Ο χαλκός ανέκαθεν χρησίμευε ως φάρμακο
Η χρήση του χαλκού στην ιατρική καταγράφηκε αρχικά στον αρχαίο αιγυπτιακό πάπυρο Smith, που γράφτηκε γύρω στο 3000 π.Χ., καθώς εκεί περιγράφηκε ότι ο χαλκός έχει απολυμαντικές ιδιότητες.
Στον πάπυρο Ebers, που γράφτηκε το 1500 π.Χ. περίπου, ο χαλκός σε πολλαπλές μορφές συνίστατο για μια σειρά παθήσεων, από εγκαύματα μέχρι πονοκεφάλους.
Αλλά η χρήση του χαλκού για θεραπεία δεν ήταν μοναδική στην Αίγυπτο.
Οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι το πόσιμο νερό από χάλκινα δοχεία αποτρέπει τις μολύνσεις και καθαρίζει το νερό –αποφεύγοντας έτσι τη διάρροια–, ενώ το ίδιο πίστευαν και άλλοι πολιτισμοί, συμπεριλαμβανομένων των Αρχαίων Ελλήνων, των Κινέζων και των ινδών αγιουρβεδικών πρακτικών.
Οι Φοίνικες χρησιμοποιούσαν ακόμη και ρινίσματα από τα χάλκινα ξίφη τους –πλούσια σε χαλκό– για να αποτρέψουν τη μόλυνση σε τραύματα μάχης.
Ο έλληνας γιατρός Διοσκουρίδης κατέγραψε τη χρήση μιας πράσινης χρωστικής που δημιουργήθηκε με την έκθεση μεταλλικού χαλκού σε ατμό ξιδιού για θεραπείες ματιών, η Ιπποκράτεια Συλλογή συνέστησε τον χαλκό για τη θεραπεία των ελκών των ποδιών και ο Πλίνιος περιέγραψε τη χρήση του σε θεραπείες για εντερικά σκουλήκια, στοματικά έλκη και προβλήματα αυτιών. Οι Αζτέκοι πιθανόν συνταγογραφούσαν γαργάρες με μείγμα χαλκού για να θεραπεύσουν τον πονόλαιμο, ενώ οι μογγολικές φυλές αντιμετώπιζαν τα αφροδίσια έλκη με θειικό χαλκό. Η δημοτικότητα του χαλκού ως φαρμάκου για όλα μειώθηκε με τους αιώνες, λόγω της προόδου της ιατρικής, που βασίζεται σε στοιχεία.
Καθώς αυξανόταν η επιστημονική γνώση, υιοθετήθηκαν άλλες, πιο αποτελεσματικές υποτίθεται, θεραπείες και εμφανίστηκε η πιθανή τοξικότητα του χαλκού, με τα ανάλογα συμπτώματα, όπως έμετος, διάρροια, κράμπες, πονοκέφαλοι, ακόμη και προβλήματα με το συκώτι ή τα νεφρά ή νευρολογικά προβλήματα.
Πιο πρόσφατα, το περιοδικό «Smithsonian» ανέφερε μια μελέτη για τις αντιμικροβιακές επιδράσεις του χαλκού από τον Μπιλ Κίβιλ στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον. Μετά από δεκαετίες δοκιμών για το πώς αντιδρούν διαφορετικοί ιοί κατά την επαφή με τον χαλκό απέδειξε ότι ο χαλκός έχει μια μακροχρόνια αντιμικροβιακή δράση, σκοτώνοντας διαφορετικά παθογόνα μέσα σε λίγα λεπτά. Έχει συστήσει ακόμη και τη χρήση χαλκού σε επιφάνειες εντός νοσοκομείων, όπως τραπέζια δίσκων, κιγκλιδώματα κρεβατιών και ενδοφλέβιοι στύλοι, καθώς έχει αποδειχθεί ότι ο χαλκός διατηρεί αυτές τις επιφάνειες καθαρές από μικροοργανισμούς.
Ο χαλκός έχει μια ιδιαίτερη ατομική σύνθεση που του δίνει αυτήν την αντιμικροβιακή δύναμη, καθιστώντας τον –σύμφωνα με τα λόγια του Κίβιλ– μια «μοριακή χειροβομβίδα οξυγόνου». «Όταν ένα μικρόβιο προσγειώνεται στον χαλκό, τα ιόντα εκτοξεύουν το παθογόνο σαν μια επίθεση πυραύλων, εμποδίζοντας την κυτταρική αναπνοή και ανοίγοντας τρύπες στην κυτταρική μεμβράνη ή την ιική επικάλυψη και δημιουργώντας ελεύθερες ρίζες που επιταχύνουν τη θανάτωση», ισχυρίζεται ο Κίβιλ.
Φαίνεται ότι, πριν από τη γνώση για την ύπαρξη ιών, μικροβίων ή βακτηρίων, οι αρχαίοι κατανόησαν ότι ο χαλκός είχε απολυμαντικές ιδιότητες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για θεραπεία. Αυτή είναι η γνώση που θα μπορούσε και θα έπρεπε να αξιοποιηθεί σε δημόσιους χώρους και στη σύγχρονη ιατρική σήμερα.
Από Ancient Origins
