθευτή, το οποίο είναι ομοιόμορφο για όλους τους παρόχους και διευκολύνει έτσι τη σύγκριση των τιμών μεταξύ προμηθευτών και τη διαφανή και απλοποιημένη πληροφορία των καταναλωτών για τις τιμές των προμηθευτών. Την 1η κάθε μήνα, η τιμή χρέωσης θα ανακοινώνεται στην ιστοσελίδα του εκάστοτε προμηθευτή και θα κοινοποιείται στην ΡΑΑΕΥ.

• Κίτρινα: κυμαινόμενα

Είναι τα τιμολόγια, τα οποία είναι συνδεδεμένα με την τιμή της χονδρεμπορικής στο Χρηματιστήριο ενέργειας. Τα εν λόγω τιμολόγια διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες: i. με τιμολόγηση ex ante (εκ των προτέρων) και ii. με τιμολόγηση ex post (εκ των υστέρων).

• Πορτοκαλί: δυναμικά

Αφορούν στη δυνατότητα δυναμικής τιμολόγησης, με βάση τις τιμές της αγοράς. Προϋπόθεση για την επιλογή αυτών των τιμολογίων συνιστά η λειτουργία έξυπνου τηλεμετρούμενου μετρητή στην παροχή των καταναλωτών.

 

2. Έκτακτη ενίσχυση ενεργειακά ευάλωτων με βάση τις ανάγκες θέρμανσης για ηλεκτρική ενέργεια

Η ενίσχυση αυτή αφορά στην περίοδο θέρμανσης: από 01.01.2024 έως 31.03.2024. Ειδικότερα, οι δικαιούχοι θα μπορούν να λάβουν το επίδομα, για λογαριασμούς της συγκεκριμένης περιόδου κατανάλωσης, που θα εκδοθούν έως και τις 15.9.2024.

Το ύψος της ενίσχυσης υπολογίζεται με βάση τις κλιματολογικές συνθήκες (βαθμοημέρες) κάθε οικισμού ή γειτονιάς. Επίσης, το βασικό ποσό του επιδόματος θα προσαυξάνεται κατά 20% για κάθε εξαρτώμενο τέκνο. Σε σχέση με την καταβολή του, θα πραγματοποιείται έκπτωση στους λογαριασμούς ρεύματος με απευθείας πίστωση του επιδόματος.

Το εύρος της ενίσχυσης θα κυμαίνεται από 45 ευρώ έως 480 ευρώ κατ’ ανώτατο όριο, το υψηλό αφορά περιοχές με δριμύ ψύχος με συντελεστή βαθμοημερών άνω του ενός.

Βάσει υπολογισμών του ΥΠΕΝ, από το μέτρο θα ωφεληθούν 1,2 εκατ. καταναλωτές. Η χορήγηση της ενίσχυσης θα γίνεται βάσει των εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων που ισχύουν για το επίδομα θέρμανσης πετρελαίου, φυσικού αερίου και άλλων πηγών, ενώ θα εξαιρούνται από τη χορήγηση όσοι λαμβάνουν, το ανωτέρω επίδομα θέρμανσης, καθώς και οι ενταγμένοι στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο (ΚΟΤ), που θα συνεχίσει να ενισχύεται. Οι ενδιαφερόμενοι θα υποβάλλουν τις αιτήσεις τους μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας της ΑΑΔΕ «myΘέρμανση» (https://www1.aade.gr/gsisapps5/myThermansi/#!/home).

Το κόστος του εν λόγω μέτρου εκτιμάται σε 120 εκατ. ευρώ και για την υλοποίησή του θα αξιοποιηθούν πόροι από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ).

 

3. Συνεχίζεται η επιδότηση του κοινωνικού τιμολογίου

Το 2024 θα συνεχιστούν οι στοχευμένες επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας των δικαιούχων του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου.

 

4. Κοινωνικό τιμολόγιο ηλεκτρικής ενέργειας για τις Πολύτεκνες Οικογένειες

Το κοινωνικό τιμολόγιο ΚΟΤ Γ αφορά σε πολύτεκνους. Στο πλαίσιο αυτού, προβλέπονται διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια ένταξης, ενώ δεν θα λαμβάνονται υπόψη περιουσιακά κριτήρια. Οι δικαιούχοι θα εντάσσονται στο κοινωνικό τιμολόγιο (ΚΟΤ Γ), μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας ΗΔΙΚΑ, υποβάλλοντας σχετική αίτηση.

