Σωτήρης Μπακαγιάννης (Intracom Properties): «Η απάντηση βρίσκεται στην επαναχρησιμοποίηση κτιρίων» 

Η σύνδεση με την «πράσινη» οικονομία και η επαναχρησιμοποίηση κτιρίων, είναι η απάντηση, σύμφωνα με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Intracom Properties, Σωτήρη Μπακαγιάννη, στις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα το 2024, όπως ανέφερε σε πάνελ της 24ης Prodexpo, η οποία διεξάγεται στις 25 και 26 Οκτωβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

«Να ξαναδούμε τα κτίρια, υπάρχει μεγάλο απόθεμα, να τα κάνουμε πράσινα, και θα μας δώσει και την απάντηση στο θέμα του κόστους παρασκευής» ανέφερε ο ίδιος στην τοποθέτησή του. Ο Σωτήρης Μπακαγιάννης, αναφέρθηκε στην Intracom Properties και τόνισε πως «σαν εγχώριος όμιλος βλέπουμε δυναμική στο real estate και θεωρούμε ότι έχουμε know how και δυνατότητα να λύνουμε προβλήματα. Με το κόστος κατασκευής και δανεισμού εκεί που βρίσκεται ο ρόλος μιας εταιρείας σαν και εμάς είναι να δημιουργήσει υπεραξίες. Δεν θα πάμε να αγοράσουμε έτοιμα ακίνητα στις τιμές που υπάρχουν, αλλά νομίζουμε ότι θα βρίσκουμε projects με τα οποία θα δημιουργούμε υπεραξία».

Εισηγητικά, ο Ερρίκος Αρώνες, Διευθύνων Σύμβουλος της Hellenic Properties, δήλωσε την έκπληξη που ένιωσε διαβάζοντας τα στοιχεία για την προσφορά ακινήτων στην Ελλάδα μέχρι το 2022. «Θα πίστευα ότι η προσφορά είναι πολύ πάνω από το 2009, όμως είναι αρκετά κάτω από τη μέση. Η προσφορά ακινήτων παραμένει χαμηλή. Έχει δημιουργηθεί αγορά δύο ταχυτήτων». Σε ό,τι αφορά τις τιμές των ακινήτων, ανέφερε πως «βρισκόμαστε στο 15% με 18% κάτω από την τιμή του 2015», εκτιμώντας πως «δεν έχουν ανέβει ακόμα πιο πολύ απ’ ό,τι πρέπει». Σημείωσε πως το κατασκευαστικό κόστος «έχει αυξηθεί πάνω από 25% τα τελευταία 2 χρόνια» όπως και «το κόστος δανεισμού σε 1,5 μόλις χρόνο».

Αυτό, όπως σημείωσε ο ίδιος «σημαίνει ότι τα νεόδμητα ακίνητα θα ακριβύνουν περισσότερο και εμείς ανησυχούμε αν θα έχουμε πωλήσεις και δεν ξεκινάμε τα έργα».

Από την πλευρά του ο Θανάσης Καραγιάννης, Επικεφαλής Επενδύσεων και Χαρτοφυλακίου της Prodea, ανέφερε πως «στην Ευρώπη παρατηρούμε δυσκολίες σε πολλές αγορές. Δεν είναι τα πράγματα πιο εύκολα εκτός Ελλάδας, αντιθέτως είναι πιο δύσκολα. Βλέπουμε συνεχώς ακυρωμένες μεγάλες συναλλαγές σε Γερμανία και Αγγλία». Τόνισε πάντως πως στην Ελλάδα «δεν έχει δημιουργηθεί ακόμα υπερπροσφορά. Γι’ αυτό δεν βλέπουμε μεγάλη αλλαγή στα ενοίκια. Δεν υπάρχει μια κανονικότητα, μια καθημερινότητα που θα ξέρεις τι πρόκειται να αντιμετωπίσεις. Γι’ αυτό κοιτάμε με προσοχή τα επόμενα βήματα».