Ειδικότερα όσον αφορά στην κατανάλωση, προβλέπονται τετραμηνιαία όρια από 2.000 kWh για οικογένεια με τέσσερα εξαρτώμενα τέκνα. Σημειώνεται πως για κάθε επιπλέον εξαρτώμενο τέκνο προβλέπεται αύξηση κατά 200 kWh (με ανώτατο όριο στα 4.000 kWh), ενώ το όριο διευρύνεται, περαιτέρω, για οικογένειες με άτομα με αναπηρία ή με ανάγκη μηχανικής υποστήριξης.

Στο πλαίσιο του μέτρου, θα παρέχεται πρόσθετη επιδότηση, ύψους 20 €/MWh, με τη συνολική επιδότηση να διαμορφώνεται σε 120€/MWh, ως κίνητρο για την επίτευξη στόχου εξοικονόμησης ενέργειας.

Οι δικαιούχοι του ειδικού τιμολογίου ηλεκτρικής ενέργειας απαλλάσσονται από ρυθμιζόμενες χρεώσεις για τη χρήση του συστήματος (ΧΧΣ), εντός των ορίων κατανάλωσης και τη χρήση του δικτύου (ΧΧΔ), εντός των ορίων κατανάλωσης. Επιπρόσθετα, απαλλάσσονται από τις χρεώσεις για Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ).

Το ετήσιο κόστος του νέου τιμολογίου ανέρχεται σε 11 εκατ. ευρώ και για το σκοπό αυτό θα αξιοποιηθούν πόροι από τον Ειδικό Λογαριασμό Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΕΛΥΚΩ).

 

5. Αντιμετώπιση ρευματοκλοπών

Οι ρευματοκλοπές ανέρχονται περίπου στο 4,8% της συνολικής αγοράς ενέργειας. Ο Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ) διαπιστώνει περίπου 13.000 ετησίως (η πλειονότητα από επιχειρήσεις), από τις οποίες ζημιώνονται οι συνεπείς καταναλωτές, συνολικά κατά 400 εκατ. ευρώ περίπου ετησίως. Με στόχο τη μείωση -και κατά το δυνατόν την εξάλειψη- των ρευματοκλοπών αυστηροποιείται το παρόν πλαίσιο. Πιο συγκεκριμένα προβλέπεται:

Α) Πέραν των υφιστάμενων ποινών φυλάκισης, θα υπάρχει παράλληλος υποχρεωτικός καταλογισμός και χρηματικής ποινής (σήμερα οι δύο ποινές επιβάλλονται διαζευκτικά).

Β) Προσωρινή αναστολή λειτουργίας της επιχείρησης και μόνιμη σε περίπτωση υποτροπής και αφαίρεση, προσωρινή ή οριστική, της επαγγελματικής άδειας των ηλεκτρολόγων σε περίπτωση αποδεδειγμένης συνέργειας (πειθαρχικά μέτρα).

Γ) Νέα Υπεύθυνη Δήλωση Εγκαταστάτη (ΥΔΕ) για αλλαγή φορέα επιχείρησης στην ίδια παροχή και Δειγματοληπτικός έλεγχος των ΥΔΕ με το μητρώο εγκαταστατών ηλεκτρολόγων (προληπτικά μέτρα).

Δ) Είσπραξη -μέσω Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ) των ληξιπρόθεσμων και επιδικασθεισών απαιτήσεων του ΔΕΔΔΗΕ, που αφορούν σε ρευματοκλοπές.

 

6. Αντιμετώπιση στρατηγικών κακοπληρωτών

Για την αντιμετώπιση των στρατηγικών κακοπληρωτών υιοθετείται νέο σύστημα σήμανσης, με βάση την πρόταση της ΡΑΑΕΥ, που προβλέπει τη σήμανση από τους προμηθευτές των υπερήμερων καταναλωτών σε περιπτώσεις ληξιπρόθεσμων οφειλών. Η σήμανση θα γίνεται σε ειδική πλατφόρμα, στην οποία θα έχουν πρόσβαση οι πάροχοι, όταν υπάρχει αίτηση αλλαγής προμηθευτή.

Ταυτόχρονα, θεσμοθετείται η έννοια του στρατηγικού κακοπληρωτή. Ως στρατηγικός κακοπληρωτής νοείται ο καταναλωτής που έχει προβεί σε συστηματική αλλαγή τουλάχιστον δύο προμηθευτών εντός πενταετίας και με αρχή την 1η.1.2020. Οι στρατηγικοί κακοπληρωτές δεν θα μπορούν να αλλάξουν προμηθευτή, χωρίς να αποπληρώσουν ή διακανονίσουν τις οφειλές τους στον τρέχοντα προμηθευτή.

Τα πλεονεκτήματα της θέσπισης του νέου συστήματος είναι:

Α) Λόγω του βήματος της πρότερης επισήμανσης, αναμένεται να μειωθούν σημαντικά οι εντολές απενεργοποίησης μετρητή.

Β) Αντιμετωπίζεται, δραστικά, το πρόβλημα των στρατηγικών κακοπληρωτών, καθώς περιορίζεται η δυνατότητα αλλαγής προμηθευτή στους συστηματικά ασυνεπείς καταναλωτές.

Γ) Η λύση τηρεί τις αρχές αναλογικότητας ως προς το δικαίωμα για ελεύθερη αλλαγή προμηθευτή.

Δ) Ελαχιστοποιούνται οι επισφάλειες των προμηθευτών, όφελος το οποίο αναμένεται να μετακυλιστεί στα τιμολόγια των καταναλωτών μειώνοντας το ενεργειακό κόστος.

 

7. Πρόγραμμα «Απόλλων»

Το «Απόλλων» είναι το μεγαλύτερο Πρόγραμμα Ενεργειακού Συμψηφισμού στη χώρα. Στόχος του Προγράμματος είναι μέσω της εγκατάστασης σταθμών ΑΠΕ με συστήματα αποθήκευσης, να καλυφθεί:

α) το 90% της κατανάλωσης των ευάλωτων νοικοκυριών και

β) το 50% της κατανάλωσης των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ Α’ και Β’, π.χ. κτίρια, αντλιοστάσια, οδοφωτισμός), των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) και των Τοπικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων/Γενικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ/ΓΟΕΒ).

Στο Πρόγραμμα θα συμμετέχουν όλες οι Περιφέρειες της χώρας, όπου αυτό είναι τεχνικά εφικτό, ανάλογα με την εξέλιξη των διασυνδέσεων.

Το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας για τους Ωφελούμενους μετά τον συμψηφισμό αναμένεται να μειωθεί ετησίως κατά 150 εκατ. ευρώ, ενώ με την εφαρμογή επιπλέον μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας η μείωση μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερη.

Για την υλοποίηση του Προγράμματος και την κάλυψη με εικονικό ταυτοχρονισμένο συμψηφισμό ετησίως καταναλώσεων ηλεκτρικής ενέργειας ~1620GWh, εκτιμάται ότι θα απαιτηθεί η ανάπτυξη 1,1GW νέων σταθμών ΑΠΕ με μπαταρίες συνολικής χωρητικότητας 1,1GWh, χωρίς ωστόσο αυτό να φέρει κάποια επιπλέον επιβάρυνση στον Ειδικό Λογαριασμό των ΑΠΕ και τους υπόλοιπους καταναλωτές.

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, δήλωσε: «Ενισχύουμε τον ανταγωνισμό μεταξύ των παρόχων προς όφελος των καταναλωτών. Για πρώτη φορά, με τα νέα τιμολόγια ρεύματος που εισάγουμε, κάθε καταναλωτής θα ξέρει τί πληρώνει στον πάροχο ηλεκτρικού ρεύματος και για ποιο λόγο. Θα μπορεί να κάνει άμεση σύγκριση τιμών για να βρει τον πιο οικονομικό πάροχο, εξασφαλίζοντας, ταυτόχρονα την πλήρη ελευθερία επιλογών των καταναλωτών, για να αναζητήσουν το τιμολόγιο που τους εξυπηρετεί καλύτερα. Παράλληλα, λαμβάνουμε ειδική μέριμνα, ενισχύοντας οικονομικά, τους καταναλωτές που ζουν σε περιοχές της χώρας με αυξημένες ενεργειακές ανάγκες. Στο ειδικό κοινωνικό τιμολόγιο (ΚΟΤ Γ) για τους πολύτεκνους, προβλέπουμε διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια ένταξης και δυνατότητα πρόσθετης επιδότησης, ως κίνητρο για την επίτευξη στόχου εξοικονόμησης ενέργειας. Αυστηροποιούμε το πλαίσιο αντιμετώπισης των ρευματοκλοπών που ζημιώνουν κατά 5% περίπου κάθε συνεπή καταναλωτή και αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα των στρατηγικών κακοπληρωτών, περιορίζοντας τη δυνατότητα αλλαγής προμηθευτή στους ασυνεπείς καταναλωτές. Τέλος, μέσω του προγράμματος “Απόλλων”, με την εγκατάσταση σταθμών ΑΠΕ με συστήματα αποθήκευσης, ανταποκρινόμαστε στις ενεργειακές ανάγκες των ευάλωτων νοικοκυριών, των ΟΤΑ Α’ και Β’, των ΔΕΥΑ και των ΤΟΕΒ/ΓΟΕΒ. Τo παρόν “πακέτο” μέτρων θα συμβάλλει, σημαντικά, στην μεσοπρόθεσμη προσπάθειά μας για τη μείωση του ενεργειακού κόστους».