Ερωτώμενος σχετικά με ευκαιρίες στο real estate, σημείωσε πως «εταιρείες που είναι θεσμικές είναι καλό να ασχολούνται με τον τουρισμό. Υπάρχει οικογενειοκρατία στη βιομηχανία. Δεν πάει άσχημα, αλλά θέλουμε να δώσουμε πρόσβαση στους επενδυτές. Από 11% που έχουμε στη φιλοξενία αυτό να διπλασιαστεί. Σκεφτόμαστε και άλλους κλάδους».

Ο Ιωάννης Ορφανός, Διευθύνων Εταίρος της Arbitrage, σημείωσε πως η γενικευμένη αίσθηση υψηλών τιμών στα ακίνητα οφείλεται στο γεγονός ότι «έχουμε υψηλές διεκδικήσεις γιατί βλέπουν ακίνητα γειτονικά τους να κάνουν trade πολύ ψηλά. Μας βάζουν σε μια εντύπωση ότι έχουν ανέβει πάρα πολύ οι τιμές. Ακόμα είμαστε όμως σε λογικά πλαίσια, που κάποιος θα τα θεωρούσε ρεαλιστικά».

Ο ίδιος σημείωσε ότι στο κομμάτι του κόστους δανεισμού «η απάντηση δεν είναι εύκολη. Μέσα στο 2024 θα ομαλοποιηθεί η κατάσταση, έχουμε φτάσει στο υψηλότερο σημείο στα επιτόκια. Από ένα σημείο και μετά θα υπάρξει κάποια σιγουριά».

Ο Ιωάννης Γκάνος, Διευθύνων Σύμβουλος της Alpha Αστικά Ακίνητα, αναφέρθηκε επίσης στα επιτόκια.  «Δεν ξέρουμε πότε θα πέσουν. Απ’ ό,τι φαίνεται το 2024 θα είμαστε στα ίδια επίπεδα και θα αρχίσει κάποια αποκλιμάκωση. Από το 2009 και μέχρι το 2018 το σύστημα έδιωχνε δάνεια από πάνω του, το real estate ήταν κακή κουβέντα. Σήμερα είμαστε σε άλλη πραγματικότητα. Υπάρχουν εργαλεία που απαλύνουν την άνοδο των επιτοκίων. Ένα σταθερό δάνειο κυμαίνεται από 3,6-4%, είναι από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη. Εργαλεία για πιο ελαφρύ επιτοκιακό κόστος, υπάρχουν. Όσο υπάρχει ένα υγιές spread μεταξύ απόδοσης και κόστους δανεισμού η αγορά θα προχωράει».

Τέλος, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Zoia, Σταύρος Τόλιας, αναφερόμενος στην εταιρεία του και την τακτική της, σημείωσε: «Η Zoia ήταν από τους πρωτοπόρους, έκανε επιθετικές κινήσεις και συνέχισε και τα πρόσφατα χρόνια. Από την αρχή ακολούθησε γενναία επενδυτική στρατηγική, δεν φοβήθηκε να ασχοληθεί μόνο με υφιστάμενα κτίρια. Είναι σε ένα μεσαίο κομμάτι της αγοράς. Μέσα από μη θεσμικά προϊόντα κατάφερε να φτιάξει ένα θεσμικό μεγάλο προϊόν. Αυτή η στρατηγική είναι η βάση για τη συνέχιση αυτού που κάνουμε. Αν κάποιος το 2017 αγόρασε και πόνταρε στο να πάρει 30% – 40%, τα πράγματα σήμερα είναι διαφορετικά. Προσπαθείς να αγοράσεις πολύ σωστά, αλλά το κέρδος μπορεί να είναι μικρότερο, το κομμάτι της λειτουργίας ενός ακινήτου, πώς καταφέρνεις ένα προϊόν να έχει καλύτερη απόδοση είναι το κλειδί της επιτυχίας. Συνεχίζουμε πιο επιλεκτικά, πρέπει να είσαι πολύ προσεκτικός στις εκτιμήσεις».