Η Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου, τόνισε: «Θεσπίζουμε ένα νέο ειδικό τιμολόγιο στο οποίο θα μεταπέσουν όσοι καταναλωτές δεν επιλέξουν διαφορετικό προϊόν της αρεσκείας τους. Βασικό πλεονέκτημα του συγκεκριμένου τιμολογίου είναι ότι οι καταναλωτές θα γνωρίζουν την 1η ημέρα κάθε μήνα την τιμή που θα πληρώνουν. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύουμε τη δυνατότητα των καταναλωτών να επαληθεύουν τις χρεώσεις στους λογαριασμούς τους και να συγκρίνουν με ευχέρεια τα τιμολόγια μεταξύ των προμηθευτών. Επιπλέον, επανέρχεται η ενισχυμένη μέριμνα για τους πολυτέκνους, με την επαναφορά του ειδικού Τιμολογίου, που καταργήθηκε το 2018, για τη συγκεκριμένη κατηγορία καταναλωτών. Με τον τρόπο αυτό κάνουμε πράξη τη δέσμευσή μας να στηρίξουμε, με διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια ένταξης και χωρίς την εφαρμογή περιουσιακών κριτηρίων, πάνω από 25.000 πολύτεκνες οικογένειες που αντιστοιχούν περίπου σε 95% του συνόλου. Τέλος, βάζουμε άμεσα μπροστά ένα πρωτοποριακό, μεγάλης κλίμακας, κεντρικό Πρόγραμμα ανάπτυξης νέων έργων ΑΠΕ, τα οποία, μέσω ταυτοχρονισμένου ενεργειακού συμψηφισμού, θα τροφοδοτούν με φθηνή και καθαρή ενέργεια όλους τους ΟΤΑ, αλλά και ευάλωτους συμπολίτες μας. Το νέο Πρόγραμμα “Απόλλων” συνδυάζει και αποτυπώνει με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο την ενεργειακή και κοινωνική πολιτική της χώρας. Στόχος μας είναι να ελαχιστοποιήσουμε το ενεργειακό κόστος για τα ευάλωτα νοικοκυριά και να το περιορίσουμε αισθητά στους ΟΤΑ, τις ΔΕΥΑ και τους ΓΟΕΒ/ΤΟΕΒ δίνοντάς τους ταυτόχρονα κίνητρα για την εφαρμογή επιπλέον μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας και τη δυνατότητα για την οικονομική τους εξυγίανση».

Ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, κ. Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης, σημείωσε: «Η δέσμη μέτρων που ανακοινώνεται, σήμερα, αποτελεί μια παρέμβαση ανακούφισης από το ενεργειακό κόστος, τόσο άμεσα όσο και έμμεσα, με προτεραιότητα στα ευάλωτα νοικοκυριά της χώρας. Τα άμεσα μέτρα αφορούν στην επέκταση της επιδότησης θέρμανσης και σε όσους χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια γι’ αυτόν τον σκοπό, αλλά και στην ενίσχυση των δήμων, μέσω του προγράμματος “Απόλλων” για την παροχή φθηνότερου ρεύματος στα νοικοκυριά. Τα έμμεσα μέτρα αφορούν στην αντιμετώπιση των ρευματοκλοπών και των στρατηγικών κακοπληρωτών, συμπεριφορές που επιβαρύνουν τους λογαριασμούς όλων των υπολοίπων καταναλωτών. Τέλος, υπάρχουν μέτρα που ενισχύουν τη διαφάνεια των τιμών, ώστε οι καταναλωτές να γνωρίζουν καλύτερα το τιμολογιακό περιβάλλον των προμηθευτών τους. Όλα αυτά, ως δέσμη μέτρων, θα συμβάλλουν στην κοινωνική συνοχή, απέναντι στις προκλήσεις της ενεργειακής κρίσης».